Με λιγότερα από τα 2 δισ. ευρώ που δίνει η ελληνική κυβέρνηση για επιδοτήσεις μόνο τον Σεπτέμβριο παίρνει το 100% της εταιρίας
Από τον Βασίλη Γαλούπη
Το πρόβλημα με τα οικονομικά μοντέλα αρχίζει όταν συντρίβονται από την πραγματικότητα. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία φέρνει αντιμέτωπη την Ευρώπη με τα ίδια τα εγχειρίδιά της. Το «ιερό δισκοπότηρο» της ελεύθερης αγοράς ραγίζει. Και μπροστά στο ενεργειακό τσουνάμι, η μανία των ιδιωτικοποιήσεων γυρίζει τώρα μπούμερανγκ. Ο Μακρόν ήδη έχει προχωρήσει ένα βήμα μπροστά, αλλά από κοντά ακολουθεί -θέλοντας και μη- και ο Σολτς.
Σε όλη την Ευρώπη η τάση των εθνικοποιήσεων των εταιριών κοινής ωφέλειας αλλάζει όλη τη φιλοσοφία λειτουργίας της Ε.Ε. Οι Βρυξέλλες παραμένουν αμήχανες και βουβές μπροστά στην απόφαση Μακρόν για πλήρη εθνικοποίηση της γαλλικής ΔΕΗ.
Οι γραφειοκράτες και οι λομπίστες της Ε.Ε. δεν έχουν άλλη επιλογή. Ολα όσα αποκήρυτταν, εξυπηρετώντας συγκεκριμένα συμφέροντα κι όχι, βέβαια, ένα καλύτερο περιβάλλον κι έναν ικανοποιημένο Ευρωπαίο πολίτη, είναι πλέον συζητήσιμα για τον χειμώνα που έρχεται: Η πυρηνική ενέργεια, ο λιγνίτης, οι εθνικοποιήσεις επέστρεψαν στην κουβέντα. Εξάλλου, η έλλειψη άλλων εφικτών λύσεων από τις Βρυξέλλες στο ενεργειακό σπρώχνουν σε μια -έστω και προσωρινή- αλλαγή μοντέλου.
Η μόνη κυβέρνηση
Η μόνη ευρωπαϊκή κυβέρνηση που δείχνει να ατενίζει το μέλλον με ανεμελιά είναι η ελληνική. Μητσοτάκης και Σκρέκας, που μιλούσαν πέρυσι στη ΔΕΘ για «αυξήσεις μόνο 2-3 ευρώ στους λογαριασμούς», παίρνουν έτοιμα λεφτά από τον Προϋπολογισμό για να επιδοτούν, επί της ουσίας, τις εταιρίες ενέργειας με 300.000.000 και 800.000.000 ευρώ κάθε μήνα. Προκειμένου να μην έχουν αγωνία τα «γαλάζια» golden boys για τα μπόνους τους και τις βίλες τους, τα νοικοκυριά ήδη έχουν επιβαρυνθεί με ληξιπρόθεσμα χρέη 1 δισ. ευρώ από τη ληστρική ρήτρα αναπροσαρμογής. Κι ακόμα δεν έχει βγει ο Αύγουστος.
Τη στιγμή που η ΔΕΗ, οι άλλοι πάροχοι, η ΡΑΕ και η κυβέρνηση τρελαίνουν τον κόσμο με τους διογκωμένους λογαριασμούς κάθε μήνα και μετατρέπουν τους καταναλωτές σε… ντετέκτιβ σύγκρισης τιμολογίων, η υπόλοιπη Ευρώπη περνάει άλλα μηνύματα.
Ο Μακρόν διώχνει τον αντίστοιχο Στάσση της γαλλικής ΔΕΗ και επανακρατικοποιεί πλήρως την εταιρία, πετώντας έξω τους ιδιώτες μετόχους, ώστε να έχει αυτός τον πλήρη έλεγχο.
Ο Σολτς βλέπει κατάρρευση τύπου Lehman Brothers και προετοιμάζεται για κρατική διάσωση των παρόχων. Στη Βρετανία, τον ευρωπαϊκό ναό της φιλελεύθερης οικονομίας, το τελευταίο γκάλοπ δείχνει μια συντριπτική μεταστροφή της κοινής γνώμης υπέρ των εθνικοποιήσεων των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας.
Η Ευρώπη ετοιμάζεται για κύμα επανακρατικοποιήσεων ακριβώς επειδή κανείς δεν ξέρει πόσους «χειμώνες» θα κρατήσει η κρίση. Στην Ελλάδα το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι εν μέσω ενεργειακής κρίσης, πέρυσι το φθινόπωρο, η διοίκηση Στάσση με τις πλάτες της κυβέρνησης αποφάσισε να κάνει δύο κινήσεις που δεν μπορούν να ερμηνευτούν λογικά: Να πουλήσει κοψοχρονιά το 49% του ΔΕΔΔΗΕ σε μια εταιρία με βεβαρημένο παρελθόν, την αυστραλιανή Macquarie. Και, κυρίως, να αφαιρέσει την πλειοψηφία του Δημοσίου από τη ΔΕΗ, με την προκλητική αύξηση μετοχικού κεφαλαίου αποκλειστικά για ιδιώτες. Ετσι, το Δημόσιο έχει σήμερα μόλις το 34% της ΔΕΗ.
