Συνεχίστηκε το θρίλερ για τέταρτο βράδυ στη Σύνοδο Κορυφής. Ανίκανοι οι ηγέτες να αντιμετωπίσουν την κρίση του κορονοϊού
Από τη Θεανώ Καρούτα
«Ολημερίς το χτίζανε, το βράδυ γκρεμιζόταν». Κι όχι ένα, αλλά τέσσερα συναπτά βράδια, αφού μόλις χθες τα μεσάνυχτα οι Ευρωπαίοι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων έδειχναν να πλησιάζουν σε συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης. Το θρίλερ συνεχιζόταν χθες μέχρι αργά τη νύχτα, με τους αναλυτές να υπενθυμίζουν πως πρόκειται για τη μακροβιότερη Σύνοδο -και σίγουρα μία από τις πλέον θυελλώδεις- των τελευταίων 20 ετών και συγκεκριμένα από το 2000, όταν οι ηγέτες διαπραγματεύονταν τη Συνθήκη της Νίκαιας, που στόχο είχε τη μεταρρύθμιση της θεσμικής δομής της Ευρωπαϊκής Ένωσης έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της νέας διεύρυνσης.
Το γεγονός βέβαια πως υπήρχε κίνδυνος η παρούσα Σύνοδος να εισέλθει σήμερα στην πέμπτη μέρα της (εκτός και αν έβγαινε λευκός καπνός τα ξημερώματα) δείχνει τη βαρύτητα της διαπραγμάτευσης, τα σκληρά παζάρια, αλλά και τη θέληση όλων να βρεθεί μια φόρμουλα για να υπάρξει συμφωνία. Το μεγάλο ζητούμενο δεν είναι άλλο από το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ και το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της Ε.Ε. και το μεγάλο «αγκάθι», η αναλογία επιχορηγήσεων -δανείων αλλά και οι όροι που θα συνοδεύουν τη διάθεση των χρημάτων.
Η αρχική πρόταση της Κομισιόν έκανε λόγο για 500 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 250 δισ. σε δάνεια, ωστόσο οι «ολιγαρκείς» του Βορρά, συσπειρωμένοι γύρω από την Ολλανδία, άσκησαν βέτο σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, τραβώντας επί μακρόν τις διαβουλεύσεις. Κι αυτό από μόνο του βέβαια καταδεικνύει τη μεγάλη αποτυχία της Ε.Ε. να δείξει αλληλεγγύη προς τις πληττόμενες χώρες ακόμα και σε αυτήν την κρίσιμη συγκυρία. Αποτυχία η οποία χρεώνεται σαφώς και στο ηγετικό δίδυμο των Άνγκελα Μέρκελ – Εμανουέλ Μακρόν, οι οποίοι αν και έχουν επιτύχει -ιδίως το Βερολίνο- να επιβάλουν άλλες κι άλλες «γραμμές», αυτή τη φορά επέλεξαν να κρατήσουν τον ρόλο του ουραγού και του «διαπραγματευτή» απέναντι στους βόρειους που οδηγούν τις εξελίξεις, ζητώντας μεγαλύτερη αναλογία σε δάνεια και μικρότερη σε επιχορηγήσεις συν αυστηρούς όρους για τη χορήγησή τους και την έγκριση των εκταμιεύσεων.
Το μπρα ντε φερ είχε ως εξής: Η αρχική πρόταση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ αφορούσε 500 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 250 δισ. σε δάνεια. Η Αυστρία, η Δανία, η Ολλανδία, η Σουηδία και η Φινλανδία άσκησαν εξαρχής πιέσεις για ένα πακέτο μειωμένο κατά 50 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 350 δισ. θα χορηγούνταν ως επιχορηγήσεις και τα υπόλοιπα ως δάνεια.
