Έπεσαν πάλι οι μάσκες – Η Ε.Ε. αφήνει τους λαούς αβοήθητους

Με «σκληρούς» αυτή τη φορά τους Ολλανδούς, ναυάγησαν τα όνειρα για γενναία συμφωνία

Μετά την καθιερωμένη «τελετή έναρξης» της Συνόδου Κορυφής την Παρασκευή, στη διάρκεια της οποίας οι Ευρωπαίοι ηγέτες αντάλλαξαν ιδιαίτερα θερμές φιλοφρονήσεις και κορονο-χαιρετισμούς ο ένας με τον άλλον, αλλά κι έπειτα από τα δημοσιεύματα στιλιστικού περιεχομένου για το ποιος από τους «27» φορούσε καλύτερα τη μάσκα προστασίας προσερχόμενος στις Βρυξέλλες, επήλθε η (απότομη) προσγείωση στην πραγματικότητα. Οικονομική και πολιτική.

• Από τον
  Γιώργο Τραπεζιώτη

Το θερμό κλίμα διαδέχθηκε άμεσα η παγωμάρα που προκάλεσε η -εν πολλοίς γνωστή στα καίρια σημεία της- λίστα αιτημάτων των βορείων, οι οποίοι στη διάρκεια του τριημέρου επέμεναν λυσσαλέα στη σκληρή γραμμή τους. Μια γραμμή που απλώς θα μπορούσε να συμπυκνωθεί στη φράση: «Δεν χαρίζουμε χρήματα, μόνο δανείζουμε»!

Αυτήν τη φορά δεν ήταν οι Γερμανοί. Τούτη τη φορά ήταν οι Ολλανδοί, οι Σουηδοί, οι Δανοί και οι Αυστριακοί που έδιναν τον τόνο για λογαριασμό των «σκληρών του Βορρά», οι οποίοι, παρά τις εμφανείς επιπτώσεις που έχει προκαλέσει η εξάπλωση της πανδημίας του νέου κορονοϊού αλλά και το lockdown, αρνούνται να παραδεχθούν ότι οι «δημοσιονομικοί κανόνες» πρέπει να πάνε… περίπατο. Και να παραδεχθούν συγχρόνως ότι οι λαοί της Ευρώπης θέλουν έστω και για μια φορά η Ενωση να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Δεν συνέβη όμως κάτι τέτοιο.

Οι συσκέψεις επί συσκέψεων και οι συναντήσεις επί συναντήσεων μεταξύ των ηγετών απέδειξαν ότι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα δεν είναι απλώς προβληματικό, αλλά… καταρρέει! Το κυριότερο; Αναδύθηκε ξανά το ερώτημα που φωναχτά πλέον θέτουν οι λαοί της Ευρώπης: «Αυτή είναι η Ε.Ε.;»

Τον τόνο όσων επρόκειτο να συμβούν έδινε χθες από νωρίς το πρωί η Ανγκελα Μέρκελ, η οποία αυτή τη φορά επέλεξε να εμφανιστεί ως η… μειλίχια διαπραγματευτής, αλλά και ως η γεφυροποιός. Οχι όμως γιατί ξαφνικά «αγάπησε τον φτωχό ευρωπαϊκό Νότο», αλλά γιατί ήδη βλέπει τη γερμανική οικονομία να βαριανασαίνει, ούσα βαριά πληγωμένη κι αυτή από την πανδημία του Covid-19. «Προχωράμε στην τρίτη ημέρα των διαπραγματεύσεων σήμερα (χθες) και είναι σίγουρα η πιο αποφασιστική» δήλωσε την Κυριακή η Γερμανίδα καγκελάριος κατά την άφιξή της στον χώρο συνεδριάσεων. Πρόσθεσε μάλιστα: «Σε αυτό το σημείο έχουμε επεξεργαστεί διάφορα θέματα, όπως το μέγεθος του Ταμείου Ανάκαμψης, τον τρόπο διαχείρισης και επίσης θέματα σχετικά με το κράτος δικαίου. Ακόμα δεν μπορώ να πω εάν θα υπάρξει λύση. (…) Θα καταβάλω κάθε προσπάθεια, αλλά είναι πιθανό να μην υπάρξει αποτέλεσμα».

