Σε έναν κόσμο, όπου η πολυτέλεια επισκιάζουν την ηθική, τα χρυσά κοσμήματα και ο χώρος της χρυσοχοΐας εισάγουν μια καινοτομία. Κάθε κομμάτι κοσμήματος που φοράμε πάνω μας και εκτιμάται για την πολύτιμη αξία του κουβαλάει μια ιστορία. Φέρει ένα αφήγημα βαθιά ριζωμένο στον τρόπο της δημιουργίας του.
Αυτό το αφήγημα δεν αφορά μόνο στη λάμψη, που εκπέμπουν τα χρυσά κοσμήματα ή στην εκθαμβωτική σαγήνη των διαμαντιών. Πρόκειται για τον αντίκτυπο στο περιβάλλον, στην τοπική κοινωνία όπου γίνεται η εξόρυξή τους και για το εργατικό δυναμικό, που αναμιγνύεται στην παραγωγή τους.
Έτσι λοιπόν τα ηθικά κοσμήματα αναδύονται σαν μια παντοδύναμη έκφραση του συνειδητού καταναλωτισμού, που είναι συνυφασμένα με τις αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, την περιβαλλοντική διαχείριση και την οικονομική δικαιοσύνη.
Ο αντίκτυπος των μη ηθικών κοσμημάτων
Περιβαλλοντικές συνέπειες
Το αποτύπωμα άνθρακα του κλάδου της χρυσοχοΐας είναι μεγάλο, ειδικά όταν τα ηθικά στανταρντς δεν τηρούνται. Από την καταστροφή του οικοσυστήματος λόγω εξόρυξης μέχρι τη μόλυνση λόγω χρήσης χημικών, οι συνέπειες εξαιτίας μη βιώσιμων πρακτικών είναι ανυπολόγιστες.
Για παράδειγμα η εξόρυξη του αργύρου μπορεί να οδηγήσει σε αποψίλωση των δασών, καταστροφή του τοπικού οικισμού και μόλυνση των νερών. Αντίθετα ο ανακυκλωμένος άργυρος βοηθά στον έλεγχο αυτών των κινδύνων, περιορίζει τις νέες εξορύξεις αλλά και τον σχετικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο.
“Βρώμικα” Σμαράγδια vs Fair trade
Λέγοντας “βρώμικους” πολύτιμους λίθους και μέταλλα, όπως σμαράγδια, διαμάντια και χρυσό εννοούμε εκείνα, που εξορύσσονται χωρίς προηγούμενη μελέτη και μέριμνα για το περιβάλλον και την κοινωνία. Στον αντίποδα το fair trade μπορεί κάπως να περιορίσει τον αρνητικό αντίκτυπο.
Αυτές οι βιώσιμες πρακτικές περιλαμβανομένης της χρήσης λίθων, που παράγονται στο εργαστήριο, είναι ουσιώδεις για τη μείωση των εξορύξεων. Αυτό με τη σειρά του θα έχει καθοριστικά αποτελέσματα στο περιβάλλον και την εκμετάλλευση των εργαζομένων.
Ανθρώπινα δικαιώματα και βιώσιμα κοσμήματα
Όταν δεν υπάρχει ηθικά σωστή διαχείριση κοσμημάτων, οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι αναπόφευκτη. Αυτό περιλαμβάνει την παιδική εργασία, πενιχρούς μισθούς και επικίνδυνες εργασιακές συνθήκες.
Για να το θέσουμε πιο κατανοητά, θυμηθείτε τα διαβόητα “μαύρα διαμάντια”, που έφτασαν να γίνουν και ταινία. Τα διαμάντια αυτά, που τα χρησιμοποίησαν στη δεκαετία του ‘90 για να χρηματοδοτήσουν πολέμους στην Αφρική, είναι ένα ατράνταχτο παράδειγμα τέτοιων παραβιάσεων. Περιοριστική επίδραση στον αντίκτυπο των επίμαχων διαμαντιών, είχε το Kimberley Process, που συστάθηκε το 2003. Παρ’ όλα αυτά οι ανησυχίες για την εκμετάλλευση των εργαζομένων και τις ακατάλληλες εργασιακές συνθήκες παραμένουν.
Διαμάντια: Πρωτοβουλία για ηθική εξόρυξη
Η πρωτοβουλία για να εξορύσσονται με ηθικό τρόπο τα διαμάντια έχει διπλό όφελος. Από τη μια καθιερώθηκε για να βοηθήσει μικρούς εξορύχους διαμαντιών, ώστε να διαχειριστούν τις κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις, που αντιμετωπίζουν. Από την άλλη τα ηθικά μέταλλα και λίθοι, δεν προστατεύουν μόνο το περιβάλλον, αλλά εστιάζουν και σε άλλες παραμέτρους, όπως οι δίκαιοι μισθοί, η ασφαλής εργασία και η απαγόρευση της παιδικής εργασίας.
Τι γίνεται όμως με τις οικονομικές επιπτώσεις;
Ο παραδοσιακός τρόπος με τον οποίο πραγματοποιείται ως τώρα η εξόρυξη των διαμαντιών, διακρίνεται από οικονομικές ανισότητες. Με άλλα λόγια παρότι οι μεταλλωρύχοι είναι απαραίτητο και αναπόσπαστο κομμάτι της διαδικασίας, υποβαθμίζονται και γίνονται φτωχότεροι. Τα ηθικά κοσμήματα επιχειρούν να επιδιορθώσουν αυτές τις ανισότητες.
Επιλέγοντας fair trade χρυσό, διαμάντια και άλλα πολύτιμα μεταλλεύματα, οι ίδιοι οι καταναλωτές στηρίζουν μικρής κλίμακας εξορύχους. Αυτοί με τη σειρά τους αμοίβονται με δίκαιους μισθούς και εργασιακές συνθήκες, που σαν αποτέλεσμα ωφελεί και το περιβάλλον, όπου εργάζονται.
Για να έχει κανείς μια εικόνα της πραγματικής τάξης μεγεθών, αρκεί να αναλογιστεί, ότι στον χώρο απασχολούνται 10 εκ.άνθρωποι παγκόσμια. Το εισόδημα από ηθικά διαμάντια και χρυσό θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά στις αναπτυσσόμενες χώρες προσφέροντας θέσεις εργασίας, υποδομές, περίθαλψη υγείας και εκπαίδευση.
Επένδυση στα ηθικά χρυσά κοσμήματα ισοδυναμεί με επένδυση στον άνθρωπο
Πολλές φορές ένας απλός άνθρωπος επιλέγει την επένδυση στον χρυσό ως ένα ασφαλές οικονομικό καταφύγιο. Μιλώντας για επένδυση στα ηθικά κοσμήματα μιλάμε για κάτι πολύ περισσότερο από απλώς το επενδυτικό portfolio ενός ανθρώπου, του οποίου η αξία είναι ίδιου επιπέδου με την τιμή χρυσής λίρας.
Πρόκειται για την επένδυση στο μέλλον των ανθρώπων, των επόμενων γενεών, όσων δηλαδή χαρακτηρίζουμε ως βιωσιμότητα. Επενδύοντας στα ηθικά κοσμήματα στηρίζουμε την εξόρυξη ή παραγωγή λίθων και πολύτιμων μετάλλων με τρόπο, που δε θα πλήττει το περιβάλλον που ζούμε ούτε θα θέτει σε κίνδυνο το μέλλον των παιδιών μας.