Ολέθρια σενάρια για την επόμενη μέρα

Τρόμος στο Μαξίμου από τις εκθέσεις του οικονομικού επιτελείου, σύμφωνα με τις οποίες η ύφεση κατά πάσα πιθανότητα θα ξεπεράσει -ανάλογα και με τη διάρκεια της κρίσης- το 7% έως το τέλος του έτους

Η Θέση μας: Το δικαίωμα στην αυτοάμυνα

• Από τον Ανδρέα Καψαμπέλη

Την ώρα που η χώρα μας κερδίζει τις πρώτες και δύσκολες ιατρικές μάχες κατά της εξάπλωσης του κορονοϊού, αποσπώντας διεθνή εύσημα έως και από τη Ρωσία, στον οικονομικό ορίζοντα τα σύννεφα που αρχίζουν να συσσωρεύονται είναι βαριά και τα σενάρια όλων των εξελίξεων -ακόμη και για τον χρόνο των εκλογών- έρχονται πάνω στο τραπέζι…

Από την αρχή της κρίσης αναθεωρήθηκαν οι εκτιμήσεις για την ανάπτυξη και μάλιστα ξεπεράστηκε πολύ σύντομα η πρόβλεψη Στουρνάρα για μηδενικό ρυθμό. Ήδη επισήμως από την κυβέρνηση κάνουν λόγο για ύφεση γύρω στο 3%, αλλά, σύμφωνα με πληροφορίες της «κυριακάτικης δημοκρατίας», το οικονομικό επιτελείο έχει ανά χείρας εκθέσεις, σύμφωνα με τις οποίες η συρρίκνωση της οικονομίας κατά πάσα πιθανότητα θα ξεπεράσει -ανάλογα και με τη διάρκεια της κρίσης- το 7% έως το τέλος του έτους. Διεθνείς αναλυτές, όπως της Goldman Sachs, κάνουν από την πλευρά τους πιο δυσοίωνους υπολογισμούς για 8%-9%.

Τέτοια ποσοστά είναι ανάλογα με την ύφεση στο ζενίθ της κρίσης χρέους που αντιμετώπισε η χώρα μας την περίοδο 2011-2012, όταν είχε πιάσει αρνητικό ρεκόρ με 8,9%-9,2%. Αυτό θα μπορούσε να αποτελεί και το καλό σενάριο, καθώς κανείς δεν μπορεί να κάνει σοβαρή πρόβλεψη για το τι θα συμβεί με τον κορονοϊό τους επόμενους μήνες. Ο κίνδυνος για νέο κύμα της πανδημίας το φθινόπωρο ή τον χειμώνα, ανάλογα και με το πότε θα βρεθεί το εμβόλιο, παραμένει υπαρκτός, κάτι που θα δυσκολέψει εκ των πραγμάτων περισσότερο την ανάκαμψη.

Σε κάθε περίπτωση, πολλοί είναι αυτοί που μιλούν από τώρα για ένα «δραματικό φθινόπωρο». Στέρεες εκτιμήσεις δεν μπορούν να γίνουν ούτε για τον τουρισμό, καθώς υπολογίζεται ότι η κάμψη του μπορεί να φτάσει και το 50% σε σχέση με πέρυσι. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος οι ταξιδιωτικές εισπράξεις, πραγματοποιώντας νέο ρεκόρ, πέρυσι έφτασαν τα 18,15 δισ. ευρώ.

Με αυτά τα δεδομένα, το μεγάλο στοίχημα για χώρες όπως η δική μας είναι αν θα μπορέσει να επανεκκινήσει την οικονομία της πριν από την έναρξη της θερινής περιόδου και έχοντας πετύχει μάλιστα να αποτελέσει -ύστερα από τη θετική έκβαση στο ιατρικό μέτωπο του πολέμου με τον θανατηφόρο ιό- έναν από τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς για τη φετινή χρονιά.

Σύμφωνα με τα πλάνα που καταρτίζουν ωστόσο οι επιστήμονες διεθνώς, η επανέναρξη της οικονομικής δραστηριότητας θα γίνεται τμηματικά εξαιτίας της αβεβαιότητας για τη συμπεριφορά του κορονοϊού.

Διλήμματα

Λόγω της γενικότερης ρευστότητας αυτή τη στιγμή οι πολιτικές εξελίξεις κινούνται σε αχαρτογράφητα νερά, όπως άλλωστε συμβαίνει παντού. Επί ξυρού ακμής βρίσκεται η παγκόσμια οικονομία, η πρωτοκαθεδρία της Αμερικής κλονίζεται, ο οικονομικός πόλεμος με την Κίνα μπαίνει σε άλλη φάση και η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει καινούργια διλήμματα ακόμη και για την αναγκαιότητα της ίδιας της ύπαρξής της. Ανοιχτά είναι όλα τα ενδεχόμενα και για τις κοινωνικές διεργασίες διεθνώς.

Σχεδόν ο μισός πλανήτης έχει τεθεί σε καραντίνα, αλλά η ασφυξία αρχίζει να γεννά άλλα προβλήματα, που απειλούν ακόμη και με εξεγέρσεις λόγω της επαπειλούμενης πείνας, παρά τις χιλιάδες των νεκρών καθημερινά, όπως στην Ιταλία, ή με την απαίτηση για ταχύτερη επάνοδο στην οικονομική κανονικότητα για να αποφευχθεί ένας φαύλος κύκλος με τη δημόσια υγεία.

