Το διακομματικό καρτέλ των προθύμων σπρώχνει τη χώρα σε υποχωρήσεις, ενώ ο «σουλτάνος» συνεχίζει να προκαλεί σε Αιγαίο, Μεσόγειο
Από τον Ανδρέα Καψαμπέλη
T α δύο γεγονότα των τελευταίων ημερών, με τη φρεγάτα «Λήμνος» που επιβεβαιώθηκε ότι επακούμβησε, κατά τη στρατιωτική ορολογία, την τουρκική «Kemal Reis» και την παραίτηση του πρωθυπουργικού συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας Αλ. Διακόπουλου, δεν φαίνεται να επηρεάζουν την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων, η οποία συνεχίζεται με φόντο τον εφ’ όλης της ύλης διάλογο και τη συνεκμετάλλευση…
Η κυβέρνηση δίνει την εικόνα, όπως φάνηκε και από τη συνέντευξη του πρωθυπουργού στο αμερικανικό CNN, ότι προσπαθεί να οριοθετήσει ορισμένες κόκκινες γραμμές, όπως ότι η μόνη διαφορά με την Άγκυρα αφορά την οριοθέτηση για τις θαλάσσιες ζώνες, αλλά το ουσιαστικό crash test στο εσωτερικό μέτωπο αναμένεται να καταγραφεί την Τετάρτη στη Βουλή. Η συζήτηση επί των δύο συμφωνιών που υπεγράφησαν πρόσφατα με την Ιταλία και την Αίγυπτο για τις θαλάσσιες ζώνες θα δώσει την αφορμή για την πρώτη κατά μέτωπον και σε επίπεδο κορυφής αντιπαράθεση των πολιτικών αρχηγών ύστερα από την κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας και την έξοδο του «Oruc Reis» στο ανατολικό Αιγαίο. Σε ποιο βαθμό, βέβαια, η αντιπαράθεση θα είναι πραγματικά ή προσχηματικά μετωπική είναι κάτι που θα φανεί σε μερικά εικοσιτετράωρα, καθώς είναι πυκνές οι διεργασίες στην αντιπολίτευση για το διά ταύτα στην ψηφοφορία για τις συμφωνίες αυτές.
Οι ισχυρές εσωτερικές πιέσεις προς τον Αλ. Τσίπρα από την «ομάδα Τσακαλώτου» να υπερψηφίσει (ή τουλάχιστον να μην καταψηφίσει) τις συμφωνίες δεν έχουν σχέση μόνο με τις γενικότερα εύθραυστες ισορροπίες εντός του ΣΥΡΙΖΑ. Αντανακλούν και το κλίμα που έρχεται από το εξωτερικό για να διαμορφωθεί μια ευρύτερη, τουλάχιστον τρικομματική, συναίνεση υπέρ της «συνολικής διευθέτησης» των ελληνοτουρκικών διαφορών. Ορισμένοι, μάλιστα, διατυπώνουν την πιο προωθημένη άποψη ότι σε αυτή τη φάση δοκιμάζεται και η δυνατότητα να τεθούν οι βάσεις για τον μετασχηματισμό της συναίνεσης αυτής ακόμη και σε κυβερνητική συγκατοίκηση προκειμένου μια εφ’ όλης της ύλης συμφωνία με την Τουρκία να λάβει σχεδόν καθολικό χαρακτήρα.
Πέρα από την πίεση της εσωκομματικής του αντιπολίτευσης (στην οποία είναι καταλυτικές οι επιρροές των αντιλήψεων Σημίτη – Ροζάκη, καθώς τον τόνο δίνουν ο Ν. Μπίστης και οι άλλοι «εκσυγχρονιστές»), ο κ. Τσίπρας δεν έχει και ο ίδιος πολλές δυνατότητες ουσιωδών ελιγμών. Έχοντας ταχθεί από την αρχή υπέρ της μερικής οριοθέτησης με την Αίγυπτο, τυχόν επιλογή του να υπερβεί το ουδέτερο «παρών» ο ΣΥΡΙΖΑ στην ψηφοφορία της Τετάρτης θα τον έφερνε σε ευθεία αντίθεση με τα κέντρα εξουσίας του εξωτερικού και τους Ευρωπαίους εταίρους, ιδιαίτερα τη Γερμανία.
Η συνολική μετατόπιση των τελευταίων χρόνων δεν φαίνεται να αφήνει στη σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση περιθώρια για επιστροφή στο παρελθόν, επαναλαμβάνοντας -για τα εθνικά θέματα αυτή τη φορά- την αντιμνημονιακή τακτική του «Go back madame Μέρκελ» της περιόδου 2012-2015. Εξάλλου, ο κυβερνητικός ΣΥΡΙΖΑ βαρύνεται με τη συμφωνία για το Σκοπιανό και δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν, βάσιμα, ότι η διευθέτηση των διαφορών με την Τουρκία θα είναι η αντίστοιχη «Συμφωνία των Πρεσπών» για τη Ν.Δ. στο Αιγαίο, με απλώς αντεστραμμένους τους ρόλους στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό.
