Η ειλικρινής και σε γενικές γραμμές εποικοδομητική συζήτηση των προέδρων Βλαντιμίρ Πούτιν και Τζο Μπάιντεν στη Σύνοδο Κορυφής της Γενεύης στις 16 Ιουνίου 2021 κατέληξε στη συμφωνία για έναν ουσιαστικό διάλογο.
- Από τον Σεργκέι Λαβρόφ*
Ταυτόχρονα ο Ρώσος ηγέτης ξεκαθάρισε ότι το αποτέλεσμα είναι δυνατό μόνο μέσω της εξεύρεσης αμοιβαίας αποδεκτής ισορροπίας συμφερόντων σε αυστηρά ισότιμη βάση. Ωστόσο, σχεδόν αμέσως οι Αμερικανοί αξιωματούχοι επέστρεψαν στις παλιές πρακτικές: «Έχουμε υποδείξει στη Μόσχα, την έχουμε προειδοποιήσει». Συνάμα, όλες «οι προειδοποιήσεις» άρχισαν να συνοδεύονται από απειλές: Αν η Μόσχα μέσα σε λίγους μήνες δεν αποδεχθεί τους «κανόνες του παιχνιδιού» της Γενεύης, θα της ασκηθεί νέα πίεση.
Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, μόλις έπιασαν τις διαθέσεις του «μεγάλου αδελφού», τις αφομοίωσαν αμέσως και με ευχαρίστηση. Σχηματίζεται η εντύπωση ότι η χορωδία στήριξης του σολίστ έχει προετοιμαστεί εκ των προτέρων, και σ’ αυτή την προετοιμασία, την παραμονή των ρωσο-αμερικανικών συνομιλιών, ήταν αφιερωμένες οι συναντήσεις κορυφής του G7, του ΝΑΤΟ, των ΗΠΑ – Ε.Ε.
Η Δύση ήθελε να δείξει ότι είναι ενωμένη όσο ποτέ άλλοτε και θα λειτουργήσει στις διεθνείς υποθέσεις μόνο όπως εκείνη θεωρεί σωστό: όλους τους υπόλοιπους -πρωτίστως τη Ρωσία και την Κίνα- θα τους υποχρεώσει να ακολουθήσουν τη δική της γραμμή. Στις αποφάσεις της Κορνουάλης και των Βρυξελλών προωθείται η έννοια της «παγκόσμιας τάξης, βασισμένης σε κανόνες», σε αντίθεση με καθολικές αρχές του Διεθνούς Δικαίου, κατοχυρωμένες, κυρίως, στον Χάρτη του ΟΗΕ.
Η Δύση αποφεύγει επιμελώς να εξηγήσει τους «κανόνες» της, όπως αποφεύγει και τις ερωτήσεις για τη χρησιμότητά τους, εφόσον το Διεθνές Δίκαιο περιέχει χιλιάδες εργαλεία, τα οποία έχουν προσυπογράψει όλοι και τα οποία περιέχουν σαφείς υποχρεώσεις των κρατών. Η «γοητεία» των δυτικών κανόνων συνίσταται ακριβώς στην έλλειψη σαφήνειας. Oσο λιγότερη σαφήνεια τόσο περισσότερος χώρος για αυθαιρεσία.
Οι σύνοδοι κορυφής των G7, ΝΑΤΟ και ΗΠΑ – Ε.Ε. σήμαιναν, όπως εκτιμούν οι ίδιοι οι συμμετέχοντες, την επιστροφή των ΗΠΑ στην Ευρώπη και την αποκατάσταση της συσπείρωσης του Παλαιού Κόσμου υπό την προστασία της νέας διοίκησης της Ουάσινγκτον. Ιδεολογική βάση της επανένωσης της «δυτικής οικογενείας» έγινε η διακήρυξη των φιλελεύθερων αξιών ως «οδηγητήριο άστρο» της εξέλιξης της ανθρωπότητας. Η Ουάσινγκτον και οι Βρυξέλλες με περίσσια σεμνότητα αυτοαποκαλέστηκαν «άγκυρα δημοκρατίας, ειρήνης και ασφάλειας» σε αντίθεση με «αυταρχισμό σε όλες τις μορφές», δηλώνοντας, μεταξύ άλλων, την πρόθεσή τους «να αυξήσουν τη χρήση των κυρώσεων» για να στηρίξουν τη δημοκρατία σε ολόκληρο τον κόσμο.
