Δορυφόρος των ΗΠΑ η Ευρώπη

Ο οικονομικός πόλεμος κατά του Πούτιν εξαντλεί την Ε.Ε., που επέλεξε την ενεργειακή υποτέλεια στην Ουάσινγκτον, με άγνωστο το μέγεθος των συνεπειών

Στο όνομα της ενεργειακής απεξάρτησης από τη Ρωσία, η Ευρώπη επέλεξε να επισημοποιήσει την πλήρη εξάρτησή της από τις ΗΠΑ. Κάθε αμφιβολία περί αυτού διαλύθηκε τα τελευταία εικοσιτετράωρα, ύστερα από τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής των 27 ηγετών της Ευρωπαϊκής Ενωσης με την παρουσία του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν και στη σκιά της συνόδου του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.

• Από τον Ανδρέα Καψαμπέλη

Πέρα από τα πολλά προβλήματα υλοποίησης των σχετικών αποφάσεων, η εξέλιξη αυτή φωτίζει ακόμη περισσότερο και άλλες πτυχές για το ποιοι είναι οι πραγματικά κερδισμένοι (και αντίστοιχα ηττημένοι) από τον πόλεμο που προκλήθηκε στην Ουκρανία και έναν μήνα μετά συνεχίζει να μαίνεται.

Ο… λογαριασμός

Ήδη, ανεξάρτητα από την ακριβή έκβαση που θα έχουν κάποια στιγμή οι στρατιωτικές επιχειρήσεις, έχουν αρχίσει να συντάσσονται στα μεγάλα κέντρα αποφάσεων της Δύσης αναλύσεις για το οικονομικό κόστος που συνεπάγεται η εισβολή (όχι μόνο άμεσα, αλλά και μεσομακροπρόθεσμα) για την ίδια τη Ρωσία. Κι αυτό διότι, μετά το πολεμικό σκέλος, όλοι προετοιμάζονται για την επόμενη ημέρα στην παγκόσμια οικονομία και τις νέες ισορροπίες που θα διαμορφωθούν.

Τα κέντρα εξουσίας της Δύσης ευελπιστούν ότι, ακόμη κι αν νικήσει στρατιωτικά η Μόσχα, δεν θα αντέξει οικονομικά και γι’ αυτό επιχειρεί να κλιμακώσει στο πεδίο αυτό τον πόλεμο φθοράς, υπολογίζοντας μάλιστα ότι η παράταση των επιχειρήσεων θα κάνει χειρότερα τα πράγματα.

Από την άποψη αυτή, η (απαράδεκτη και επικίνδυνη για τη θέση της Ελλάδας) δήλωση του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών Μιλτ. Βαρβιτσώτη, ότι στόχος των κυρώσεων είναι η ανατροπή του Πούτιν μέσω εσωτερικής αναταραχής, ανακλά τους μύχιους πόθους των πιο σκληροπυρηνικών κύκλων της Ουάσινγκτον.

Από την άλλη πλευρά, όμως, γίνεται σαφές ότι οι κυρώσεις δεν μπορούν να σταματήσουν πια τη Ρωσία, η οποία άλλωστε από το 2014 και μετά έχει προετοιμαστεί για την ελαχιστοποίηση των ζημιών. Επιπλέον, η συνέχιση του πολέμου, εκτός από τα υφιστάμενα προβλήματα, τείνει να δημιουργήσει και νέα, με την Κίνα, ίσως και στη Μέση Ανατολή, καθώς το Ιράν βλέπει τα νέα δεδομένα ως τη δική του ευκαιρία.

