Τι όρους θέτει κάθε πλευρά
Ενα έγγραφο που περιήλθε σε γνώση των «Financial Times» δείχνει πως διευρύνεται ελαφρώς η χαραμάδα ελπίδας για λήξη του πολέμου στην Ουκρανία, ακόμα κι αν αυτό γίνει μέσω της αποκήρυξης του δικαιώματος ένταξης στο ΝΑΤΟ από την πλευρά του Κιέβου.
Με τις διαβουλεύσεις να συνεχίζονται ανάμεσα στις δύο πλευρές, η έγκριτη οικονομική εφημερίδα ανέφερε πως ίσως έχουν γίνει κάποια βήματα προόδου, παρά την τεράστια απόσταση που μένει να διανυθεί. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, έχει καταρτιστεί ένα προσχέδιο ουδετερότητας 15 σημείων για τον τερματισμό του πολέμου. Αυτό προβλέπει, κατά την ίδια πηγή, κατάπαυση του πυρός και αποχώρηση της Ρωσίας από την Ουκρανία, αν το Κίεβο δηλώσει ουδετερότητα και αποδεχθεί περιορισμούς στις ένοπλες δυνάμεις του. Οι «Financial Times», επικαλούμενοι τρεις πηγές που συμμετέχουν στις συνομιλίες, προσθέτουν πως το εν λόγω σχέδιο συζητήθηκε για πρώτη φορά στις διαβουλεύσεις της Δευτέρας και αποτελεί ένα προσωρινό «μνημόνιο κατανόησης» μεταξύ Μόσχας και Κιέβου. Μεταξύ άλλων, αυτό προβλέπει την παραίτηση του Κιέβου από τις φιλοδοξίες ένταξης στο ΝΑΤΟ, με αντάλλαγμα εγγυήσεις ασφαλείας.
Η Ουκρανία θα δεσμευθεί να μη φιλοξενήσει ξένες στρατιωτικές βάσεις ή οπλισμό, με αντάλλαγμα την προστασία από συμμάχους, όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Τουρκία. Οπως σχολίασε ο Μιχαΐλο Ποντόλιακ, σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στους «FT», οποιαδήποτε συμφωνία θα περιλαμβάνει τον όρο ότι «τα στρατεύματα της Ρωσικής Ομοσπονδίας σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να εγκαταλείψουν τα εδάφη της Ουκρανίας» που έχουν καταληφθεί από την έναρξη της εισβολής στις 24 Φεβρουαρίου. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ουκρανία θα διατηρήσει τις ένοπλες δυνάμεις της, αλλά θα είναι υποχρεωμένη να παραμείνει εκτός στρατιωτικών συμμαχιών και να απέχει από τη φιλοξενία ξένων στρατιωτικών βάσεων στο έδαφός της.
Η θέση της Ουκρανίας αναφορικά με τις διαπραγματεύσεις «είναι πολύ συγκεκριμένη: νομικά επαληθευμένες εγγυήσεις ασφάλειας, κατάπαυση του πυρός, απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων» είπε ο σύμβουλος της ουκρανικής προεδρίας, προσθέτοντας πως κάτι τέτοιο μπορεί να είναι εφικτό «μόνο μέσω απευθείας διαλόγου μεταξύ των επικεφαλής των δύο κρατών». Αυτό επιβεβαίωσε και η Μόσχα, καθώς, όπως σχολίασε ο Σεργκέι Λαβρόφ, ενδεχόμενη συνάντηση Πούτιν – Ζελένσκι θα γίνει μόνο για να επισφραγιστεί μια συγκεκριμένη συμφωνία και πως πλέον «υπάρχει ελπίδα για συμβιβασμό».
Πάντως, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου κράτησε αποστάσεις, λέγοντας πως είναι ακόμη πολύ νωρίς για να αποκαλυφθούν οποιαδήποτε πιθανά σημεία συμφωνίας μεταξύ Μόσχας και Κιέβου. Ο Ντμίτρι Πεσκόφ είπε, πάντως, στους δημοσιογράφους ότι η ουδετερότητα για την Ουκρανία με βάση το καθεστώς της Αυστρίας ή της Σουηδίας είναι ένα σενάριο.
Δηλώσεις έκανε όμως και ο Βλαντιμίρ Πούτιν, και μάλιστα στον απόηχο της ομιλίας Ζελένσκι στο αμερικανικό Κογκρέσο. Ο Πούτιν υποστήριξε ότι η χώρα του δεν επιθυμεί να καταλάβει την Ουκρανία και κατέληξε πως, για την ώρα, δεν έχει άλλη επιλογή από το να συνεχίσει την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση».
Σε κάθε περίπτωση, γίνεται σαφές πως οι όροι της αποστρατιωτικοποίησης της Ουκρανίας δεν είναι ακόμη «καθαροί», αλλά η Ουκρανία μάλλον θα διαθέτει δικές της ένοπλες δυνάμεις. Ο Πεσκόφ έκανε λόγο για ουδετερότητα της Ουκρανίας στα πρότυπα της Σουηδίας ή της Αυστρίας, η οποία διαθέτει δικό της στρατό, αλλά δεσμεύεται σε καθεστώς ουδετερότητας από τη συνθήκη του 1955 για το αυστριακό κράτος και το Σύνταγμά της, που απαγορεύει την ένταξή της σε στρατιωτικές συμμαχίες και την εγκατάσταση ξένων στρατιωτικών βάσεων σε εδάφη της. Η Σουηδία, πάλι, επισήμως αδέσμευτη, δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ, αν και είναι εταίρος στη στρατιωτική συμμαχία από τα μέσα της δεκαετίας του 1990.
Από τον διπλωματικό μαραθώνιο των τελευταίων ημερών επιμένει πάντως να μην απουσιάζει η Τουρκία, με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου να συνεχίζει τις μεσολαβητικές προσπάθειες. Χθες, κάθισε στο ίδιο τραπέζι με τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ «για να συνεχίσουμε τις διπλωματικές μας προσπάθειες για την εξεύρεση λύσης στην ουκρανική κρίση», όπως σημείωσε.
Μ.Η.Τ. 232120