Για τον σκοπό αυτό πρόκειται να υλοποιηθεί η αμερικανική ιδέα σύγκλησης μιας «συνόδου κορυφής για τη δημοκρατία». Ως κύρια εμπόδια στον δρόμο της υλοποίησης της γραμμής, που ανακοινώθηκε στις συνόδους του Ιουνίου, αναφέρονται η Ρωσία και η Κίνα ως φορείς αυταρχισμού. Τη Ρωσία την κατηγορούν για «επιθετική πολιτική» σε μια σειρά περιοχές, όταν η «επιθετικότητα» της Μόσχας εκφράζεται στις προσπάθειές της να εναντιωθεί στις νεοφασιστικές τάσεις στην πολιτική των γειτονικών χωρών. Δεν αρέσει επίσης ότι η Μόσχα υπερασπίζεται τις χώρες που έπεσαν θύματα δυτικών τυχοδιωκτισμών, υπέστησαν επίθεση διεθνούς τρομοκρατίας και αντιμετώπιζαν απειλή απώλειας της κρατικής οντότητάς τους, όπως στη Συρία.
Και όμως, το πάθος των διακηρυγμένων προσεγγίσεων της Δύσης επικεντρώνεται στην εσωτερική δομή των «μη δημοκρατικών χωρών» και στην απόφαση να τις φέρει στα δικά της μέτρα. Η Δύση χάνει αμέσως το ενδιαφέρον για συζήτηση, μόλις προτείνουμε να συζητήσουμε θέματα εκδημοκρατισμού των διεθνών σχέσεων, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάλειψης υπεροψίας και της ετοιμότητας για δουλειά βάσει των ευρέως αναγνωρισμένων αρχών του Διεθνούς Δικαίου, και όχι «κανόνων». Αυξάνοντας κυρώσεις και λοιπά μέτρα παράνομης πίεσης στις κυρίαρχες κυβερνήσεις, η Δύση επιβάλλει ολοκληρωτισμό στις παγκόσμιες υποθέσεις, παίρνει αυτοκρατορική, νεοαποικιακή στάση απέναντι σε άλλες χώρες. Η διαμόρφωση του πολυπολικού κόσμου είναι πραγματικότητα. Οι προσπάθειες να την αγνοούμε δεν θα βοηθήσουν στην επίλυση των πραγματικών και όχι επίπλαστων προβλημάτων.
Πρέπει να τονίσουμε: δεν είναι κακό να υπάρχουν κανόνες. Αντιθέτως, ο Χάρτης του ΟΗΕ αποτελεί ένα σύνολο κανόνων, που, όμως, εγκρίθηκαν από όλες τις χώρες του κόσμου και όχι από κάποιο «παρεάκι». Ανάμεσα στις προσπάθειες αντικατάστασης του Διεθνούς Δικαίου με δυτικούς «κανόνες» είναι και η άκρως επικίνδυνη προσπάθεια αναθεώρησης της Ιστορίας και των αποτελεσμάτων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, των αποφάσεων του Στρατοδικείου της Νιρεμβέργης, θεμέλιου λίθου της σύγχρονης παγκόσμιας τάξης. Επιδιώκεται να ξεχαστούν τα σημαντικότατα γεγονότα της μεταπολεμικής περιόδου, όπως η Διακήρυξη του 1960 για τη χορήγηση ανεξαρτησίας στις αποικιακές χώρες και λαούς. Οι πρώην αποικιοκρατικές χώρες θέλουν να σβήσουν την ανάμνηση αυτού του γεγονότος, αντικαθιστώντας την με βιαστικά επινοημένες τελετές, όπως το γονάτισμα πριν από την έναρξη των αθλητικών αγώνων.
«Η τάξη βάσει κανόνων» είναι προσωποποίηση των διπλών κριτηρίων: όταν βολεύει, ως απόλυτος «κανόνας» αναγνωρίζεται το δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση. Εδώ μπορούμε να αναφέρουμε τις Μαλβίνες Νήσους, που βρίσκονται 12.000 χιλιόμετρα μακριά από τη Βρετανία, το «ανεξάρτητο Κόσοβο», σε παραβίαση της απόφασης του Σ.Α. του ΟΗΕ. Μόλις, όμως, η αρχή της αυτοδιάθεσης έρχεται σε αντίθεση με τα γεωπολιτικά συμφέροντα της Δύσης -όπως στην περίπτωση της ελεύθερης βούλησης των κατοίκων της Κριμαίας υπέρ της κοινής μοίρας με τη Ρωσία-, η Δύση λησμονεί αμέσως τον κανόνα και, οργισμένη, αρνείται να αναγνωρίσει την ελεύθερη επιλογή και τιμωρεί τους ανθρώπους, επιβάλλοντας κυρώσεις.
Η έννοια των «κανόνων» δεν αποτελεί απόπειρα μόνο κατά του Διεθνούς Δικαίου, αλλά και κατά της ίδιας της ανθρώπινης φύσης. Στα σχολεία κάποιων δυτικών χωρών, στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, προσπαθούν να πείσουν τα παιδιά πως ο Ιησούς Χριστός ήταν μπαϊ-σέξουαλ. Οι προσπάθειες λογικών πολιτικών να προστατέψουν τα παιδιά από την επιθετική προπαγάνδα των ΛΟΑΤΚΙ συναντά οργισμένη αντίδραση της «πεφωτισμένης Ευρώπης». Γίνεται επίθεση κατά των θεμελίων όλων των παγκόσμιων θρησκειών, κατά του γενετικού κώδικα των κύριων πολιτισμών του κόσμου. Ετσι, οι ΗΠΑ πρωτοστάτησαν στην απροκάλυπτη κρατική παρέμβαση στα ζητήματα της Εκκλησίας, προσπαθώντας ανοιχτά να οδηγήσουν τα πράγματα στο σχίσμα της Οικουμενικής Ορθοδοξίας, στις αξίες της οποίας βλέπουν ισχυρό πνευματικό εμπόδιο στον δρόμο της φιλελεύθερης ιδέας περί απεριόριστης ανοχής.
Πίσω από το αίσθημα υπεροχής διαγράφονται η αδυναμία, ο φόβος ανοιχτής συζήτησης όχι με εκείνους που κρατούν την ίδια γραμμή, αλλά με αντιπάλους, φορείς άλλων πεποιθήσεων και αξιών, όχι υπερφιλελεύθερων, αλλά παραδόσεων και πίστης, που αποκτήθηκαν από τα γεννοφάσκια, κληρονομήθηκαν από τους προγόνους.
Ούτε το ΝΑΤΟ ούτε η Ε.Ε. είναι διατεθειμένοι να αλλάξουν την πολιτική τους, που έχει ως στόχο την υποταγή άλλων περιοχών του κόσμου, και συνεχίζουν να διαλαλούν τη δική τους παγκόσμια μεσσιανική αποστολή, την οποία απλά σφετερίστηκαν. Η αλαζονική στάση απέναντι σε άλλα μέλη της παγκόσμιας κοινότητας αφήνει τη Δύση στη «λάθος πλευρά της ιστορίας». Ασχέτως από τις φιλοδοξίες και τις απειλές κάποιων, η χώρα μας θα ακολουθεί και στο μέλλον κυρίαρχη, ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική. Δεν επιλέγουμε την αντιπαράθεση. Παραμένουμε πάντα ανοιχτοί σε κάθε ειλικρινή διάλογο με όσους είναι έτοιμοι να αναζητήσουμε μαζί την ισορροπία συμφερόντων, σταθερά και ακλόνητα με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Αυτοί είναι οι δικοί μας κανόνες.
* Αποσπάσματα από το άρθρο του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας «Για το Δίκαιο, τα δικαιώματα και τους κανόνες»
Μ.Η.Τ. 232120