Σκέψεις στο τραπέζι για «μετά κορονοϊόν» κάλπες αρχές φθινοπώρου

Η μετά κορονοϊόν εποχή θα είναι οπωσδήποτε μια νέα εποχή. Με καινούργια διακυβεύματα, άλλες συντεταγμένες και κατά πάσα πιθανότητα διαφορετικές προτεραιότητες. Μπορεί λοιπόν η μάχη από ιατρικής πλευράς να συνεχίζεται ακόμη και τίποτε να μη θεωρείται έως τώρα ότι έχει κριθεί, αλλά, όσο κι αν δεν ομολογείται, το ενδιαφέρον είναι στραμμένο και στην επόμενη μέρα. Γι’ αυτό και καταστρώνονται εναλλακτικά σενάρια προσομοίωσης ανάλογα με τη χρονική διάρκεια της πανδημίας.

Η πρωτοβουλία των κινήσεων ανήκει στην κυβέρνηση και προσωπικά στον Κ. Μητσοτάκη. Τα ποσοστά αποδοχής που συγκεντρώνουν τόσο η Ν.Δ. όσο και ο πρωθυπουργός έχουν εκτοξευθεί κι αυτό διαμορφώνει μια πραγματικότητα, μολονότι η διενέργεια μετρήσεων δεν αποδίδει πιστά τις τάσεις, καθώς σε τέτοιες έκτακτες καταστάσεις παρατηρείται ιστορικά συσπείρωση γύρω από την εκάστοτε κυβέρνηση. Στην υπεροχή της Ν.Δ. βοηθά με τη στάση της και η αξιωματική αντιπολίτευση με τα λανθασμένα μηνύματα που στέλνουν πολλά στελέχη της, όταν είναι νωπές και οι μνήμες της προηγούμενης περιόδου.

Το πολιτικό κεφάλαιο που μαζεύει ο Κ. Μητσοτάκης δεν θα είναι, όπως γνωρίζει καλά και ο ίδιος, ανεξάντλητο. Μπορεί η αντιπολίτευση να μην είναι σε θέση να του προκαλέσει σοβαρή ζημιά, αλλά απειλείται από τα προβλήματα που θα έχει να αντιμετωπίσει και τα οποία ενδεχομένως να μην έχουν και προηγούμενο στη σύγχρονη Ιστορία του τόπου.

Μιλώντας μάλιστα για «το τέλος της αρχής» και όχι για «την αρχή του τέλους» από το βήμα της Βουλής την Τετάρτη ο πρωθυπουργός έμοιαζε να αναφέρεται περισσότερο στην περιπέτεια της επόμενης μέρας, η οποία εξίσου τον απασχολεί. Μαζί με τη στρατηγική εξόδου από τον κορονοϊό ο κ. Μητσοτάκης διαμορφώνει και την πολιτική του στρατηγική. Τα μέτρα για τη στήριξη της οικονομίας που ανακοινώνει, όπως κι αυτά που έρχονται, χαρακτηρίζονται εμπροσθοβαρή και αφορούν συγκεκριμένη χρονική περίοδο.

Ανάλογα και με τις εξελίξεις στις διεθνείς αγορές και την ευρωζώνη, κρίσιμο όριο για τις αντοχές της δικής μας οικονομίας είναι οι αρχές του καλοκαιριού. Οχι μόνο διότι τα διαθέσιμα επαρκούν έως τότε αλλά και επειδή είναι ο χρόνος που θα ληφθούν πιο μακροπρόθεσμες αποφάσεις. Γι’ αυτό και μπροστά στη νέα και άγνωστη εποχή που έρχεται απειλώντας να ανατρέψει εκ βάθρων τα πάντα έχει τεθεί, σύμφωνα με τις πληροφορίες, στο τραπέζι και η συζήτηση για την ανανέωση της λαϊκής εντολής.

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι, εάν η κατάσταση δείχνει πιο διαχειρίσιμη, να προκριθεί η λύση ενός μεγάλου ανασχηματισμού. Ειδάλλως θα πρέπει να αναζητείται η πιο κατάλληλη στιγμή για να στηθούν οι πρώτες, «μετά κορονοϊόν», κάλπες ώστε η κοινωνία να γνωρίζει και να κληθεί να εγκρίνει τις δύσκολες -και περιοριστικές στην οικονομία πια- αποφάσεις που θα χρειαστούν για τη συνέχεια.

Το επικρατέστερο σενάριο κάνει λόγο για τις αρχές του φθινοπώρου, χωρίς όμως να αποκλείεται να υπάρξει επίσπευση και για το καλοκαίρι, εφόσον ο εφιάλτης της πανδημίας έχει λήξει νωρίτερα. Σε μια τέτοια περίπτωση μάλιστα οι εκλογές θα γίνουν με λίστα, αλλά και με την απλή αναλογική. Ακόμη κι έτσι, πάντως, με την εκτίναξη των ποσοστών που τώρα παρατηρούνται για το πρώτο κόμμα η αυτοδυναμία δεν θεωρείται ανέφικτη. Διαφορετικά, θα έχουμε δεύτερες εκλογές με το νέο σύστημα ή κυβέρνηση συνεργασίας…