Με επιστολή του στον Ντογιάκο κάνει υποδείξεις για το πώς πρέπει να γίνει η ποινική αξιολόγηση των ευθυνών που οδήγησαν στην πολύνεκρη τραγωδία των Τεμπών
Ωμή παρέμβαση στο έργο της Δικαιοσύνης και βαρύ θεσμικό ατόπημα αποτελεί η επιστολή που απέστειλε στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ισίδωρο Ντογιάκο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Για την ακρίβεια, η επιστολή, που αποτελεί μνημείο αντισυνταγματικότητας, στέλνει μονομιάς τη χώρα σε σκοτεινές εποχές, πριν από τον 18ο αιώνα, δηλαδή πριν από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό και την εισαγωγή της αρχής διάκρισης των εξουσιών από τον Μοντεσκιέ. Μόνο τότε ο επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας μπορούσε να δίνει, και μάλιστα δημόσια, εντολές σε δικαστικό λειτουργό. Σε αυτή την περίπτωση, μάλιστα, πρόκειται για τον ανώτατο εισαγγελικό λειτουργό της χώρας. Αναλυτικά η επιστολή του κ. Μητσοτάκη:
«Αξιότιμε κύριε Εισαγγελεύ, Οπως όλοι αντιλαμβανόμαστε, αποτελεί εύλογο και δίκαιο αίτημα της ελληνικής κοινωνίας να υπάρξει άμεση και σε βάθος διαλεύκανση όλων των ποινικών υποθέσεων που σχετίζονται με το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη. Προς τούτο, το εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης την προτεραιοποίηση των σχετικών υποθέσεων και την ανάθεσή τους, εφόσον το κρίνετε, στο υψηλότερο δυνατό ανακριτικό επίπεδο.
Ειδικότερα σε σχέση με την ποινική αξιολόγηση συστημικών σφαλμάτων στον τομέα των σιδηροδρόμων ακόμα περιλαμβανομένης και της τυχόν καθυστέρησης στην ολοκλήρωση της απαιτούμενης τεχνολογικής αναβάθμισης των σχετικών υποδομών, παρακαλώ να προχωρήσετε ανεξάρτητα από την πρόοδο των εργασιών της επιτροπής εμπειρογνωμόνων που έχει οριστεί για να προβεί στην αποτίμησή τους από τη διοικητική και τεχνική άποψη.
Με την ολοκλήρωση των εργασιών της επιτροπής, αυτονοήτως θα κοινοποιηθεί στις εισαγγελικές Αρχές που διεξάγουν την έρευνα το πόρισμά της για να καταστεί μέρος της δικογραφίας».
Πολλές αναγνώσεις
Καταρχάς, θα πρέπει να διευκρινιστεί, όπως σχολίασαν ανώτατες δικαστικές πηγές στη «δημοκρατία», πως έτσι κι αλλιώς δικονομικά ο κ. Ντογιάκος δεν έχει αρμοδιότητα να αναθέσει την υπόθεση σε ανώτερο ανακριτή, δηλαδή σε εφέτη ανακριτή. Για να συμβεί αυτό, πρέπει ο αρμόδιος εισαγγελέας Εφετών να στείλει αίτημα στον πρόεδρο Εφετών, ο οποίος εν συνεχεία θα το εισαγάγει στην Ολομέλεια Εφετών. Η Ολομέλεια Εφετών, και μόνο, μπορεί να αποφασίσει εάν χρειάζεται εφέτης ανακριτής (σ.σ.: που σε αυτή την περίπτωση σίγουρα θα αποφάσιζε θετικά), αλλά και ποιος ακριβώς εφέτης ανακριτής θα αναλάβει.
Επομένως, με τη φράση του, πως εάν κρίνει ο κ. Ντογιάκος μπορεί να αναθέσει την υπόθεση «στο υψηλότερο δυνατό ανακριτικό επίπεδο», ο πρωθυπουργός μοιάζει να αγνοεί εντελώς το δικονομικό δίκαιο. Κι επειδή είναι αδύνατον ο πρωθυπουργός της χώρας και οι άνθρωποί του να μη γνωρίζουν τις επιταγές του Συντάγματος και τις σχετικές δικονομικές διατάξεις, προφανώς η επιστολή είχε άλλη στόχευση.
