Σοκάρουν οι αποκαλύψεις της διευθύντριας των φυλακών Μαρίας Στέφη στη δημοκρατία για την καθημερινότητα των κρατουμένων
Από τον Μάνο Μεϊμαράκη
Το β’ μέρος του οδοιπορικού της «δημοκρατίας» στις Φυλακές Κορυδαλλού σημαδεύει μια απόπειρα απόδρασης αλλοδαπού κρατουμένου όσο ήταν σε εξέλιξη το ρεπορτάζ, αλλά και μια μοναδική ευκαιρία να παρακολουθήσουμε από μέσα τη διαχείριση μιας αναταραχής με πρωταγωνιστή έναν ακραίο ισλαμιστή κρατούμενο.
Ύστερα από δύο εξονυχιστικούς ελέγχους -στην κεντρική είσοδο των φυλακών και λίγα μέτρα από το γραφείο της- θα γινόταν η πρώτη γνωριμία με τη διευθύντρια των φυλακών Μαρία Στέφη. Αλλά δεν θα ήταν μια συνηθισμένη πρώτη γνωριμία! Ταυτόχρονα με την είσοδο στο γραφείο της, έφτανε σε εκείνη μια ειδοποίηση που σήμανε συναγερμό στη φυλακή.
Ένας ακραίος ισλαμιστής κρατούμενος ζητούσε προστασία από τους φύλακες ή τη μεταγωγή του σε άλλη φυλακή, εξαιτίας ενός άκρως απειλητικού μηνύματος το οποίο έλαβε. Αλλοδαπός κρατούμενος σε άλλη φυλακή τού μετέφερε ότι έρχεται κι αυτός στον Κορυδαλλό, απειλώντας τον ότι θα τον σκοτώσει για να τον εκδικηθεί για τον θάνατο ενός θείου του, στρατηγού στο Ιράκ, τον οποίο ο τζιχαντιστής κρατούμενος των Φυλακών Κορυδαλλού είχε δολοφονήσει.
Ακολούθησε περίπου μισή ώρα σε ένα περιβάλλον πολύ έντονης κινητικότητας από και προς το γραφείο, με τη διευθύντρια των φυλακών Μαρία Στέφη να συντονίζει τους φύλακες για τις ενέργειες που έπρεπε να γίνουν και με την ίδια να μιλά ταυτόχρονα στα τηλέφωνα με ειδικές υπηρεσίες και τη Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής. Αν ο κρατούμενος έμπαινε στον Κορυδαλλό και συναντούσε τον άλλον, θα γινόταν «μακελειό».
Λίγο αργότερα όλα είχαν τακτοποιηθεί και μπορούσαμε να αρχίσουμε. Αλλά πλησίαζε ακόμη μία έντονη στιγμή. Στο γραφείο της διευθύντριας των Φυλακών Κορυδαλλού υπάρχει μια συγκλονιστική εικόνα, η οποία βάζει τον επισκέπτη με σχεδόν βίαιο τρόπο στο κλίμα των φυλακών. Μια εικόνα με τον Ιησού ως κρατούμενο πίσω από τα κάγκελα μιας φυλακής δεν είναι κάτι που βλέπει κανείς κάθε μέρα. Της ζήτησα να μου πει γιατί βρίσκεται αυτή η εικόνα εκεί.
«Η εικόνα αυτή συμβολίζει ότι ο Θεός είναι παντού και κυρίως είναι κοντά σε αυτούς τους ανθρώπους, γιατί όποιος δεν έχει δει τις φυλακές για να καταλάβει τον ανθρώπινο πόνο, δεν ξέρει τίποτα. Περνάνε δύσκολα και οι κρατούμενοι αλλά και οι οικογένειές τους, και όλοι χρειάζονται ένα στήριγμα». Αισθάνθηκα υποχρεωμένος να τη ρωτήσω πώς από τη μία ακολουθεί τη στεγνή εφαρμογή των κανονισμών της φυλακής και των πρωτοκόλλων ασφαλείας, όπως λίγο νωρίτερα, και από την άλλη μπορεί να δει ανθρώπινες ιδιότητες σε κακοποιούς και πολύ επικίνδυνους ανθρώπους.
