Αναθεωρούνται τα δημοσιονομικά της ευρωζώνης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αποκλείει νέες αλλαγές στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης της Ε.Ε.

Οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης συνεδριάζουν στις Βρυξέλλες σήμερα και αύριο για να συζητήσουν τους τρόπους χρηματοδότησης του ευρωπαϊκού σχεδίου άμυνας, που προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εγκρίθηκε στην έκτακτη σύνοδο κορυφής την περασμένη Πέμπτη.

• Παρίσι, Μαρία Δεναξά

Οι «27» προέτρεψαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναθεωρήσει εκ νέου το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, το οποίο αναθεωρήθηκε πέρυσι έπειτα από δύο χρόνια διαπραγματεύσεων και μια σκληρή γαλλογερμανική αντιπαράθεση.

Οπως επισημαίνεται στα συμπεράσματα της συνόδου, η Ε.Ε. «θα ενεργοποιήσει με συντονισμένο και άμεσο τρόπο την εθνική ρήτρα διαφυγής που προβλέπεται στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης» και επιτρέπει στα κράτη-μέλη να παρεκκλίνουν από τους αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες του μπλοκ. Στην προκειμένη περίπτωση, οι δαπάνες για την άμυνα δεν θα υπολογίζονται στους δημοσιονομικούς περιορισμούς που επιβάλλει η Ε.Ε.

Ωστόσο, η ρήτρα αυτή είναι προσωρινή και θα λειτουργήσει μόνο για τέσσερα χρόνια, σύμφωνα με αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ως εκ τούτου, μέσα στα συμπεράσματα της συνόδου της Πέμπτης υπάρχει μια παράγραφος με μεγάλη βαρύτητα: «Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει περαιτέρω μέτρα, λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις του Συμβουλίου, διασφαλίζοντας παράλληλα τη βιωσιμότητα του χρέους, ώστε να διευκολυνθούν σημαντικές αμυντικές δαπάνες σε εθνικό επίπεδο σε όλα τα κράτη-μέλη». Μετάφραση: Σας ευχαριστούμε για την αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων μακροπρόθεσμα!

Η ειρωνεία της τύχης είναι πως η Γερμανία είναι εκείνη που ζήτησε πρώτη να ανοίξει ξανά αυτό το κρίσιμο ζήτημα, παρότι στο παρελθόν ήταν η πιο σκληρή και ανένδοτη χώρα στις διαπραγματεύσεις, απαιτώντας αυστηρές εγγυήσεις για τον περιορισμό των χρεών και των ελλειμμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Την προηγούμενη εβδομάδα οι συντηρητικοί του CDU, που επικράτησαν στις πρόσφατες εκλογές και οι σοσιαλδημοκράτες του SPD, παρουσίασαν ένα σχέδιο για αμυντικές επενδύσεις ύψους 500 δισ. ευρώ, σε διάστημα δεκαετίας, το οποίο απαιτεί μεταρρύθμιση όχι μόνο του κανόνα του εθνικού ορίου για το χρέος, αλλά και των ευρωπαϊκών κανόνων. «Η Γερμανία και η Ευρώπη πρέπει τώρα να καταβάλουν εξαιρετικές προσπάθειες για να εγγυηθούν τις αμυντικές μας ικανότητες με οτιδήποτε χρειαστεί» δήλωσε ο μελλοντικός Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς. ο οποίος στις Βρυξέλλες συναντήθηκε με πολλούς Ευρωπαίους ηγέτες.