Σύμφωνα με το Politico, οι τέσσερις «φειδωλές» χώρες, η Αυστρία, η Δανία, η Ολλανδία και η Σουηδία (στις οποίες χθες προσκολλήθηκε η Φινλανδία), από την πρώτη στιγμή πίεζαν για ένα πακέτο μειωμένο κατά 50 δισ. ευρώ, δηλαδή να φτάσει στα 700 δισ. ευρώ συνολικά από τα 750 δισ. ευρώ για τα οποία γινόταν αρχικά η συζήτηση. Από αυτά, οι βόρειοι θα έβλεπαν με θετικό μάτι να δοθούν ως επιχορηγήσεις τα 350 δισ. ευρώ και ως δάνεια τα άλλα 350 δισ. ευρώ, τη στιγμή που η πρόταση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ήταν 550 δισ. ευρώ και 250 δισ. ευρώ, αντίστοιχα.

«Σπάνια έχω δει τόσο διαμετρικά αντίθετες θέσεις» σε τόσο πολλούς τομείς, δήλωνε με νόημα ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Ξαβιέ Μπετέλ: «Είναι μια στιγμή αλληλεγγύης, γιατί αν κάποιες χώρες καταρρεύσουν, πιστεύω ότι μπορεί να έχει συνέπειες για άλλες». Την άποψή του ως αργά χθες βράδυ δεν φαίνονταν να συμμερίζονται οι σκληροί του Βορρά. Διαφωνίες καταγράφονταν βεβαίως όχι μόνο στα χρήματα αλλά και στον τρόπο που θα λαμβάνονται οι αποφάσεις, καθώς οι Ολλανδοί επέμεναν για ομοφωνία στις εκταμιεύσεις, ενώ οι χώρες του Νότου δεν δέχονται κάτι τέτοιο. Παράλληλα, υπάρχει και το θέμα της διασύνδεσης της χρηματοδότησης με την τήρηση των αρχών του κράτους δικαίου, με χώρες όπως η Ουγγαρία να αντιδρούν.

Χάσμα και μπάχαλο κορυφής…

Ηδη από την Παρασκευή στους διαδρόμους των Βρυξελλών κυκλοφορούσε η φήμη πως «η Σύνοδος θα συνεχιστεί και την Κυριακή». Ηταν δεδομένο άλλωστε το χάσμα απόψεων που υπήρχε αναφορικά με τους όρους σύστασης αλλά κυρίως της διάθεσης του πακέτου χρημάτων του Ταμείου Ανάκαμψης. Ποιος θα το έλεγε όμως πως αργά το βράδυ της Κυριακής οι ηγέτες των κρατών-μελών της Ε.Ε. όχι απλώς θα συνέχιζαν τις διαβουλεύσεις, αλλά και ότι θα φημολογούνταν πως -ίσως- η συζήτηση θα επεκτεινόταν προς τα ξημερώματα της Δευτέρας!

Είναι ενδεικτικό ότι η Ολομέλεια των 27 της Ε.Ε. μέχρι το απόγευμα της Κυριακής δεν είχε συνέλθει ακόμα και η ώρα έναρξης της κοινής συνεδρίασης άλλαζε συνεχώς. Και ενώ ήταν προγραμματισμένο να ξεκινήσει στις 20.00, ο Σαρλ Μισέλ ανακοίνωνε στις 20.20 στο twitter ότι οι ηγέτες των «27» παρεκάθησαν στο… δείπνο! Οχι και οι «27», αλλά οι «26», για την ακρίβεια, μια και ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Ξαβιέ Μπετέλ αναχώρησε για τη χώρα του, προκειμένου να ηγηθεί κυβερνητικής σύσκεψης για τον Covid-19. Ωστόσο διευκρίνισε πως θα επέστρεφε πίσω στις Βρυξέλλες και πως άφηνε στο «πόδι του» ως εκπρόσωπο την πρωθυπουργό του Βελγίου Σοφί Βιλμές. Παρά τις αλλεπάλληλες καθυστερήσεις, εντούτοις, ευρωπαϊκές πηγές άφηναν να διαρρεύσει ότι δεν είναι απίθανο «σύντομα» να υπάρξει σύγκλιση απόψεων και εν τέλει συμφωνία, εκφράζοντας έτσι την αισιοδοξία τους. Το πόσο σύντομα κανείς δεν ήταν σε θέση να το γνωρίζει έως χθες τα μεσάνυχτα.