«Οι άνθρωποι που είναι εδώ κάτι έχουν κάνει για να είναι μέσα, κανείς όμως δεν γνωρίζει το υπόβαθρο αυτών των ανθρώπων και τι τους οδήγησε σε πράξεις που κατέληξαν στη φυλακή. Ολοι κάνουμε λάθη, ουδείς αναμάρτητος. Εγώ έχω μάθει να μην κρίνω τις πράξεις των ανθρώπων. Η Δικαιοσύνη αποφασίζει κι εμείς φροντίζουμε να είναι όσο καλύτερες γίνεται οι συνθήκες διαβίωσης για τους κρατουμένους εδώ μέσα. Και για εμάς είναι όλοι ίσοι οι κρατούμενοι και θα ασχοληθώ το ίδιο με όλους, είτε είναι Ελληνες είτε αλλοδαποί κρατούμενοι».
Οι άδειες των κρατουμένων είναι ένα ζήτημα που απασχολεί συχνά την κοινή γνώμη. Τι νόημα έχει για έναν κρατούμενο να βγει από τη φυλακή και να επιστρέψει; «Οι άδειες όμως είναι απαραίτητες -είναι δικαίωμα αυτό-, ώστε να προετοιμαστούν για την επανένταξή τους στην κοινωνία, όταν κάποια στιγμή θα βγουν, αλλά και να έχουν επαφή με τις οικογένειές τους».
Στη διάρκεια της καραντίνας μού είπε ότι περιορίστηκαν και οι άδειες αλλά και οι επισκέψεις συγγενών κρατουμένων. Προκειμένου να μη χαθεί η επικοινωνία με τα αγαπημένα τους πρόσωπα, λειτούργησε το ηλεκτρονικό επισκεπτήριο, δηλαδή η επικοινωνία μέσω υπολογιστή με εικόνα και ήχο μεταξύ κρατουμένων με τις συζύγους, τα παιδιά τους και συγγενείς.
Συναισθήματα
«Να μπορούσατε να δείτε πώς έβγαιναν από το δωμάτιο, αφού είχαν δει και μιλήσει με το παιδάκι τους, με τη σύζυγο, άλλοι στη μητέρα και στον πατέρα τους, στ’ αδέρφια τους… Εβλεπες μόνο χαρά και ανακούφιση στα πρόσωπά τους. Ο εγκλεισμός είναι τιμωρία! Εμείς στα σπίτια μας είχαμε κλειστεί στην καραντίνα και δεν αντέχαμε, φανταστείτε πώς είναι για τους κρατουμένους. Δείξτε μου έναν Ελληνα που κλείστηκε στο σπίτι με την καραντίνα και δεν υπέφερε. Όλοι άνθρωποι είμαστε.
Είχε έρθει μια φορά στο γραφείο ένας κρατούμενος για διακίνηση ναρκωτικών. Μου ζήτησε να δει το μόλις λίγων ημερών γεννημένο παιδάκι του, γιατί η συνολική ποινή που περίμενε ήξερε ότι θα ήταν μεγάλη. Και με παρακάλεσε να το δει τώρα, γιατί ίσως θα αργούσε πολύ να το δει πρώτη φορά. Εσείς τι θα κάνατε στη θέση μου; Το επέτρεψα, στον καναπέ που βλέπεις είχε καθίσει, του το έφερε η σύζυγός του, το πήρε στα χέρια του, συγκινήθηκε, μείναμε εδώ για λίγο όλοι μαζί και γύρισε στο κελί του. Άλλη φορά είχα κρατούμενο ο οποίος από πολύ ψηλά που ήταν βρέθηκε εδώ, στη φυλακή. Ηταν ένα σοκ γι’ αυτόν. Αυτόν τον άνθρωπο έπρεπε να τον στηρίξουμε ψυχολογικά! Και το καταφέραμε. Οταν έβγαινε, κοιτούσε πίσω και μας έλεγε: “Δεν φανταζόμουν ότι θα βρω τέτοιους ανθρώπους εδώ και θα σας θυμάμαι πάντα με πολύ σεβασμό”. Αλλά για όλα αυτά αξίζουν πολλά συγχαρητήρια στους αρχιφύλακες και τους φύλακές μου. Εχει γίνει μεγάλη προσπάθεια από όλους, και από εμάς, και τη Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής και από πλευράς των κρατουμένων υπάρχει κατανόηση, βλέπουν ότι προσπαθούμε».
