Στις κυρώσεις όλες οι χώρες προστάτευσαν τα ζωτικά συμφέροντά τους, εκτός από την Ελλάδα. Πάνω από το μισό πετρέλαιο μετέφεραν τον Απρίλιο από τα ρωσικά λιμάνια τα ελληνικά πλοία
Από τον Βασίλη Γαλούπη
Η εμπειρία από τα έξι πακέτα ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας δείχνει ότι, παρά την πολυδιαφημιζόμενη δήθεν ενότητα και αποφασιστικότητα να τιμωρήσουν τη Μόσχα, όλα τα κράτη σταματάνε όταν οι κυρώσεις αγγίζουν τα δικά τους εγχώρια ζωτικά συμφέροντα. Ή μάλλον όλα εκτός από ένα: Η Ελλάδα!
Ο βασικός στόχος της Ε.Ε. ήταν να κόψει τη ροή των μετρητών που κερδίζει το Κρεμλίνο από τις πωλήσεις ενέργειας. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, όμως, χρησιμοποιώντας εξαιρέσεις, «παραθυράκια» και άλλα βολικά τεχνάσματα, φρόντισαν ώστε τα οικονομικά συμφέροντα των δικών τους χωρών να μη θιγούν. Στην πράξη, αυτός που χάνει τα περισσότερα και πιο σημαντικά από το τελευταίο πακέτο κυρώσεων των «27» για τα πετρέλαια είναι η ελληνική ναυτιλία.
Η Ε.Ε., εκτός από το ότι απαγορεύει τις διά θαλάσσης εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου στην Ευρώπη, είχε σκοπό να απαγορεύσει στις ναυτιλιακές εταιρίες που ανήκουν σε χώρες-μέλη της Ενωσης να μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο και σε προορισμούς εκτός του μπλοκ. Σε πρώτη φάση αυτό δεν ανακοινώθηκε και η Ελλάδα ήταν τουλάχιστον ανάμεσα στις χώρες που εξέφρασαν αντιρρήσεις, αφού κάτι τέτοιο ουσιαστικά δεν θα επέτρεπε στα ελληνικά τάνκερ να μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο ούτε σε τρίτες χώρες. Όμως, η Ε.Ε. συνεχίζει να προσπαθεί για την επιβολή και αυτής της απαγόρευσης. Οπως, επίσης, επιδιώκει να στοχεύσει στις χρηματιστηριακές και ασφαλιστικές εταιρίες που βοηθούν να γίνουν δυνατές αυτές οι μεταφορές.
Το ρωσικό πετρέλαιο που μεταφέρεται διά θαλάσσης είναι ζωτικής σημασίας και προς το συμφέρον της Ελλάδας. Σε μεγάλο ποσοστό μεταφέρεται μέσω της ελληνικής ναυτιλίας. Στο τελευταίο πακέτο κυρώσεων, βασικό καθήκον του Ελληνα πρωθυπουργού ήταν να διασφαλίσει, όπως έκαναν όλοι οι υπόλοιποι ηγέτες της Ε.Ε., ότι οι αποφάσεις δεν θα στρέφονται κατά των ζωτικών συμφερόντων της χώρας του. Δεν το έπραξε. Αντιθέτως, ο Κυριάκος Μητσοτάκης συναίνεσε στο να δεχθεί ένα τεράστιο πλήγμα η ελληνική ναυτιλία, ο μοναδικός τομέας στον οποίον η χώρα διαθέτει ακόμη πραγματική ισχύ. Η πλειονότητα των εφοπλιστών στήριξε με νύχια και με δόντια Μητσοτάκη, όμως τώρα διαπιστώνει ότι η ατολμία και η αφωνία του πρωθυπουργού μετατρέπουν τη ναυτιλία στο μεγάλο πανευρωπαϊκό θύμα του τελευταίου πακέτου κυρώσεων.