Οι πιθανές νέες εστίες έντασης και η άρνηση αναγνώρισης του πολυπολικού κόσμου απειλούν να συρρικνώσουν ακόμη περισσότερο την επιρροή της Δύσης, και πάντως εξαντλούν οικονομικά και κοινωνικά την Ευρωπαϊκή Ενωση. Σε αυτό το παιχνίδι, η Ευρώπη και οι χώρες της (μεταξύ των οποίων και η δική μας) μπαίνουν ήδη με καθαρό μειονέκτημα, έχοντας αποφασίσει να γίνουν «δορυφόρος» των ΗΠΑ, με άγνωστο προς το παρόν το μέγεθος των συνεπειών σε όλα τα επίπεδα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες -που φυσικά δεν διαθέτουν καν το διαμέτρημα των προκατόχων τους από την εποχή που οραματίστηκαν την Ενωση- άρχισαν να αντιλαμβάνονται με καθυστέρηση ότι η επιβολή κυρώσεων, και δη επιπρόσθετων, αποδεικνύεται μια εξόχως αυτοκτονική κίνηση για τη γηραιά ήπειρο.

Όπως επίσης δεν είναι τυχαίο ότι στη διάρκεια της συνόδου κορυφής σχηματίστηκαν ουσιαστικά δύο μπλοκ. Το ένα αποτελούσαν κυρίως οι αμερικανόφιλες χώρες -προεξάρχουσας της Πολωνίας-, που ζήτησαν να αποφασιστούν άμεσα και νέες σκληρές κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Στον αντίποδα βρέθηκαν η Γερμανία και χώρες όπως η Ολλανδία και το Βέλγιο, που αντέδρασαν θεωρώντας ότι οι επιπλέον κυρώσεις είναι πέραν των αντοχών της Ευρώπης.

Στην πραγματικότητα, πρόκειται περί ενός μπρα ντε φερ Βερολίνου και Ουάσινγκτον για το πώς θα κατανεμηθεί πλέον η ισχύς μεταξύ των δύο κυριότερων πόλων της δυτικής συμμαχίας. Η Γερμανία, διεκδικώντας την περαιτέρω ενδυνάμωσή της και ως στρατιωτικής δύναμης, δεν θέλει να υποστεί και οικονομικές απώλειες από την πλήρη διάρρηξη της «ειδικής σχέσης» με τη Μόσχα από την εποχή της Σοβιετικής Ενωσης. Άλλωστε, οι υποδομές που διαθέτει δεν είναι τέτοιες που θα της επέτρεπαν την απόλυτη απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο.

Δεν πέρασε, μάλιστα, απαρατήρητο ότι από την καθιερωμένη «οικογενειακή φωτογραφία» των ηγετών, το βράδυ της Πέμπτης, απουσίαζε ο καγκελάριος Ολαφ Σολτς. Η (επίσημη) εξήγηση που δόθηκε ήταν ότι καθυστέρησε να φθάσει λόγω διαβουλεύσεων στον κυβερνητικό συνασπισμό για τα (γενναία) μέτρα στήριξης που τελικώς συμφωνήθηκαν για τους Γερμανούς πολίτες.

Ενδεικτική του κλίματος είναι και η σύρραξη που ξέσπασε κατά τη σύνοδο, αργά την Παρασκευή, μεταξύ Ισπανίας και Γερμανίας -αλλά και της Ολλανδίας και των σκανδιναβικών χωρών- για την τιμή της ενέργειας.

Η ισπανική πλευρά ζήτησε προσωρινή παρέμβαση στην αγορά και τον καθορισμό ορίου, προκαλώντας την αντίδραση ότι ο περιορισμός στην τιμή του φυσικού αερίου στη χονδρική αγορά και η αποζημίωση των εταιριών ηλεκτρικής ενέργειας για τη διαφορά θα σήμαιναν στρέβλωση της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Πρακτικά, η αποσύνδεση του φυσικού αερίου από τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος θα στερήσει κεφάλαια από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις που επενδύουν στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που σημαίνει πολύ απλά ότι οι καταναλωτές μέσω των λογαριασμών είναι οι χρηματοδότες των ιδιωτικών επενδύσεων στην ενέργεια…