Η κυβέρνηση, με πρόσχημα τις καταστροφές, ετοιμάζεται να «τρατάρει» με δημόσιο χρήμα εργολάβους και να βολέψει ημετέρους
Από τον Νίκο Τσακανίκα
Η αντιμετώπιση της πρόσφατης κακοκαιρίας στη χώρα μας από το… επιτελικό κράτος της κυβέρνησης ανέδειξε, ακόμη μια φορά, πως στο περιεχόμενο και στη λειτουργία της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας συμπυκνώνονται –αλλά και διαιωνίζονται παρά τις πομπώδεις κυβερνητικές εξαγγελίες έπειτα από μεγάλες καταστροφές– όλες οι παθογένειες της Δημόσιας Διοίκησης, με τα γνωστά καταστροφικά αποτελέσματα.
Τα ερωτήματα που ανακύπτουν είναι αμείλικτα. Πριν από περίπου δύο χρόνια ψηφίστηκε ο πολυδιαφημισμένος νόμος (επί Χαρδαλιά) για την Πολιτική Προστασία. Γιατί ο νόμος αυτός δεν ενσωμάτωσε τις αναγκαίες προβλέψεις για το επιχειρησιακό σκέλος της Πολιτικής Προστασίας; Ακολούθησαν η «Μήδεια» και οι καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού, όπου με… άπνοια κατακάηκαν η Αττική και η Εύβοια. Και τότε εντοπίστηκαν ζητήματα που αφορούσαν τον κακό συντονισμό.
Συνεχίζουμε: Ολα τα παραπάνω λένε σχεδιάζεται να γίνουν υπό την ομπρέλα του Εθνικού Προγράμματος Πολιτικής Προστασίας «ΑΙΓΙΣ», με προϋπολογισμό 1,7 δισ. ευρώ (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων: 595.000.000 ευρώ, Ταμείο Ανάκαμψης: 408.000.000,
ΕΣΠΑ 2021-2027: 714.000.000), για την ολική αναβάθμιση του μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας στη χώρα μας. Μάλιστα, για να μπορέσει να λειτουργήσει το νέο Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων και Διαχείρισης Κρίσεων (ΕΣΚΕΔΙΚ) σε αυτό το πρότυπο απαιτούνται περίπου 500 άτομα προσωπικό! Και το κερασάκι στην τούρτα. Δρομολογείται η κατασκευή 13 Περιφερειακών Επιχειρησιακών Κέντρων Πολιτικής Προστασίας (ΠΕΚΕΠΠ), τα οποία θα πραγματοποιηθούν μέσω ΣΔΙΤ.
Για να μη μακρηγορούμε: Η κυβέρνηση, με πρόσχημα τις καταστροφές από φυσικά φαινόμενα και όχι μόνο εξαιτίας της εγκληματικής πολιτικής της, αντί να δώσει πραγματική λύση στο πρόβλημα επιλέγει να φορτώσει την Πολιτική Προστασία με προσωπικό δικής της… επιλογής και να «τρατάρει» με δημόσιο χρήμα εργολάβους που θα έχουν τις κατάλληλες… πιστοποιήσεις που θα αναλάβουν μέσω ΣΔΙΤ (μια πρακτική που και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία την εισήγαγε ως μοντέλο, θεωρεί πλέον παρωχημένη) να φτιάξουν επιχειρησιακά κέντρα. Είναι φανερό πως ακόμη ένα πάρτι διορισμών ημετέρων και ξεκοκάλισμα δημόσιου χρήματος ετοιμάζεται σε βάρος του λαού και του τόπου.
Το νομοθετικό πλαίσιο πάνω στο οποίο εδράζεται και λειτουργεί η Πολιτική Προστασία είναι εκ βάθρων σαθρό και παρά τον νέο νόμο παραμένει δυστυχώς παρωχημένο και αναποτελεσματικό με σοβαρές επικαλύψεις και πλημμελή διάκριση αρμοδιοτήτων, που κάθε φορά τινάζουν στον αέρα όποιο επιχειρησιακό σχέδιο.