Η ΔΕΗ, με τη μετοχή της να βολοδέρνει πια στα 5,5 ευρώ, αποτιμάται σήμερα σε μόνο 2 δισ. ευρώ, όση περίπου είναι η επιδότηση λογαριασμών που αποφάσισε η κυβέρνηση για τον μήνα Σεπτέμβριο. Από αυτά τα 1,9 δισ. που δίνει η κυβέρνηση, τα 800.000.000 ευρώ είναι από τον Προϋπολογισμό, δηλαδή τους φορολογουμένους. Τα υπόλοιπα είναι από τα υπερκοστολογήσεις των εταιριών, υπερκέρδη που μέχρι πριν από λίγους μήνες δήθεν δεν υπήρχαν.
Η εθνικοποίηση της ΔΕΗ είναι μια εύκολη υπόθεση σε πρακτικό επίπεδο. Με νόμο η κυβέρνηση μπορεί να πάρει τον έλεγχό της με ένα χαμηλό τίμημα, κάτω από τα 2 δισ. ευρώ, αφού ήδη κατέχει το 34% των μετοχών. Έτσι θα μπορέσει να ασκήσει πιο ουσιαστική κοινωνική πολιτική για τα επόμενα χρόνια, να αφαιρέσει τον τόκο 5% σε όσους αποπληρώνουν δόσεις για ληξιπρόθεσμα και να ξεφορτωθεί τους μισθούς και τα μπόνους που δίνουν στον εαυτό τους δίχως κανέναν βάσιμο λόγο τα golden boys. Και, κυρίως, να μην πριμοδοτούν οι φορολογούμενοι τα μερίσματα που περιμένουν κάθε χρόνο τα funds από πρακτικές όπως η ληστρική ρήτρα αναπροσαρμογής.
Μια εθνικοποιημένη ΔΕΗ μπορεί ευκολότερα να διαχειριστεί την κατάσταση, προς όφελος των πολιτών, του δημόσιου ταμείου και το πού θα κατευθύνονται οι επενδύσεις. Και σίγουρα θα μπορέσει να πουλήσει φτηνότερα το ρεύμα, αφού οι πάροχοι ορίζουν πλέον όποιες τιμές εξασφαλίζουν την κερδοφορία τους ακόμα και μέσα στη λαίλαπα. Αναλογικά, θα προσαρμοστούν και οι ιδιώτες πάροχοι, ενώ η ΔΕΗ θα είναι εκεί για να απορροφήσει όσους ιδιώτες τυχόν χρεοκοπήσουν.
Οι ανά τον κόσμο ειδικοί αναλυτές συμφωνούν πως, για να έχει νόημα η εθνικοποίηση μιας επιχείρησης ρεύματος, θα πρέπει η ίδια η χώρα να είναι και παραγωγός. Η ΔΕΗ αύξησε πλέον τη συμμετοχή του λιγνίτη στο ενεργειακό μείγμα στο 20% από 6%, μετά τη μεγαλειώδη τούμπα Μητσοτάκη και Σκρέκα, υπέρμαχων της βίαιης απολιγνιτοποίησης. Με την Ε.Ε. να έχει δώσει πια το ελεύθερο, αν τα ορυχεία δουλέψουν σωστά, κι όχι όπως τα τρία τελευταία χρόνια, στο έδαφος της χώρας υπάρχει λιγνίτης για πλήρη αυτάρκεια ηλεκτρικού ρεύματος.
Σήμερα είναι αρκετά υψηλά και τα επίπεδα συνεισφοράς των ανανεώσιμων πηγών, ενώ ο Μητσοτάκης έχει υποσχεθεί και εξόρυξη φυσικού αερίου στο Ιόνιο. Με τους ελληνικούς ρυθμούς για το αέριο θα χρειαστούν τουλάχιστον έξι – εφτά χρόνια. Ο Ερντογάν, όμως, βγάζει το δικό του φυσικό αέριο σε μόλις δύο χρόνια στη Μαύρη Θάλασσα.
Η κυβέρνηση εξακολουθεί να πορεύεται σαν να μην έρχεται χειμώνας, όταν ακόμα και το ρωσικό φυσικό αέριο φτάνει στην Ελλάδα μέσω… Τουρκίας. Κανένα μέλος της, ωστόσο, ούτε βέβαια και ο πρωθυπουργός, διατυπώνουν κάποια αγωνία τους, όπως ο Σολτς ή ο Μακρόν. Κάπως έτσι η χώρα μας πορεύεται με χαρωπή αφέλεια για να συγκρουστεί μετωπικά με τον πιο μαύρο χειμώνα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μ.Η.Τ. 232120