Η επιστολή Μπλίνκεν για τις εγγυήσεις από τις ΗΠΑ!

Βελτιωμένο το τελικό κείμενο – Θετικές διατυπώσεις για κυριαρχικά δικαιώματα και δικαιοδοσία με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας

• Από τον Αλέξανδρο Τάρκα*

Εγγυήσεις βαρύνουσας σημασίας (έστω και με διασταλτική ερμηνεία) και χρησιμότατες πολιτικές και διπλωματικές διατυπώσεις περιέχονται στην επιστολή του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Αντ. Μπλίνκεν, που θα αποσταλεί σήμερα, επισήμως, στην κυβέρνηση ταυτόχρονα με την υπογραφή του «Δεύτερου Πρωτοκόλλου Τροποποίησης» της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) Ελλάδας – ΗΠΑ.

Το -βελτιωμένο και καλύτερο του αναμενόμενου- περιεχόμενο της επιστολής είναι αποτέλεσμα των διαβουλεύσεων των τελευταίων ημερών μεταξύ, αφενός, του υπουργού Εξωτερικών Ν. Δένδια και του γ.γ. του υπουργείου, πρέσβη Θεμ. Δεμίρη, αφετέρου, του πρεσβευτή Τζ. Πάιατ και του αναπληρωτή επικεφαλής της πρεσβείας των ΗΠΑ Ντ. Μπέργκερ.

Με τις νέες διατυπώσεις εξισορροπείται, σε μεγάλο βαθμό, η απώλεια της μεγάλης ευκαιρίας ένταξης της Σκύρου στο κυρίως κείμενο ή στο τροποποιητικό πρωτόκολλο της MDCA. Η συμπερίληψη της Σκύρου θα αποτελούσε έμπρακτη απόρριψη, εκ μέρους των ΗΠΑ, των πολυετών τουρκικών απαιτήσεων για αποστρατιωτικοποίηση πολλών νησιών του Αιγαίου και αποκλεισμό τους από τον σχεδιασμό ασκήσεων και επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ.

Σε περίοδο δε ελληνοτουρκικής έντασης, η παρουσία δυνάμεων ή συνδέσμων των ΗΠΑ και η κατασκευή νέων υποδομών διπλής (ελληνοαμερικανικής) χρήσης στις ύψιστης σημασίας αεροπορικές εγκαταστάσεις της Σκύρου θα αποτελούσαν θωράκιση έναντι πιθανών επιθετικών ενεργειών της Αγκυρας.

Σημειώνεται ότι, σε αντίθεση με τις έγκαιρες προειδοποιήσεις της πολιτικής και της υπηρεσιακής ηγεσίας του υπουργείου Εξωτερικών (καθώς και του υπουργού Εθνικής Αμυνας Ν. Παναγιωτόπουλου σε συνέντευξή του τον Μάιο), ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης είχε την αστήρικτη βεβαιότητα, τουλάχιστον μέχρι την επίσκεψή του στη Νέα Υόρκη για τη Γ.Σ. του ΟΗΕ, στα τέλη Σεπτεμβρίου, ότι η Σκύρος θα αναφερόταν ρητά στην MDCA. Ο κ. Μητσοτάκης είχε μεταφέρει τη -λανθασμένη- απόλυτη πεποίθησή του και σε ξένους συνομιλητές του, αν και οι τελευταίοι είχαν την αντίθετη -έγκυρη- ενημέρωση.

Το περιεχόμενο της επιστολής: Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, τα κύρια σημεία της επιστολής του επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είναι τα εξής:

• Οι Ηνωμένες Πολιτείες σέβονται απόλυτα την κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα, καθώς και τα κυριαρχικά δικαιώματα και τη δικαιοδοσία σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (σ.σ.: πρόκειται για «προωθημένη» διατύπωση, που δεν υπήρχε στην επιστολή του υπουργού Εξωτερικών Χ. Κίσιντζερ το 1976, του πρέσβη Μ. Σωτήρχος το 1990 και του προέδρου Τζ. Μπους το 1992, σε εποχή βέβαια που δεν είχε κυρωθεί ακόμα η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, αλλά ούτε και στην πιο πρόσφατη επιστολή του υπουργού Μ. Πομπέο το 2019).

• Οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν την Ελλάδα σταθερό σύμμαχο στο ΝΑΤΟ και εγκωμιάζουν τον ρόλο της ως περιφερειακής ηγέτιδας χώρας και πυλώνα σταθερότητας.

• Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν δεσμευμένες στην υποστήριξη της ευημερίας και ασφάλειας της Ελλάδας. Η MDCA επιδεικνύει την αποφασιστικότητα προστασίας της κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας των δύο χωρών κατά απειλών ή ένοπλων επιθέσεων (σ.σ.: η συγκεκριμένη εγγύηση, διασταλτικά, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί, διπλωματικά, από την Αθήνα και έναντι του casus belli που έχει εγκρίνει, διακομματικά, η τουρκική εθνοσυνέλευση από το 1995 σε περίπτωση επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ. στο Αιγαίο).

• Οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζουν τoν ζωτικό ρόλο των ελληνικών εγκαταστάσεων που χρησιμοποιούν οι δυνάμεις τους σε ηπειρωτικές ή νησιωτικές περιοχές (σ.σ.: με τη φράση αυτή, η αμερικανική πλευρά καλύπτει, εν μέρει, τις ελληνικές απαιτήσεις και λύνει, εμμέσως, το πρόβλημα με τη Σκύρο).

• Θα συνεχιστεί η οικοδόμηση των δεσμών μεταξύ των δύο κυβερνήσεων, μέσω του Στρατηγικού Διαλόγου (σ.σ.: ο γ’ γύρος του πραγματοποιείται σήμερα στην Ουάσινγκτον).

• Μέσω της MDCA επιβεβαιώνονται η δέσμευση και η αποφασιστικότητα των ΗΠΑ στη διατήρηση ισχυρών Ενόπλων Δυνάμεων (της Ελλάδας) προς συνεισφορά στη σταθερότητα της περιοχής.

• Θα συνεχιστεί η διμερής συνεργασία σε θέματα ασφάλειας και παροχής οικονομικής συνδρομής στην Ελλάδα, με ευνοϊκούς όρους, μέσω των προγραμμάτων FMS και (παροχής) Πλεονάζοντος Αμυντικού Υλικού.

Όπως και με το πρώτο τροποποιητικό πρωτόκολλο της MDCA, το 2019, το παρόν δεύτερο πρωτόκολλο θα πρέπει να κυρωθεί από τη Βουλή των Ελλήνων και να δημοσιευθεί στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως.

Μέχρι αργά χθες το βράδυ, ώρα Ελλάδας, δεν είχε διευκρινιστεί αν η επιστολή Μπλίνκεν θα ενταχθεί, ως συνοδευτικό κείμενο, στη διαδικασία κοινοβουλευτικής κύρωσης και στο ΦΕΚ, όπως επιτεύχθηκε με την επιστολή Σωτήρχος το 1990 (νόμος 1893/90), αλλά όχι και με την επιστολή Πομπέο το 2019 (ν. 4660/20).

* Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη