Η απάντηση του ΣΕΔΕΑ που δεν αποδέχεται τις αποτυχίες
Από τη Μαρία Παναγιώτου / Συνεργασία Εμμανουέλα Τσουδερού
Τo Pew Research Center, που εδρεύει στην Ουάσινγκτον, αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους ερευνητικούς οργανισμούς στον κόσμο, που πραγματοποιεί και δημοσκοπήσεις. Μετά την αποτυχία του, όπως και των υπόλοιπων εταιριών δημοσκοπήσεων στις ΗΠΑ, να προβλέψουν τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών του 2016 όσο και τη διαφορά Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων το 2020, άρχισε στην άλλη μεριά του Ατλαντικού μία μεγάλη συζήτηση για τους λόγους που οδήγησαν σε αυτή την αποτυχία, με παράλληλες έρευνες τόσο από τις εταιρίες όσο και από την Αμερικανική Ένωση Ερευνών της κοινής γνώμης (AAPOR) προκειμένου να βρεθούν τα αίτια.
Οι ίδιες οι εταιρίες, και φυσικά το Pew Research Center, εστίασαν στη μεθοδολογία τους, παραδέχτηκαν πως υπάρχει πρόβλημα και προσπάθησαν να το εντοπίσουν, παρότι θα μπορούσαν να αποδώσουν την αστοχία τους στην πόλωση που επικράτησε στην αμερικανική κοινωνία, ιδίως πριν από τις τελευταίες εκλογές. Παραδέχτηκαν, για παράδειγμα, πως το δείγμα τους δεν ήταν αντιπροσωπευτικό, γι’ αυτό δεν κατάφεραν να προβλέψουν ούτε τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ, το 2016, αλλά ούτε και την οριακή διαφορά Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων, που σημειώθηκε το 2020.
Στην Ελλάδα, πάλι, τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Μία από τις πιο… θριαμβευτικές αποτυχίες των ελληνικών εταιριών δημοσκοπήσεων σημειώθηκε στη χώρα μας το καλοκαίρι του 2015, πριν από το ιστορικό πλέον δημοψήφισμα. Λίγο πριν από τις κάλπες οι περισσότερες εταιρίες προέβλεπαν είτε ντέρμπι μεταξύ του «Ναι» και του «Όχι», που θα κρινόταν την τελευταία στιγμή, είτε οριακό προβάδισμα του «Ναι». Μετά το συντριπτικό 61,31% υπέρ του «Όχι» οι ελληνικές εταιρίες δεν αναζήτησαν τα αίτια στη μεθοδολογία τους, αλλά στους πολίτες. Σε εκτενή αφιερώματα που πραγματοποιήθηκαν το αμέσως επόμενο διάστημα κάποιοι από τους εκπροσώπους των δημοσκοπικών εταιριών στην καλύτερη περίπτωση απέδωσαν την αποτυχία τους στην πόλωση, ενώ άλλοι έφτασαν να δηλώσουν ακόμη και ότι χρειάζεται αναθεώρηση της κοινωνίας και όχι της μεθοδολογίας (!). Εννοούσαν, άραγε, πως η κοινωνία πρέπει να αλλάξει για να συμφωνεί με τα αποτελέσματά τους; Κανείς δεν γνωρίζει.
Προσπαθώντας να προσεγγίσει αυτό και άλλα προβλήματα των εταιριών, η «δημοκρατία» έστειλε μία σειρά ερωτήσεων στον Σύλλογο Εταιριών Δημοσκόπησης και Ερευνας Αγοράς (ΣΕΔΕΑ), μεταξύ των οποίων και η εξής: «Πού αποδίδετε τις αστοχίες πολλών δημοσκοπήσεων στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, ιδίως σε κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις, όπως το 2015 πριν από το δημοψήφισμα και τις εκλογές του Σεπτεμβρίου, αλλά ακόμη και το 2019, όταν η διαφορά μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ παρουσιαζόταν στις 15 μονάδες ενώ τελικά ήταν 8;»
Από την αρχή της απάντησης ο ΣΕΔΕΑ διευκρίνισε πως «δεν αποδέχεται τη θέση αυτή», δηλαδή πως οι εταιρίες είχαν αστοχίες. Στη συνέχεια της απάντησης υποστήριξε:
Σε σχέση με την περίοδο μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 (γενικά), ότι «η ελληνική κοινωνία μπήκε σε μια έντονη κοινωνικοπολιτική ρευστότητα με πρωτόγνωρα φαινόμενα (όπως τα capital controls) και με κίνδυνο η χώρα να βρεθεί εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα ίδια αυτά φαινόμενα έντονης κοινωνικής και πολιτικής ρευστότητας δεν υπήρχαν μόνο στην Ελλάδα, αλλά με τον έναν ή τον άλλο τρόπο σε ολόκληρο τον κόσμο, όπως έχει αναφερθεί παραπάνω, εξ ου και οι δυσκολίες των δημοσκοπήσεων παγκοσμίως». Και πως «το φαινόμενο αυτό μελετήθηκε από τον ΣΕΔΕΑ και η σχετική μελέτη υπεβλήθη στον αρμόδιο, τότε, υπουργό. Δυστυχώς δεν έλαβε τη δέουσα δημοσιότητα, με αποτέλεσμα να υφίσταται ακόμα και σήμερα η σκιά της ‘“αστοχίας” στον κλάδο, κάτι που τα ΜΜΕ διέδωσαν και η τότε κυβέρνηση υποστήριξε».
Σε σχέση με τις εκλογές του 2019: «Τα αποτελέσματα τόσο των προεκλογικών ερευνών όσο και του exit poll ήταν από τα πλέον επιτυχημένα. Κατά συνέπεια, οι ισχυρισμοί περί αποτυχίας ουδόλως έχουν σχέση με την πραγματικότητα». Παράλληλα, ο ΣΕΔΕΑ επέλεξε να αναφερθεί στις απαντήσεις του στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης λέγοντας ότι «αναγνώρισε -έστω και όψιμα- τη λανθασμένη προσέγγιση που είχε στο θέμα αυτό». Σε σχέση με την αστοχία των εταιριών ειδικά στο δημοψήφισμα και την πιθανότητα αυτή να οφείλεται στη μεθοδολογία τους, ο ΣΕΔΕΑ επέλεξε να μην απαντήσει, γεγονός που έφερε αναπόφευκτα στη μνήμη μας τους διάσημους στίχους του Νίκου Γκάτσου: «Του βγάλαμε γλυκό, του βγάλαμε και μέντα, μα για το φονικό δεν είπαμε κουβέντα».
Μ.Η.Τ. 232120