Η στάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης επηρεάζει εμμέσως και την κατάσταση στους κόλπους της Ν.Δ. Η στήριξη, με τον ένα ή τον άλλον τρόπο, του ΣΥΡΙΖΑ προς τις κεντρικές κατευθύνσεις της κυβέρνησης λειτουργεί ασφυκτικά και για τα «γαλάζια» στελέχη που (σιωπηρώς έως τώρα) διατυπώνουν προβληματισμούς για την απόλυτη «σημιτοποίηση» της εξωτερικής πολιτικής της χώρας και δη έναντι της Τουρκίας. Οι προβληματισμοί αυτοί μένουν αυστηρά εντός των τειχών -για λόγους που συνδέονται και με άλλες σκοπιμότητες-, επιτρέποντας στον κ. Μητσοτάκη να έχει συμπαγή την Κοινοβουλευτική Ομάδα του και 158 τα «ναι».
Η αναμενόμενη επικύρωση των δύο συμφωνιών, πιθανότητα και με αυξημένη πλειοψηφία, αφού υπάρχει ως τρίτος παίκτης το ΚΙΝ.ΑΛ., ανοίγει τον δρόμο για να ξεκινήσουν οι διερευνητικές επαφές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, οι οποίες τοποθετούνται για δύο ημέρες αργότερα, την Παρασκευή 28 του μήνα. Άλλωστε και ο πρέσβης Π. Αποστολίδης, που θα ηγείται της ελληνικής αντιπροσωπίας, υπήρξε εκλεκτός του συστήματος Σημίτη έως το 2004.
Η Ελλάδα οδηγείται στο τραπέζι του διαλόγου, μολονότι η μία πρόκληση του «σουλτάνου» σε βάρος της χώρας μας διαδέχεται την άλλη. Το απέδειξε με τη νέα απόφασή του για μετατροπή (έναν μήνα μετά την Αγία Σοφία) από μουσείο σε τζαμί και της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη.
Ο «σκακιστής παγκόσμιας κλάσης», κατά τον Αμερικανό πρόεδρο Ντ. Τραμπ, κ. Ερντογάν συνεχίζει να κινείται κατ’ αυτόν τον τρόπο έχοντας πλήρως καλυμμένα τα νώτα του από την κυρία Μέρκελ, η οποία έχει διασφαλίσει παράλληλα τη γερμανική επικυριαρχία και την εξάρτηση της χώρας μας από την πρώτη περίοδο των Μνημονίων, το 2010, έως τώρα με τις ροές των 72 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για την ανοικοδόμηση των ερειπίων που, λόγω πανδημίας, θα θυμίζουν, κατά τον Ντράγκι, «το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου».
Το «Oruc Reis» φεύγει, γεωτρύπανα έρχονται
Tο «Oruc Reis», έπειτα από ένα δεκαπενθήμερο που έπλεε στα νερά της ανατολικής Μεσογείου, δημιούργησε τόσα απόνερα, ικανά να προκαλέσουν τεράστια προβλήματα στην Ελλάδα, η οποία έχει μπει σε μειονεκτική θέση, καθώς έχει ντε φάκτο γκριζαριστεί η θαλάσσια περιοχή μεταξύ του 28ου και του 32ου μεσημβρινού. Άφησε και μια τεράστια διαμάχη στον δημόσιο διάλογο το «Oruc Reis». Έκανε ή δεν έκανε έρευνες το τουρκικό σκάφος από τις 10 Αυγούστου έως χθες που βρισκόταν στη θαλάσσια περιοχή πάνω από την ελληνική υφαλοκρηπίδα; Παραβίασε ή όχι τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, διεξάγοντας σεισμικές έρευνες για την ανακάλυψη κοιτασμάτων φυσικού αερίου;
Αυτά τα ερωτήματα μας… στοίχισαν και την παραίτηση ενός συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας, του ναυάρχου ε.α. Διακόπουλου, τον οποίο «παραίτησε» ο πρωθυπουργός επειδή είπε το αυτονόητο. Το «Oruc Reis» πραγματοποίησε έρευνες στη θαλάσσια περιοχή πάνω από την ελληνική υφαλοκρηπίδα και άρα υπήρξε παραβίαση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Και έπεται συνέχεια, αφού ο Ερντογάν ετοιμάζει κι άλλα ερευνητικά σκάφη, τα οποία θα κινηθούν σε περιοχές που έχει δεσμεύσει με NAVTEX, όπως στην κυπριακή ΑΟΖ και σε άλλες νοτίως της Κρήτης. Το παιχνίδι της Αγκυρας είναι γνωστό δεκαετίες τώρα. Οι όποιες προσπάθειες συνομιλιών με την Αθήνα θα γίνουν υπό το καθεστώς πιέσεων, ώστε η Τουρκία να έχει το πάνω χέρι.
