Πώς γύρισε την Τουρκία στην εποχή των σουλτάνων!

Μία από τις πρόνοιες του Τούρκου προέδρου είναι να εξασφαλίσει ότι, όταν λήξει η θητεία του, δεν θα πάει φυλακή

Στην απορία γιατί επιδίωξε ο Ερντογάν να γίνει σουλτάνος θα κληθούν -όχι και τόσο μακριά μάλλον- να απαντήσουν πολιτικοί επιστήμονες, κοινωνιολόγοι, ιστορικοί και, βεβαίως, οι επίγονοι του Φρόιντ. Αν πρέπει να δοθεί μια αιτία, εμάς προς το παρόν μάς φαίνεται αρκετό αυτό που του καταλόγισε ήδη από το 2013 ο τότε ακόμη στενός σύμμαχος και χρόνια τώρα άσπονδος εχθρός, ο Φετουλάχ Γκιουλέν: «Τον δηλητηρίασε η εξουσία και θέλει περισσότερη και περισσότερη»…

Τις θεσμικές αλλαγές που επέφερε με το δημοψήφισμα του 2017 και θα ισχύουν μέχρι το 2029 σταχυολογήσαμε από σχετικά άρθρα του Ριζά Τουρμέν (διπλωμάτης, νυν βουλευτής του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης CHP και δικαστής στο ΕΔΑΔ μεταξύ 1998-2008), του Ισμέτ Κάμπογλου (συνταγματολόγος που απολύθηκε τον Φεβρουάριο από την καθηγητική του θέση στο Πανεπιστήμιο του Μαρμαρά της Κωνσταντινούπολης) και της Ενωσης Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας. Σύμφωνα με αυτές, ο ΠτΔ μπορεί να είναι ταυτόχρονα ΠτΔ και μέλος ή και αρχηγός κόμματος (δηλαδή του ΑΚΡ εν προκειμένω) και να επιλέγει έναν έναν τους υποψήφιους βουλευτές, ο αριθμός των οποίων από 550 που ήταν στην Εθνοσυνέλευση αυξήθηκε σε 600. Η αύξηση του αριθμού των βουλευτών δεν φαίνεται να προσθέτει κάποιο «δημοκρατικό όφελος» (ως προς την ενίσχυση της εκπροσώπησης), καθώς με τις τροποποιήσεις καταργήθηκε η λειτουργία της Ολομέλειας της Εθνοσυνέλευσης. Η διάκριση των εξουσιών –εναντίον της οποίας ο Ερντογάν είχε απροκάλυπτα εκφραστεί ανοιχτά, «είναι τροχοπέδη» είχε πει επανειλημμένως- πήγε περίπατο.

Εφόσον ο ΠτΔ είναι και αρχηγός του (κυβερνώντος) κόμματος, ηγέτης του απολυταρχικός, αφού καμία μέριμνα δεν λαμβάνεται για τον εκδημοκρατισμό του Νόμου Περί Πολιτικών Κομμάτων, η Εθνοσυνέλευση ντε φάκτο δεν ελέγχει την εκτελεστική εξουσία.

Το παραπάνω όμως δεν έχει αφεθεί στην τύχη. Από τις προβλεπόμενες τροποποιήσεις καταφαίνεται ότι η νομοθετική εξουσία δεν μπορεί με τα μέσα που της παρέχονται από το Σύνταγμα να ελέγχει με οποιονδήποτε τρόπο την εκτελεστική. Ο ΠτΔ θα μπορεί να ορίζει υπουργούς χωρίς την έγκριση της Εθνοσυνέλευσης, η οποία με τις τροποποιήσεις χάνει τον κεντρικό ρόλο που κατείχε στο ισχύον συνταγματικό σύστημα.

Ο ΠτΔ ορίζει τα 7 από τα 13 μέλη του Συμβουλίου Δικαστών και Εισαγγελέων (το πρόθεμα «Ανώτατο» του τίτλου καταργήθηκε στις τροποποιήσεις) και τα υπόλοιπα 6 από την Εθνοσυνέλευση (ήτοι από τους βουλευτές μέλη του κυβερνητικού κόμματος που σήμερα είναι το κόμμα του, το ΑΚΡ).

Ο ΠτΔ ορίζει ομοίως τα περισσότερα από τα μέλη των Ανώτατων Δικαστηρίων (το Συνταγματικό, που τα μέλη του από 17 μειώνονται σε 15, το Συμβούλιο της Επικρατείας, το Ελεγκτικό Συνέδριο, το Ανώτατο Εκλογοδικείο), καθώς και τους επικεφαλής των περισσότερων δημόσιων οργανισμών.

Διορίζει πρωθυπουργό

Με τις προβλεπόμενες τροποποιήσεις καταργήθηκαν τα άρθρα του Συντάγματος που ρύθμιζαν τα καθήκοντα και τα δικαιώματα του πρωθυπουργού και του υπουργικού συμβουλίου, τα οποία ανατέθηκαν απευθείας στον ΠτΔ. Ο ΠτΔ διορίζει πρωθυπουργό και τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου, ενώ ο ίδιος επίσης αποφασίζει τον αναγκαίο αριθμό υπουργείων,

Ο ΠτΔ, σύμφωνα με τις προβλεπόμενες τροποποιήσεις, ορίζει αντιπροέδρους (θεωρητικά απειράριθμους), ένας εκ των οποίων θα είναι αυτός που τον αναπληρώνει.

Ο ΠτΔ μπορεί μόνος του να κηρύσσει τη χώρα σε κατάσταση ανάγκης (αντί με πρόταση του υπουργικού συμβουλίου όπως συνέβαινε με το αναθεωρηθέν Σύνταγμα). Στις τροποποιήσεις προβλέφθηκε και «πρόταση για κατηγορία και παραπομπή του ΠτΔ σε δίκη». Η πρόταση αυτή πρέπει να είναι υπογεγραμμένη από 300 βουλευτές (από τους συνολικά 600). Για να μπορέσει όμως να συγκροτηθεί η προβλεπόμενη 15μελής Εξεταστική Επιτροπή, χρειάζεται η ψήφος 360 βουλευτών και για να παραπεμφθεί σε Ειδικό Δικαστήριο η ψήφος 400 βουλευτών. (Ας μην ξεχνάμε βέβαια ότι εν τω μεταξύ τους δικαστές του συνταγματικού και των άλλων ανώτατων δικαστηρίων που θα συμμετέχουν ως μέλη στο Ειδικό Δικαστήριο θα τα έχει διορίσει σχεδόν όλα ο ΠτΔ).

Θα πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι τα παραπάνω είναι αυτά που προκύπτουν σαφώς από τη διατύπωση των άρθρων. Οπως όμως φαίνεται στις παρατηρήσεις που κάνει η Ένωση Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας για καθεμία τροποποίηση, είναι πολύ περισσότερες οι ασάφειες που θα χρήζουν τακτικά ερμηνείας, η οποία -με μια Εθνοσυνέλευση που πλέον υπάρχει τύποις- δίνεται κατά το δοκούν από τους επισήμως 23 αρχισυμβούλους και περίπου 20 απλούς συμβούλους (μεταξύ αυτών και η κόρη του ψευδοσουλτάνου Σουμεγιέ) που κατοικοεδρεύουν στα 1.056 δωμάτια του δεσποτικού και χρυσοποίκιλτου σαραγιού…