«Τι τους λέτε όταν αποφυλακίζονται;» ρωτάμε. «Ποτέ να μην ξαναδείτε από αυτή την πόρτα, μη γυρίσετε πίσω, σας δίνεται μια ευκαιρία ποτέ να μη γυρίσετε πάλι μέσα, φτιάξτε τη ζωή σας – και πολλοί τα έχουν καταφέρει».
Μέρες πριν, αλλοδαπός κρατούμενος σχεδίασε την απόδρασή του από τις Φυλακές Κορυδαλλού. Αλλά η ημέρα του ρεπορτάζ ήταν η ημέρα που θα επιχειρούσε να αποδράσει. Μία ώρα μετά την έξοδο από τη φυλακή σήμανε συναγερμός. Η φυλακή έκλεισε, όπως προβλέπεται στις αποδράσεις, με τους φύλακες να αναζητούν τον κρατούμενο. Οταν έκλεισε το προαύλιο της πτέρυγάς του, εκείνος έμεινε έξω και κρύφτηκε στη βλάστηση. Άλειψε όλο το σώμα με λάσπη και άρχισε να έρπει ως κομάντος πολύ αργά για να μη γίνει αντιληπτός. Δεν τα κατάφερε να φτάσει στον τοίχο που χωρίζει τη φυλακή από τον έξω κόσμο. Οι φύλακες τον εντόπισαν και τον οδήγησαν στην απομόνωση.
Νικολάου: Έτσι πήραμε τον έλεγχο των φυλακών
«Ενα από τα πλέον σημαντικά επιτεύγματα της Γενικής Γραμματείας Αντεγκληματικής Πολιτικής τα τελευταία 2,5 χρόνια ήταν ότι καταφέραμε να πάρουμε τον έλεγχο των φυλακών από ορισμένους κρατουμένους» αναφέρει με δήλωσή της στη «δημοκρατία» η γενική γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής Σοφία Νικολάου. «Οταν αναλάβαμε βρήκαμε φυλακές ξέφραγο αμπέλι, εργαζομένους με καταρρακωμένο ηθικό και χιλιάδες κρατουμένους να είναι έρμαια σκληρών κακοποιών. Καταφέραμε να βάλουμε τάξη έχοντας συγκεκριμένο σχέδιο, ενισχύσαμε τα μέτρα ασφαλείας και εντατικοποιήσαμε τους ελέγχους».
Οι έρευνες για ναρκωτικά, αυτοσχέδια όπλα, κινητά τηλέφωνα κ.ά. στις φυλακές της χώρας ξεπερνούν τις 1.000 μηνιαίως. Από το καλοκαίρι του 2019 έχουν πραγματοποιηθεί περίπου 30.000 έλεγχοι, σημειώνει η κυρία Νικολάου.
«Αυτό και μόνο έδειξε ότι το κουμάντο το κάνουν οι διευθύνσεις των φυλακών και όχι οι κρατούμενοι. Και περιορίσαμε σημαντικά και τη διακίνηση ναρκωτικών. Ταυτόχρονα κόπηκαν μαχαίρι τα πάρτι μέσα στις φυλακές, τα κελιά-άβατα και οι βαρυποινίτες που ήθελαν να ελέγχουν τα πάντα. Αυτά όλα είναι αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς και αυταπάρνησης από την πλευρά των εργαζομένων, αλλά και συνεργασίας με τους κρατουμένους που θέλουν να εκτίσουν την ποινή τους και να αποφυλακιστούν ήσυχα. Αλλά δείξαμε στους κρατουμένους επίσης ότι είμαστε μαζί τους σε ό,τι ζητήσουν. Με σεβασμό στα δικαιώματά τους, κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βελτιώσουμε τις συνθήκες διαβίωσής τους και να τους προετοιμάσουμε για την ομαλή επανένταξη στην κοινωνία. Και το αναγνωρίζουν αυτό».
Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόσφατα -πρώτη φορά συμβαίνει αυτό- η γενική γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής προέβη σε ένα παράτολμο εγχείρημα. Πήγε στις Φυλακές Κορυδαλλού, περπάτησε στους διαδρόμους των φυλακών με ανοιχτά τα κελιά, κάθισε και συζήτησε αρκετή ώρα με τους κρατουμένους. «Είναι αποτέλεσμα μιας κοινής προσπάθειας που έχουμε κάνει οι υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας, οι διευθύνσεις των φυλακών και οι χιλιάδες εργαζόμενοι σε αυτές» καταλήγει η κυρία Νικολάου.
Μ.Η.Τ. 232120