Πώς οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι θα αποφύγουν πρόστιμα-φωτιά

Ποιες κυρώσεις προβλέπει η νέα εγκύκλιος του ΕΦΚΑ για όσους δεν δήλωσαν την εργασία τους

Περισσότεροι από 185.000 συνταξιούχοι έχουν δηλώσει μέχρι στιγμής ότι εργάζονται, μετά και την ευνοϊκή αλλαγή του νομικού πλαισίου που κατήργησε την παρακράτηση των συντάξεών τους.

• Από τον Σπύρο Γεράρδη

Η μείωση κατά 30% στη σύνταξη αντικαταστάθηκε από έναν μη ανταποδοτικό πόρο ύψους 10% που αποδίδεται στον ΕΦΚΑ και έχει ήδη τονώσει τα ταμεία του ασφαλιστικού φορέα. Ωστόσο, όσοι αναγκαστούν να συνεχίσουν να εργάζονται θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί, καθώς, σε περίπτωση που δεν το έχουν δηλώσει, κινδυνεύουν με αυστηρά πρόστιμα.

Συγκεκριμένα, παράλειψη ή εκπρόθεσμη υποβολή της δήλωσης στην ηλεκτρονική πλατφόρμα για την έναρξη της απασχόλησης επιφέρει χρηματική κύρωση ίση με 12 μηνιαίες κύριες και επικουρικές συντάξεις. Οσα πρόσωπα έχουν δηλώσει την έναρξη της απασχόλησής τους στον φορέα με άλλο τρόπο (π.χ. υποβολή χειρόγραφης αίτησης/δήλωσης στις κατά τόπους υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ) οφείλουν να επαναλάβουν τη σχετική δήλωση ηλεκτρονικά στην πλατφόρμα.

Ο ΕΦΚΑ εξέδωσε νέα διευκρινιστική εγκύκλιο, στην οποία ορίζονται τα εξής:

Α. Πεδίο εφαρμογής

Οι ήδη συνταξιούχοι του e-ΕΦΚΑ καθώς και τα πρόσωπα που υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης στον e-ΕΦΚΑ υποχρεούνται να δηλώσουν την έναρξη αυτής στον e-ΕΦΚΑ καθώς και τυχόν συνδρομή ιδιότητας που αποκλείει την καταβολή πόρου ή την καταβολή ασφαλιστικής εισφοράς και πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ.

Β. Προθεσμία εμπρόθεσμης δήλωσης της έναρξης απασχόλησης

1. Τα πρόσωπα του πεδίου εφαρμογής που ανέλαβαν υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ απασχόληση οποτεδήποτε και συνεχίζουν να απασχολούνται την 01.03.2024 ή από 01.01.2024 και διέκοψαν την απασχόλησή τους μέχρι την 01.03.2024 υποχρεούνται να δηλώσουν την έναρξη της απασχόλησής τους εντός τεσσάρων (4) μηνών από την έναρξη ισχύος (01.03.2024) της αρ. Δ.15/Δ’/14831/26.02.2024 ΚΥΑ.

2. Τα πρόσωπα του πεδίου εφαρμογής που αναλαμβάνουν υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ απασχόληση από 01.03.2024 και μετέπειτα υποχρεούνται να δηλώσουν την έναρξη της απασχόλησής τους μέχρι την τελευταία ημέρα του μήνα ανάληψης της απασχόλησης ή μέχρι την τελευταία ημέρα του μήνα υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης χωρίς διακοπή της απασχόλησής τους.

Επισημαίνεται ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολούμενοι και αγρότες, με υποχρέωση ασφάλισης, ως μη μισθωτοί, πριν ή μετά την υποβολή δήλωσης στην ηλεκτρονική υπηρεσία «Δήλωση Απασχόλησης Συνταξιούχων», έχουν υποχρέωση εγγραφής/επανεγγραφής/ μεταβολής στο μητρώο μη μισθωτών.

Γ. Ηλεκτρονική υπηρεσία δήλωσης απασχόλησης συνταξιούχων

Για την υποβολή της δήλωσης απασχόλησης λειτουργεί, από 26/2/2024, στον ιστότοπο του e-ΕΦΚΑ (www.efka.gov.gr/Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες/Συνταξιούχοι) η ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα «Δήλωση Απασχόλησης Συνταξιούχων». Η είσοδος στην ηλεκτρονική πλατφόρμα πραγματοποιείται κατόπιν αυθεντικοποίησης με τη χρήση των κωδικών – διαπιστευτηρίων της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης (TAXISnet).

Στην ηλεκτρονική υπηρεσία δηλώνονται υπεύθυνα:

1. Στοιχεία έναρξης απασχόλησης – Χαρακτηριστικά απασχόλησης/συνταξιοδότησης – Η συνδρομή των προϋποθέσεων για εξαίρεση από την υποχρέωση καταβολής πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ ή εξαίρεσης καταβολής ασφαλιστικών εισφορών και πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ.