Δεν είναι μόνο ο Διακόπουλος που μίλησε για τις έρευνες του «Oruc Reis». Είναι και οι δορυφορικές φωτογραφίες που δόθηκαν στη δημοσιότητα από ισραηλινές πηγές και δείχνουν το τουρκικό ερευνητικό σκάφος και τη συνοδεία του από πολεμικά πλοία στην περιοχή της τουρκικής NAVTEX, μέσα στα όρια της ελληνικής ΑΟΖ. Αυτές οι δορυφορικές φωτογραφίες δείχνουν το «Oruc Reis» να πλέει με απλωμένα καλώδια 10 χιλιομέτρων. Τα τουρκικά πολεμικά το συνοδεύουν από τέτοια απόσταση, ώστε να αποφευχθεί το ατύχημα και να μπορέσει να γίνει η όποιας ποιότητας έρευνα; Δεν θα τα χαλάσουμε σε αυτό το σημείο. Από τις 10 Αυγούστου το τουρκικό σκάφος και η συνοδεία του κάλυψαν όλο τον χώρο τον οποίο είχαν δεσμεύσει οι Τούρκοι με την παράνομη NAVTEX. Υπήρξαν δημόσιες τοποθετήσεις και άλλων πλην Διακόπουλου, που θεωρούν ότι το «Oruc Reis» δεν έπλεε απλώς, αλλά διεξήγαγε έρευνες.
«Το “Oruc Reis” κάνει έρευνες, άρα παρανομεί» τόνισε ο Γιάννης Μάζης, καθηγητής Οικονομικής Γεωγραφίας και Γεωπολιτικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, την περασμένη Πέμπτη στο Mega. Προς την ίδια κατεύθυνση ο κ. Ζιαζιάς, αντιστράτηγος ε.α., επίτιμος αρχηγός ΓΕΣ, τόνισε αρχικά πως δεν τίθεται προς αμφισβήτηση το γεγονός ότι το «Oruc Reis» κάνει έρευνες στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.
«Αυτό φαίνεται από την περιοχή πλεύσης, την ταχύτητα, τον τρόπο πλεύσης. Έχει κάνει έρευνες. Εκτιμώντας την κατάσταση, είπε την αλήθεια ο κ. Διακόπουλος και μετά παραιτήθηκε. Το πολιτικό σύστημα της χώρας δεν έχει την κουλτούρα να δέχεται εισηγήσεις από ειδικούς σε θέματα άμυνας και εξωτερικής πολιτικής. Δεν άντεξε έναν σύμβουλο Ασφαλείας και πιστεύει κανείς ότι θα αντέξει ένα κανονικό συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας, που θα εισηγηθεί εθνικά;»
Την ίδια ημέρα (Πέμπτη), τρεις ημέρες πριν από τη λήξη της NAVTEX, δημοσίευμα της ιστοσελίδας ArmyNow.gr κάνει λόγο για κάλυψη του 80% της υπό έρευνας έκτασης από το «Oruc Reis»: «Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του ArmyNow.gr, το “Oruc Reis” όντως πραγματοποιεί σεισμικές έρευνες εντός των διεθνών υδάτων και πάνω από την ελληνική υφαλοκρηπίδα. Έχει μάλιστα καλύψει το 80% της περιοχής την οποία είχε δεσμεύσει με την αντίστοιχη NAVTEX η Τουρκία, κάτι που σημαίνει ότι μέχρι τη Κυριακή 23 Αυγούστου θα έχει καλύψει το 100%. Οι ελληνικές δυνάμεις που βρίσκονται στην περιοχή παρακολουθούν και καταγράφουν κάθε κίνηση, τα καλώδια είναι απλωμένα σε μια έκταση δέκα χιλιομέτρων και η σεισμογραφική έρευνα γίνεται με μηχανήματα τα οποία μπορούν ν’ “ακούσουν” τα δικά μας πολεμικά πλοία. Επάνω στο “Oruc Reis” ΔΕΝ υπάρχει επιστημονική ομάδα για να υποστηρίξει τις έρευνες, σύμφωνα με καλά πληροφορημένη πηγή της Αγκυρας, καταγράφονται όμως κάποια αποτελέσματα από προσωπικό που μπορεί να το κάνει».
Μ.Η.Τ. 232120