Εκτός από την οικονομική σημασία της, η θαλάσσια ναυτιλία αποτελεί ένα πολύτιμο στρατηγικό πλεονέκτημα για οποιοδήποτε κράτος όσον αφορά την ισχύ του και τις διεθνείς σχέσεις. Η «μικρή» Ελλάδα είναι μεγάλη στη θάλασσα, αφού τα καράβια της κυριαρχούν στους θαλάσσιους εμπορικούς δρόμους, κάτι που πολλαπλασιάζει τη δύναμη και την επιρροή της. Ολα τα κράτη του κόσμου έχουν οικονομικά συμφέροντα που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με το θαλάσσιο εμπόριο. Αυτό συνεπάγεται ότι η κατάσταση της ελληνικής θαλάσσιας ναυτιλίας έχει, διαχρονικά, τεράστια σημασία και αντίκτυπο στις διπλωματικές σχέσεις της Ελλάδας, αναβαθμίζοντας τη θέση της στον κόσμο. Αναπόφευκτα, όταν πλήττεται η ελληνική ναυτιλία, μικραίνει η ισχύς της χώρας.
Τις πρώτες εβδομάδες
Το μεγαλύτερο μέρος του ρωσικού πετρελαίου μεταφέρεται από ελληνόκτητα δεξαμενόπλοια. Ενδεικτικά, τις πρώτες εβδομάδες μετά την εισβολή στην Ουκρανία τα ελληνικά τάνκερ μετέφεραν το ήμισυ ή και περισσότερο από τις εξαγωγές πετρελαίου της Ρωσίας σε διεθνείς προορισμούς. Σύμφωνα με στοιχεία του Centre for Economic Policy Research (Κέντρο Ερευνών Οικονομικής Πολιτικής), με έδρα το Λονδίνο, ελληνόκτητα δεξαμενόπλοια φόρτωσαν το 46% του ρωσικού πετρελαίου από τη Μαύρη Θάλασσα και τη Βαλτική Θάλασσα. Σύμφωνα με το Equasis, τη μεγάλη διαδικτυακή βάση δεδομένων της ναυτιλιακής βιομηχανίας, το ελληνικό μερίδιο των τάνκερ στη Μαύρη Θάλασσα φτάνει ακόμα και στο 70%.
Η Lloyd’s List Maritime αναφέρει ότι τον Απρίλιο, από τα 190 τάνκερ, με νεκρό φορτίο 15.000 dwt και άνω, που μετέφεραν πετρέλαιο από τα βασικά ρωσικά λιμάνια, Πριμόρσκ, Νοβοροσίσκ, Ουστ-Λούγκα και Αγία Πετρούπολη, τα 76 έφεραν ελληνική σημαία. Στη σχετική λίστα από τη Lloyd’s διαπιστώνεται ότι τον Απρίλιο, από τις τοπ 10 εταιρίες που μετέφεραν ρωσικό πετρέλαιο, οι επτά ήταν ελληνικών συμφερόντων!
Μάλιστα, ακόμα και στις χαμηλότερες θέσεις εκτός πρώτης δεκάδας πολλές από τις εταιρίες έχουν Ελληνες ιδιοκτήτες. Στις πρώτες θέσεις με τα μεγαλύτερα φορτία, όπως φαίνεται και στον σχετικό πίνακα, φιγουράρουν οι ελληνικές TMS Tankers του Γ. Οικονόμου, Minerva Marine του Ανδ. Μαρτίνου, η Thenamaris Shipping του Κ. Μαρτίνου, η Delta Tankers του Δ. Διαμαντίδης κ.ά.
Η Lloyd’s τονίζει ότι δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι κάποια από τις εταιρίες παραβίασε οποιεσδήποτε διεθνείς κυρώσεις. Αυτό σημαίνει ότι η ελληνική ναυτιλία δεν κάνει τίποτα παράνομο. Το τσουνάμι από το τελευταίο πακέτο κυρώσεων της Ε.Ε. σε συνδυασμό με την επιθετική στάση του Ιράν, που διατηρεί εξαιρετικές σχέσεις με τη Ρωσία, αφήνει εκτεθειμένη την ελληνική ναυτιλία, με την ελληνική κυβέρνηση να πετάει στην αρένα της αντιρωσικής πολεμικής της Ουάσινγκτον και του Βερολίνου ακόμα και τους «φίλους» εφοπλιστές της, που τώρα τρέχουν και δεν φτάνουν… Αν, μάλιστα, οι εφοπλιστές αποφασίσουν να αλλάξουν σημαία προκειμένου να προστατευθούν από τις κυρώσεις, τότε το πλήγμα για τη χώρα θα γίνει ακόμα βαρύτερο.
Μ.Η.Τ. 232120