Η ελληνική διπλωματία, υπό τον Γιώργο Γεραπετρίτη, αδυνατεί να είναι ακόμα και δευτεραγωνιστής στις εξελίξεις. Εχει καταντήσει απλός θεατής -στα πίσω καθίσματα- της δράσης της Τουρκίας
Η απόφαση του Λίβυου πρωθυπουργού Αμπ. Ντμπέιμπα για την ανακήρυξη χωρικών υδάτων 12 ν.μ. και συνορεύουσας ζώνης 24 ν.μ. προστίθεται στα παράνομα μνημόνια του 2019 και του 2022 με την Τουρκία, ασκώντας πίεση στην Ελλάδα για το εύρος των δικών της χωρικών υδάτων και στην Αίγυπτο για τα όρια της ΑΟΖ.
- Του Αλέξανδρου Τάρκα*
Ασφαλώς, όταν στη Λιβύη συγκρούονται τα αντιτιθέμενα συμφέροντα ΗΠΑ, Ρωσίας, Κίνας, Γαλλίας, Γερμανίας και Ιταλίας, θα ήταν υπερβολικές οι προσδοκίες πρωταγωνιστικής δράσης της Ελλάδας. Οι εποχές των παραγωγικών συνομιλιών του υπουργού Συντονισμού Κων. Μητσοτάκη με τον συνταγματάρχη Μ. Καντάφι, επί κυβέρνησης Κων. Καραμανλή το 1978, και των στενότατων δεσμών του ΠΑΣΟΚ με τη Μεγάλη Σοσιαλιστική Λαϊκή Τζαμαχιρία από το 1974 ως το 2011 έχουν μάλλον παρέλθει ανεπιστρεπτί.
Ωστόσο, το πρόβλημα είναι ότι η ελληνική διπλωματία, υπό τον κ. Γ. Γεραπετρίτη, αδυνατεί να είναι ακόμα και δευτεραγωνιστής στις εξελίξεις της Λιβύης. Εχει καταντήσει απλός θεατής -στα πίσω καθίσματα- της δράσης της Τουρκίας, η οποία εδραιώνει την παρουσία της άλλοτε μόνη και άλλοτε σε επαφή -ανά θέμα και ανά περίοδο- με τις προαναφερθείσες μεγάλες δυνάμεις. Οταν τον Απρίλιο του 1996 η Τουρκία (αξιοποιώντας την κρίση των Ιμίων τον Ιανουάριο της ίδιας χρονιάς) εισήγαγε τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών», εγείροντας αξιώσεις ακόμα και νοτίως της Κρήτης και αμφισβητώντας την κυριαρχία της Γαύδου, προκάλεσε από οργή ως γέλια στην Ε.Ε. και την Ατλαντική Συμμαχία. Και, εντός δεκαημέρου, η Αγκυρα είχε αναγκαστεί να κάνει λόγο για υπερβολές ενός μόνον αξιωματικού-αναλυτή στην αντιπροσωπία της στο ΝΑΤΟ, σπεύδοντας να αναιρέσει τα πάντα περί Μεσογείου. Σήμερα πια η τουρκική πλευρά κάνει, μέσω Λιβύης, σχεδόν ό,τι και όποτε θέλει νοτίως της Κρήτης και σε μία ευρύτερη θαλάσσια περιοχή.
Η ελληνική αδυναμία αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι, ενώ ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης ήταν εγκαίρως ενήμερος από τις αρμόδιες υπηρεσίες τον Νοέμβριο του 2019 για το πρώτο τουρκολιβυκό μνημόνιο και προ δεκαπενθημέρου για τη δίδυμη κίνηση των 12 και ΤΩΝ 24 ν.μ., δεν έπραξε τίποτα σημαντικό για την αποτροπή των δυσμενών εξελίξεων. Δεν υπήρξε ούτε μία αποτελεσματική επαφή με φίλους και συμμάχους που ίσως θα περιόριζαν ή καθυστερούσαν τη δράση του -κατεξοχήν Τουρκόφιλου- κ. Ντμπέιμπα μόλις 20 μέρες μετά την επίπλαστη ηρεμία των συνομιλιών με τον πρόεδρο Ρ.Τ. Ερντογάν στο Μαξίμου.
Το ερώτημα είναι τι μπορεί να κάνει στο εξής η Ελλάδα για να αποκτήσει ερείσματα είτε στο ανατολικό είτε στο δυτικό τμήμα της διαιρεμένης Λιβύης. Δυστυχώς, στο σημείο που έχουν φτάσει τα πράγματα (με την εκτεταμένη διαφθορά και την κατάρρευση των αλλεπάλληλων σχεδίων της διεθνούς κοινότητας για τη διεξαγωγή βουλευτικών και προεδρικών εκλογών), οι εναλλακτικές επιλογές της ελληνικής διπλωματίας είναι πλέον ελάχιστες.
Οι Λίβυοι ηγέτες, από τον κ. Ντμπέιμπα μέχρι τον πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων Ακ. Σαλέχ και τον -μυθοποιημένο στην Αθήνα- στρατάρχη Κ. Χαφτάρ (οι οποίοι βρίσκονταν εγγύτερα στην Ελλάδα, αλλά διολισθαίνουν διαρκώς προς την αγκαλιά της Αγκυρας), έχουν κηρύξει μια ιδιότυπη ανακωχή. Κλειδί του συμβιβασμού είναι η -αναλογική- πρόσβασή τους στα έσοδα της κρατικής εταιρίας πετρελαιοειδών και στη διοίκηση της κεντρικής τράπεζας. Προτίμησαν να έχουν όλοι κάποιο σημαντικό τμήμα των αγαθών της εξουσίας αντί του ρίσκου να μην αγγίζουν ούτε μικρό μερίδιο όσο η αντιπαράθεσή τους θα συνεχιζόταν.
Κατόπιν αυτών, ουδείς έχει συμφέρον για ταχεία διεξαγωγή των εκλογών, ενώ οι ΗΠΑ και οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες ικανοποιούνται με την παρούσα ηρεμία, όσο μάλιστα συνεχίζονται οι μάχες στην Ουκρανία και τη Γάζα. Μοναδικός σύμμαχος της Αθήνας, επί των εξελίξεων στη Λιβύη, παραμένει το Κάιρο, αλλά υπάρχουν πολλές επιμέρους εκκρεμότητες που πρέπει να διευθετήσουν ο Ελληνας πρωθυπουργός και ο Αιγύπτιος πρόεδρος.
* Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης
επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
Μ.Η.Τ. 232120