Μία πρώτη, επιφανειακή διάσταση είναι ότι με τον τρόπο αυτό ο κ. Μητσοτάκης θέλησε να δείξει επικοινωνιακά ότι ενδιαφέρεται για την υπόθεση. Και για να το κάνει αυτό, δεν δίστασε να παραβιάσει το Σύνταγμα και να πληγώσει ανεπανόρθωτα την εικόνα της Δικαιοσύνης. Μία δεύτερη ανάγνωση, ωστόσο, δημιουργεί κυρίως την υποψία πως βασική έγνοια του πρωθυπουργού είναι να ενσωματωθεί στη δικογραφία το πόρισμα στο οποίο θα καταλήξει η επιτροπή, την οποία ο ίδιος όρισε για τη διερεύνηση των αιτιών του ατυχήματος.
Και καθώς η Δικαιοσύνη γνωρίζει πώς να συγκροτεί μία δικογραφία, μόνον αρνητικούς συνειρμούς δημιουργεί η ανάγκη του πρωθυπουργού να το καθορίσει. Ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης Δημήτρης Παπαγγελόπουλος, πάντως, παραπέμφθηκε στο Ειδικό Δικαστήριο για παράβαση καθήκοντος, επειδή δήθεν ζητούσε από εισαγγελείς να προωθήσουν υποθέσεις. Επομένως, και στην περίπτωση της επιστολής του πρωθυπουργού για κάποιο αδίκημα πρέπει να μιλάμε.
«Βροχή» οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης
Εντονη ήταν η αντίδραση των κομμάτων της αντιπολίτευσης μετά την επιστολή του κ. Μητσοτάκη. Στην ανακοίνωση που εξέδωσε ο ΣΥΡΙΖΑ σημείωνε δεικτικά πως ο πρωθυπουργός «αφού διόρισε μόνος του μία επιτροπή που θα ελέγξει την κυβέρνησή του, τώρα υποδεικνύει εμμέσως στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου να καταστήσει μέρος της δικογραφίας το πόρισμα των εκλεκτών του». Και συνέχιζε αναφέροντας πως «οι αναγκαίες πραγματογνωμοσύνες για τα αίτια της τραγωδίας θα διενεργηθούν με βάση όσα προβλέπει ο νόμος και ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας και όχι από οποιαδήποτε επιτροπή της αρεσκείας του».
Παράλληλα, το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ. υπογράμμιζε στη δική του ανακοίνωση πως «το περιεχόμενο και το ύφος της σημερινής επιστολής του πρωθυπουργού προς τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου καταδεικνύουν πώς αντιμετωπίζει η Νέα Δημοκρατία τους θεσμούς της Πολιτείας».
Αίσθηση προκάλεσε και η παρέμβαση της επίτιμης προέδρου του Αρείου Πάγου Βασιλικής Θάνου, στην οποία ανέφερε πως «οι δικαστικές Αρχές είναι οι μόνες αρμόδιες, σύμφωνα με το Σύνταγμα και τον νόμο, για να κρίνουν ποιοι και κατά πόσον ευθύνονται για την τραγωδία των Τεμπών. Η συγκρότηση και ενεργοποίηση οποιασδήποτε επιτροπής και η σύνταξη πορίσματος για την υπόθεση αυτή παραβιάζουν το Σύνταγμα και συνιστά καταφανή προσπάθεια επηρεασμού της δικαστικής κρίσης». Η κυρία Θάνου υπογράμμιζε, ακόμη, πως η επιστολή του πρωθυπουργού αποτελεί «παραβίαση της συνταγματικής αρχής της διάκρισης των εξουσιών», αλλά και πως «οι δικαστικές Αρχές οφείλουν να διενεργούν τις κατά τους νόμους απαιτούμενες ενέργειες, ανεξάρτητα από προτροπές και υποδείξεις οιουδήποτε».
Η ιστορική απάντηση Ματθία σε Γιαννόπουλο
Την περίοδο 1996-2000, επί κυβερνήσεως Σημίτη, ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Ευάγγελος Γιαννόπουλος απέστειλε μία επιστολή στον τότε πρόεδρο του Αρείου Πάγου Στέφανο Ματθία, με την οποία του υποδείκνυε ονομαστικά ποιον να ορίσει το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο ως σύμβουλο υπουργού. Ο κ. Ματθίας, ωστόσο, ο οποίος φυσικά είχε επιλεγεί για τη θέση του προέδρου του Αρείου Πάγου από την κυβέρνηση Σημίτη, πήρε το στιλό του κι έγραψε πάνω στην επιστολή ενός υπουργού που δύσκολα τα έβαζε κανείς μαζί του: «Επιστρέφεται ως απαράδεκτο!». Αλήθεια, ο κ. Ντογιάκος τι θα πράξει;
Μ.Η.Τ. 232120