Ειδικότερα, δηλώνονται:

(α) Η ιδιότητα (συνταξιούχος ή πρόσωπο που έχει υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης)

(β) Η κατηγορία της σύνταξης:

• γήρατος,

• αναπηρίας (από κοινή νόσο, εργατικό ατύχημα, ατύχημα εκτός εργασίας, επαγγελματική νόσο),

• γήρατος λόγω αναπηρίας του ν. 612/1977 (Α’ 164) και των νόμων που παραπέμπουν σε αυτόν.

(γ) Η ημερομηνία έναρξης της απασχόλησης ως συνταξιούχος.

(δ) Η κατηγορία απασχόλησης:

δα. Οι μισθωτοί και οι καταβάλλοντες εισφορές σύμφωνα με το άρθρο 38 και την παρ. 9 του άρθρου 39 του ν. 4387/2016.

δβ. Οι μη μισθωτοί (ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοτελώς απασχολούμενοι) – άρθρο 39 ν. 4387/2016.

δγ. Οι αγρότες.

δδ. Οι μισθωτοί μηχανικοί και έμμισθοι δικηγόροι.

δε. Οι αμειβόμενοι με Παραστατικά Παρεχόμενων Υπηρεσιών (ΠΠΥ).

δστ. Οι αμειβόμενοι με εργόσημο του π. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

δζ. Οι αμειβόμενοι με εργόσημο του π. ΟΓΑ.

δη. Οι απασχολούμενοι σε Φορέα της Γενικής Κυβέρνησης.

δθ. Ειδικές κατηγορίες για τις οποίες δεν υποβάλλεται Αναλυτική Περιοδική Δήλωση (ΑΠΔ) σε μηνιαία βάση.

δι. Αλλη περίπτωση με βάση τις ανάγκες του φορέα. Επισημαίνεται ότι στις περιπτώσεις άσκησης περισσοτέρων της μίας δραστηριοτήτων ασφαλιστέες σε διαφορετικούς φορείς (π.χ. μισθωτή απασχόληση και δραστηριότητα μη μισθωτού) θα υποβάλλονται ξεχωριστές δηλώσεις απασχόλησης.

(ε) Η συνδρομή των προϋποθέσεων για εξαίρεση από την υποχρέωση καταβολής πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ, όπου περιλαμβάνονται οι ακόλουθες περιπτώσεις:

εα. Τα άτομα με ψυχική αναπηρία του άρθρου 23 του ν. 4488/2017 (Α’ 137). Πρόκειται για άτομα με ψυχική ή νοητική αναπηρία, με ποσοστό αναπηρίας 50% και άνω, εφόσον η ανάληψη μισθωτής απασχόλησης ή η αυτοαπασχόληση ενδείκνυται για λόγους ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και κοινωνικής επανένταξης και η κρίση αυτή πιστοποιείται με γνωμάτευση μονάδας ψυχικής υγείας.

εβ. Τους συνταξιούχους του ν. 612/1977 (Α’ 164) και των διατάξεων που παραπέμπουν σε αυτόν. Πρόκειται για πρόσωπα που συνταξιοδοτούνται από τον ιδιωτικό τομέα με ειδικές διατάξεις λόγω πιστοποιημένης συνδρομής ειδικών παθήσεων, όπως τυφλότητα, τετραπληγία, ακρωτηριασμός, κυστική ίνωση κ.ά.

εγ. Τους συνταξιούχους του τρίτου εδαφίου της περ. α’ της παρ. 1 των άρθρων 1 και 26 του π.δ. 169/2007 (Α’ 210). Ομοίως, πρόκειται για συνταξιοδότηση με ειδικές παθήσεις στον δημόσιο τομέα.

εδ. Οσους λαμβάνουν το εξωιδρυματικό επίδομα ή το αντίστοιχο επίδομα του άρθρου 54 του π.δ. 169/2007.

εε. Τους πολύτεκνους, των οποίων το ένα τουλάχιστον εκ των τέκνων τους είναι ανήλικο ή σπουδάζει σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές και έως τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας του ή είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία.

εστ. Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 4387/2016 (Α’ 85). Πρόκειται για πρόσωπα των οποίων η σύνταξη εκδίδεται και καταβάλλεται από το υπ. Οικονομικών (θύματα πολέμου, τρομοκρατικών ενεργειών κ.ά.).

εζ. Τους συνταξιούχους λόγω αναπηρίας (από κοινή νόσο, εργατικό ατύχημα, ατύχημα εκτός εργασίας, επαγγελματική νόσο).

εη. Τους απασχολουμένους σε Φορέα της Γενικής Κυβέρνησης με αναστολή σύνταξης, λόγω μη συμπλήρωσης του 62ου έτους της ηλικίας.

(ζ) Η συνδρομή των προϋποθέσεων για εξαίρεση από την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών και πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ, εφόσον συντρέχει μία από τις ακόλουθες περιπτώσεις:

ζα. Τους συνταξιούχους του π. ΟΓΑ, εφόσον ασκούν απασχόληση υπακτέα στην ασφάλιση του π. ΟΓΑ.

