Σκάνδαλο με τις απευθείας αναθέσεις για self tests

Τα μεγάλα αναπάντητα ερωτήματα για την προμήθεια χωρίς διαγωνισμούς και χωρίς υποχρέωση να δημοσιεύονται οι συμβάσεις

Από τις Μαρία Παναγιώτου Εμμανουέλα Τσουδερού

Οδηγία της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ), όπου προεδρεύει ο κουμπάρος του Άδωνη Γεωργιάδη, Γιώργος Καταπόδης, η οποία εκδόθηκε το 2020, φαίνεται πως εργαλειοποιεί ακόμη η κυβέρνηση, προκειμένου να συνάπτει συμφωνίες για την προμήθεια self tests χωρίς να έχει την υποχρέωση να κάνει διαγωνισμούς και να δημοσιεύει τις συμβάσεις. Παράγοντες της αγοράς, που σχετίζονται με το εμπόριο των διαγνωστικών τεστ για τον κορονοϊό, εδώ και καιρό διατύπωναν ερωτήματα, καθώς δεν γνώριζαν πότε έγινε διαγωνισμός και από πού προμηθεύτηκε το Ελληνικό Δημόσιο τα self tests που όλοι οι Ελληνες πήραν από τα φαρμακεία με τον ΑΜΚΑ τους στη διάρκεια των εορτών ή ακόμη και τα παιδιά στα σχολεία πριν από λίγες ημέρες.

Πέρυσι την άνοιξη, για παράδειγμα, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, που είναι αρμόδια για τις προμήθειες των δωρεάν self tests, είχε προκηρύξει διάφορους διαγωνισμούς, κάποιοι από τους οποίους κατέληξαν σε μεγάλο φιάσκο, καθώς είχαν, ας πούμε, κατακυρωθεί σε εταιρίες-φαντάσματα, που εν συνεχεία κηρύχθηκαν έκπτωτες.

Έτσι, ο τότε υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας Νίκος Χαρδαλιάς μάς είχε ανακοινώσει πως η κυβέρνηση έκανε απευθείας συμφωνία με την κινεζική εταιρία JOYSBIO για την προμήθεια 18.000.000 τεστ.

Δηλαδή, έκανε συμφωνία απευθείας με την κατασκευαστική εταιρία για να αναπληρωθεί ο χρόνος που είχε χαθεί από τις αστοχίες της Πολιτικής Προστασίας. Τότε είχαμε τουλάχιστον ενημερωθεί ότι η τελική σύμβαση είχε υπογραφεί στις 22 Απριλίου 2021 με τιμή 1,35 ευρώ ανά τεμάχιο.

Αλήθεια, γιατί δεν έγινε κάποια παρόμοια ανακοίνωση για τα self tests που πλημμύρισαν εσχάτως τα φαρμακεία και τα σχολεία; Σε ποια τιμή αγοράσαμε τα αυτοδιαγνωστικά μέσα, που ορθώς διανεμήθηκαν; Γιατί προτίμησε το Ελληνικό Δημόσιο την εταιρία ή τις εταιρίες που προτίμησε; Ποιος έκλεισε τη συμφωνία; Ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Χρήστος Στυλιανίδης, του οποίου το υπουργείο έχει τη σχετική ευθύνη, ή κάποιος άλλος από την κυβέρνηση, ακόμα πιο ψηλά;

Με βάση τα έγγραφα τα οποία έχει ανακαλύψει η «δημοκρατία» (μπορεί να υπάρχουν κι άλλα), από τον Οκτώβριο του 2021 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2021 το Δημόσιο προμηθεύτηκε 60.000.000 self tests (!). Συγκεκριμένα, με την υπ’ αριθμόν 280//2021 σύμβαση προμηθευτήκαμε 35.000.000 τεστ από την κινεζική εταιρία Xiamen Boson Biotech Co. Ltd. Επίσης, με την υπ’ αριθμόν 281/2021 σύμβαση προμηθευτήκαμε 5.000.000 τεστ από την ελληνική εταιρία PROGNOSIS BIOTECH Α.Ε. Τέλος, με την υπ’ αριθμόν 298/2021 σύμβαση προμηθευτήκαμε επιπλέον 20.000.000 self tests επίσης από τη Xiamen Boson Biotech Co. Ltd. Βεβαίως, οι συμβάσεις αυτές δεν έχουν δοθεί στη δημοσιότητα, ούτε θα δοθούν, καθώς οι συμφωνίες κλείστηκαν όχι με διαγωνιστική διαδικασία, αλλά με τη μέθοδο της «προσφυγής στη διαδικασία με διαπραγμάτευση, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση». Και εδώ αρχίζουν τα ωραία!

Τον Μάρτιο του 2020 η ΕΑΑΔΗΣΥ δημοσιεύει στη Δι@ύγεια διευκρινίσεις σε σχέση με τις συμβάσεις που συνάπτονται στο πλαίσιο λήψης μέτρων για την αποφυγή διάδοσης του κορονοϊού, τις οποίες υπογράφει ο κ. Καταπόδης. Σύμφωνα με αυτές, μπορεί να πραγματοποιούνται συμβάσεις κατ’ εξαίρεση χωρίς διαγωνισμό και δημοσίευση, εφόσον εμπίπτουν σε λόγους ανωτέρας βίας. Σε σχέση με τον κορονοϊό, ο κ. Καταπόδης άφηνε πολύ ανοιχτό το πλαίσιο, λέγοντας πως αποτροπή της διάδοσης του κορονοϊού συνιστά ανωτέρα βία, επομένως τέτοιου είδους συμβάσεις είναι αποδεκτές. Μετά, βεβαίως, και συγκεκριμένα τον Απρίλιο του 2020, βγήκε η αναλυτική κατευθυντήρια οδηγία της ΕΑΑΔΗΣΥ για τις συμβάσεις του Δημοσίου στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του Covid.

Σύμφωνα με αυτήν, το Ελληνικό Δημόσιο μπορούσε και με βάση τις Οδηγίες της Ε.Ε. να προχωρά σε συμβάσεις χωρίς δημοσίευση, «στο μέτρο που είναι απολύτως αναγκαίο».

Ειδικά για τον κορονοϊό οριζόταν στην οδηγία ότι συμβάσεις αυτού του είδους μπορούν να συναφθούν για προμήθεια μέσων ατομικής προστασίας του ιατρικού και υγειονομικού προσωπικού ή για προμήθεια αναπνευστήρων ή φαρμάκων ή πραγματοποίηση απολυμάνσεων ύστερα από κρούσμα.