Σαθρό και παρωχημένο γιατί δεν λαμβάνει υπόψη του τη διεθνή πρακτική για το πώς αντιμετωπίζονται ολιστικά τα ζητήματα των φυσικών καταστροφών και όχι μόνο. Εξάλλου, όπως έλεγαν και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, «κάλλιον του θεραπεύειν το προλαµβάνειν». Αυτή η φιλοσοφία είναι έξω από τον σχεδιασμό και τη λογική της Πολιτικής Προστασίας και της κυβέρνησης.
Ορισμένες βασικές παθογένειες της Πολιτικής Προστασίας είναι:
1. Το Σύστημα Πολιτικής Προστασίας έχει περιορισμένη ικανότητα ανταπόκρισης σε ταυτόχρονα συμβάντα αυξημένου ρίσκου και πολυπλοκότητας. Η Πολιτική Προστασία είναι κατεξοχήν επιχειρησιακός μηχανισμός και για να φέρει σε πέρας την αποστολή της απαιτείται να υπάρχουν σύγχρονα, οργανωμένα και διαλειτουργικά κέντρα επιχειρήσεων σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Με τον νόμο που ψηφίστηκε στις αρχές του 2020 το κέντρο επιχειρήσεων της Πολιτικής Προστασίας ταυτίστηκε με το αντίστοιχο της Πυροσβεστικής, γεγονός που αποτελεί μνημείο σύγχυσης αρμοδιοτήτων. Σε περιφερειακό επίπεδο τον συντονισμό θα τον κάνει… μετακλητός, διοριζόμενος από τον περιφερειάρχη, ο οποίος μάλιστα θα συντονίζει και τους δήμους της Περιφέρειας (!), γράφοντας στα παλαιότερα των υποδημάτων το Σύνταγμα σε ό,τι αφορά την αυτοτέλεια των ΟΤΑ. Για το τοπικό επίπεδο καμία πρόβλεψη. Πουθενά δεν αναφέρονται όργανα και διαδικασίες για το πώς θα λειτουργούν τα κέντρα αυτά.
Στην πράξη, λειτουργούν με χαμηλόβαθμα στελέχη, σε ρόλο συνδέσμου με τις υπηρεσίες τους (Αστυνομία, Ενοπλες Δυνάμεις κ.λπ.) για διαβίβαση αιτημάτων. Δεν έχουν αποφασιστική αρμοδιότητα και μέχρι να λειτουργήσει ο κύκλος (να πάρει τηλέφωνο ο χαμηλόβαθμος τον μεσαίο, ο μεσαίος τον ανώτατο και πάλι πίσω) και να παρθούν όποιες αποφάσεις, ζήσε, Μάη μου… Οπως προκύπτει από τον νέο νόμο, δεν προβλέπεται καν εκπρόσωπος της ΕΜΥ, του φορέα δηλαδή που από τον νόμο έχει αρμοδιότητα για την πρόγνωση και την παρακολούθηση της εξέλιξης των καιρικών φαινομένων.
2. Η Πολιτική Προστασία με τον νέο νόμο ταυτίστηκε ουσιαστικά με το Πυροσβεστικό Σώμα. Η ταύτιση αυτή αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία, προκαλεί σύγχυση ρόλων και αρμοδιοτήτων σε κρίσιμους τομείς, και εκτρέπει το Π.Σ. από την κύρια αποστολή του. Η χώρα, όπως άλλωστε και οι περισσότερες χώρες, αντιμετωπίζει έναν μακρύ κατάλογο. Τι σχέση μπορεί να έχει το Π.Σ. με τη διαχείριση της πανδημίας του Covid-19, για παράδειγμα;
3. Η διαχείριση των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης σε κυβερνητικό επίπεδο εστιάζει αποκλειστικά σχεδόν στη φάση της αντιμετώπισης. Όχι μόνο αγνοείται, αλλά παραβλέπεται συστηματικά το γεγονός ότι, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, η διαχείριση των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης περιλαμβάνει τέσσερις αλληλοτροφοδοτούμενους κύκλους: την πρόληψη, την ετοιμότητα, την αντιμετώπιση και την αποκατάσταση.
Μ.Η.Τ. 232120