ζβ. Τους συνταξιούχους των ενταγμένων στον e-ΕΦΚΑ φορέων, συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου, εφόσον το ετήσιο καθαρό φορολογητέο εισόδημά τους από απασχόληση στον αγροτικό τομέα ως αγροτών, μελισσοκόμων, κτηνοτρόφων, πτηνοτρόφων και αλιέων δεν υπερβαίνει το ποσό των 10.000 ευρώ.

ζγ. Τους συνταξιούχους υπέρ των οποίων εκδίδεται Παραστατικό Παρεχόμενων Υπηρεσιών, οι οποίοι εξαιρούνται από την υποχρέωση ασφάλισης και καταβολής εισφορών.

2. Στοιχεία διακοπής απασχόλησης – Παύση ισχύος των προϋποθέσεων εξαίρεσης από την καταβολή εισφορών ή/και πόρου.

Τα πρόσωπα που υποχρεούνται στην υποβολή δήλωσης απασχόλησης συνταξιούχου, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, πρέπει να δηλώσουν σε αυτήν και τη διακοπή της απασχόλησής τους ή την παύση ισχύος των προϋποθέσεων εξαίρεσής τους από την καταβολή εισφορών και πόρου ή πόρου. Η δήλωση υποβάλλεται μέχρι το τέλος του μήνα διακοπής της απασχόλησης ή παύσης ισχύος των προϋποθέσεων εξαίρεσης από την καταβολή πόρου ή εισφοράς και πόρου.

Δ. Παράλειψη ή εκπρόθεσμη υποβολή δήλωσης της απασχόλησης και χρηματική κύρωση
Παράλειψη ή εκπρόθεσμη υποβολή της δήλωσης στην ηλεκτρονική πλατφόρμα για την έναρξη της απασχόλησης επιφέρει χρηματική κύρωση ίση με 12 μηνιαίες κύριες και επικουρικές συντάξεις. Οσα πρόσωπα έχουν δηλώσει την έναρξη της απασχόλησής τους στον φορέα με άλλο τρόπο (π.χ. υποβολή χειρόγραφης αίτησης/δήλωσης στις κατά τόπους υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ) οφείλουν να επαναλάβουν τη σχετική δήλωση ηλεκτρονικά στην πλατφόρμα. Για τον προσδιορισμό του ποσού λαμβάνεται υπόψη το πληρωτέο ποσό της σύνταξης του μήνα διαπίστωσης της παράβασης.

Η παράλειψη ή εκπρόθεσμη υποβολή της δήλωσης διαπιστώνεται είτε με διασταύρωση των στοιχείων των ΑΠΔ και του μητρώου μη μισθωτών με την ηλεκτρονική πλατφόρμα δήλωσης απασχόλησης είτε από επιτόπιους ελέγχους.

Ειδικότερα, η ανωτέρω χρηματική κύρωση επιβάλλεται:

• Σε περίπτωση που διαπιστωθεί παράλειψη ή εκπρόθεσμη υποβολή της δήλωσης σύμφωνα με τα οριζόμενα και μη καταβολή ασφαλιστικών εισφορών ή/και πόρου για το διάστημα της απασχόλησης, το αρμόδιο όργανο του e-ΕΦΚΑ για τον καταλογισμό των ασφαλιστικών εισφορών καταλογίζει τις ασφαλιστικές εισφορές και το ποσό του πόρου υπέρ e- ΕΦΚΑ, καθώς και τη χρηματική κύρωση των δώδεκα μηνιαίων κύριων και επικουρικών συντάξεων.

• Σε περίπτωση που διαπιστωθεί παράλειψη ή εκπρόθεσμη υποβολή της δήλωσης απασχόλησης σύμφωνα με τα οριζόμενα, αλλά προκύπτει ότι έχει υποβληθεί ΑΠΔ, στην οποία περιλαμβάνεται ο απασχολούμενος ως συνταξιούχος ή έχει γίνει εγγραφή του απασχολούμενου συνταξιούχου στο μητρώο μη μισθωτών του e-ΕΦΚΑ, ανεξαρτήτως εάν έχει καταβληθεί ο πόρος, ο απασχολούμενος συνταξιούχος ειδοποιείται από τον e-ΕΦΚΑ για την υποχρέωσή του να προβεί στη δήλωση της απασχόλησης εντός 15 εργάσιμων ημερών. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης επιβάλλεται η χρηματική κύρωση των 12 μηνιαίων κύριων και επικουρικών συντάξεων από τα αρμόδια όργανα του e-ΕΦΚΑ. Το ποσό της οφειλής δύναται να αποπληρωθεί με παρακράτηση έως 1/4 από την κύρια σύνταξη και με συμψηφισμό σύμφωνα με το άρθρο 46 του ν. 4670/2020 από την επικουρική. Αλλως, εισπράττεται σύμφωνα με τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ν. 4978/2022).