Οι χαμένες ελληνικές προσδοκίες

Εκδηλη είναι η απογοήτευση καθώς και ο έντονος προβληματισμός που επικρατούν στους κυβερνητικούς κόλπους για τις -έως τώρα- άκαρπες διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες για το Ταμείο Ανάκαμψης. Η διάψευση των προσδοκιών και η εξανέμιση της ελπίδας ότι είναι εφικτή η εξεύρεση μιας συμφέρουσας για την Ελλάδα λύσης προκαλούν εύλογη ανησυχία στο Μαξίμου, κάτι που δεν έκρυψε άλλωστε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός κατά την άφιξή του στην τρίτη μέρα των μαραθώνιων εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

«Ελπίζω να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε το αδιέξοδο, είπα ότι πρέπει να κάνουμε συμβιβασμούς αλλά όχι τέτοιοι που να αποδυναμώνουν» είπε αρχικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης, για να μιλήσει στη συνέχεια για μια οικονομική κρίση χωρίς προηγούμενο, τονίζοντας ότι «δεν μπορούμε να αντέξουμε να εμφανιστούμε διαιρεμένοι ή αδύναμοι». Ο πρωθυπουργός συμμετείχε στη συνέχεια στις συζητήσεις και τις ζυμώσεις που έλαβαν χώρα στην προσπάθεια άρσης του αδιεξόδου. Νωρίς το απόγευμα συμμετείχε σε νέα πολυμερή συνάντηση με τους ομολόγους του των Ισπανίας, Ιταλίας και Πορτογαλίας, αλλά και με τους ηγέτες των λεγόμενων «φειδωλών», δηλαδή των Ολλανδίας, Δανίας, Αυστρίας, Σουηδίας και Φινλανδίας. Προηγήθηκε συνάντηση με την καγκελάριο της Γερμανίας Ανγκελα Μέρκελ, τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, τον Ιταλό και τον Ισπανό πρωθυπουργό, Τζουζέπε Κόντε και Πέδρο Σάντσεθ αντίστοιχα. Στη συνάντηση παραβρέθηκαν επίσης η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα. Είχε προηγηθεί, το Σάββατο, και διμερής συνάντηση Μητσοτάκη – Μακρόν, με τους δύο άνδρες να συζητούν, εκτός από το Ταμείο Ανάκαμψης και το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Λουκούλλειο δείπνο με σος coulis…

Αποφάσεις μπορεί να δυσκολεύονται να πάρουν, νηστικοί όμως δεν μένουν ποτέ! Ο λόγος βέβαια για τους ηγέτες των 27 χωρών-μελών της Ε.Ε. που συμμετείχαν στη μαραθώνια Σύνοδο Κορυφής και οι οποίοι το βράδυ του Σαββάτου είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν ένα λουκούλλειο δείπνο, κάνοντας πέρα τις όποιες μεγάλες ή μικρές διαφορές που τους χώριζαν στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων για το Ταμείο Ανάκαμψης. Το… γαστριμαργικό ρεπορτάζ είχε ο Ντέιβιντ Χέρστσεχορν του Politico, ο οποίος αποκάλυψε πως το πρώτο πιάτο που σερβιρίστηκε ήταν καλοκαιρινά λαχανικά με αφρό παντζαριού, ενώ ακολούθησαν pancakes πράσου και φιλέτο κοτόπουλου με σος (coulis) κάρδαμου. Όσο για το επιδόρπιο; Οι ηγέτες της Ε.Ε. γεύτηκαν σορμπέ ροδάκινο με γλυκό κρασί.

Νωρίτερα εντούτοις, αξίζει να σημειωθεί πως σε κάποιο διάλειμμα των διαπραγματεύσεων τέσσερις πρωθυπουργοί, η πρωθυπουργός του Βελγίου Σοφί Βιλμές, ο ομόλογός της του Λουξεμβούργου Ξαβιέ Μπετέλ, και οι πρωθυπουργοί της Εσθονίας και της Μάλτας, Γιούρι Ράτας και Ρόμπερτ Αμπέλα αντίστοιχα, το… έσκασαν! Για την ακρίβεια, αξιοποίησαν τον λίγο ελεύθερο χρόνο που είχαν για να πεταχτούν μέχρι την πλατεία Jourdan και το Maison Antoine, για να απολαύσουν από μια μερίδα τηγανητές πατάτες, τη φημισμένη βελγική σπεσιαλιτέ!