Ο Σαρλ Μισέλ ήταν αυτός που έπαιξε χθες το απόγευμα τον ρόλο του ειρηνοποιού, καταθέτοντας μια νέα πρόταση προκειμένου να πείσει τους «τσιγκούνηδες» της Ένωσης αλλά και να συγκεράσει τις απόψεις των δύο κυρίαρχων μπλοκ.
Η συμβιβαστική πρόταση του Μισέλ ανέφερε πως το Ταμείο Ανάκαμψης θα αποτελείται από επιχορηγήσεις 390 δισ. ευρώ και δάνεια 360 δισ. ευρώ, με τους Ευρωπαίους αξιωματούχους να ελπίζουν πως αυτή θα αποτελέσει το «κλειδί» που θα ξεκλειδώσει τις ατελέσφορες διαπραγματεύσεις. Το εν λόγω έγγραφο, που περιήλθε σε γνώση του Reuters, προορίζεται ως βάση για μια συμβιβαστική συμφωνία και προβλέπει ακόμη πως τα εθνικά σχέδια διάθεσης των χρημάτων θα πρέπει να λάβουν την έγκριση της ενισχυμένης πλειοψηφίας των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.
Η εκταμίευση θα συνδέεται επίσης με κυβερνήσεις που τηρούν το κράτος δικαίου, γεγονός που θα καθιερωθεί με ενισχυμένη πλειοψηφία των 27. Τέλος, προβλέπει ότι το συνολικό ποσό του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2021-27 είναι 1.074,3 δισεκατομμύρια ευρώ.
Αντεγκλήσεις και οργή από Μακρόν κατά Κουρτς – Ρούτε
Από την ατζέντα της Συνόδου δεν έλειψαν ούτε αυτή τη φορά οι φραστικές αντεγκλήσεις μεταξύ των ηγετών, με τον Γάλλο πρόεδρο να βγαίνει εκτός εαυτού τα ξημερώματα της Δευτέρας εξαιτίας των λεγόμενων «ολιγαρκών» χωρών (Ολλανδία, Σουηδία, Δανία, Αυστρία και Φινλανδία), που -παρά τις τριήμερες διαπραγματεύσεις- εξακολουθούσαν να εκφράζουν επιφυλάξεις για το σχέδιο του Σαρλ Μισέλ για το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ο Εμανουέλ Μακρόν κατακεραύνωσε την απροθυμία ορισμένων από τους εταίρους του και στηλίτευσε ιδιαίτερα τη συμπεριφορά του καγκελαρίου της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς, ο οποίος σηκώθηκε και έφυγε από το τραπέζι για να απαντήσει σε μια τηλεφωνική κλήση.
«Κάποιοι άνθρωποι δεν αντέχουν την αϋπνία, τους προκαλεί νεύρα» σχολίασε αργότερα με περισσή ειρωνεία ο Κουρτς στους δημοσιογράφους. Ο Μακρόν όμως τα έβαλε και με τον Ολλανδό πρωθυπουργό, συγκρίνοντας τη θέση του συντηρητικού Μαρκ Ρούτε, άτυπου ηγέτη των χωρών που προβάλλουν αντίσταση στο σχέδιο, με εκείνη του Βρετανού πρώην πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον στις διαπραγματεύσεις. Σύμφωνα με όσα είπαν μέλη άλλων αντιπροσωπιών, ο Γάλλος πρόεδρος δεν συγκράτησε την οργή του σε πολλές από τις επικρίσεις του. «Χτύπησε τη γροθιά στο τραπέζι» είπε χαρακτηριστικά διπλωμάτης.
Στο πλευρό του Μακρόν και ο Ιταλός Τζουζέπε Κόντε, ο οποίος είπε στον Ρούτε πως «μπορεί να γίνεις ήρωας στην πατρίδα σου για μερικές ημέρες, αλλά θα είσαι υπεύθυνος έναντι όλων των Ευρωπαίων για το μπλοκάρισμα μιας αποτελεσματικής και επαρκούς συμφωνίας».
Μ.Η.Τ. 232120