Mακροπρόθεσμη λύση

Ωστόσο, στο τέλος του ευρωπαϊκού συμβουλίου την Πέμπτη ήταν ο απερχόμενος καγκελάριος Ολαφ Σολτς, ο οποίος δικαιολόγησε τη γερμανική στροφή. «Χρειαζόμαστε επίσης μια μακροπρόθεσμη λύση, διότι δεν μπορούμε να καταλήγουμε σε μια συμφωνία κάθε δύο ή τέσσερα χρόνια» δήλωσε. «Θα πρέπει να συζητηθεί. Αλλά νομίζω ότι οι αποφάσεις που προετοιμάζονται στη Γερμανία μπορούν επίσης να αποτελέσουν έναν δρόμο που θα ισχύει για ολόκληρη την Ευρώπη. Για παράδειγμα, όσον αφορά τα κριτήρια σταθερότητας, θα πρέπει να εξαιρεθεί [από τα ελλείμματα] ένα ορισμένο επίπεδο εξοπλιστικών δαπανών για τα επόμενα χρόνια ή την επόμενη δεκαετία, ώστε να μπορέσουμε να κάνουμε τις αλλαγές τώρα. Και νομίζω ότι, τελικά, αυτό θα βρει επίσης υποστήριξη σε ολόκληρη την Ευρώπη» τόνισε ο Σολτς.

Στην πραγματικότητα, σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχουν καλοδεχτεί την πρόταση αυτή. «Πρέπει να βρούμε πιο βιώσιμη κοινή χρηματοδότηση» υποστηρίζει ο Εμανουέλ Μακρόν. Ο Γάλλος πρόεδρος ωστόσο γνωρίζει πως δεν υπάρχει συναίνεση στην ιδέα του για την έκδοση ενός νέου κοινού χρέους, την οποία προωθούν επίσης η Ισπανία, η Πολωνία και ορισμένες σκανδιναβικές χώρες. Ομολογουμένως, οι χώρες του Βορρά είναι λιγότερο αντίθετες από ό,τι στο παρελθόν, ιδίως η Δανία. «Ξοδεύετε, ξοδεύετε και να ξοδεύετε για την άμυνα» τόνισε κατά τη διάρκεια της συνόδου η πρωθυπουργός της Δανίας Μέτε Φρέντερικσεν. Η Σουηδία είναι ανοιχτή στην αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας. Από τις χώρες που εκφράζουν αντίθεση είναι η Ολλανδία, η οποία είναι προσκολλημένη στη «δημοσιονομική σταθερότητα». Για την ηγεσία της Ολλανδίας «οποιαδήποτε συζήτηση για ένα κοινό δάνειο είναι πρόωρη».

Η συζήτηση αναμένεται να συνεχιστεί σήμερα και αύριο σε επίπεδο υπουργών Οικονομικών στις Βρυξέλλες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αποκλείει μια νέα αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, σύμφωνα με πληροφορίες της «δ», αλλά προτιμά να μη μιλά επίσημα γι’ αυτό, από φόβο μην τυχόν προκληθεί ανησυχία στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ δήλωσε ότι ο ρόλος της «δεν είναι να χρηματοδοτεί την άμυνα, αλλά να διασφαλίζει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα». Από την πλευρά της Γαλλίας, υπάρχει επιθυμία να βοηθηθεί το Βερολίνο, ώστε να παραμείνει εντός δημοσιονομικών ορίων, καθώς έτσι και το Παρίσι δεν θα παρεκκλίνει…

Επαναφορά της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας σε ευρωπαϊκές χώρες

Την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ έχει αναστείλει τη στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ προς την Ουκρανία, η συζήτηση για την επαναφορά της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας επανέρχεται έντονα σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες. Στη Γαλλία η υποχρεωτική στράτευση καταργήθηκε το 1997 επί Ζακ Σιράκ, δίνοντας τη θέση της σε έναν επαγγελματικό στρατό. Αλλά θα μπορούσε να επανέλθει, «παρόλο που η συζήτηση δεν είναι ακόμη επίκαιρη», όπως δήλωσε ο υπουργός Ενόπλων Δυνάμεων Σεμπαστιάν Λεκορνί.

Εκτός από τη Γαλλία, πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν καταργήσει την υποχρεωτική στράτευση: Η Αγγλία το 1960, το Βέλγιο το 1992, η Ισπανία το 2001, η Ιταλία το 2006, η Πολωνία το 2008 και η Γερμανία το 2011. Τρεις από αυτές θα μπορούσαν να την επαναφέρουν. Η Γερμανία επανεξετάζει σοβαρά το ζήτημα. «Οι πρώτοι στρατεύσιμοι θα πρέπει να περάσουν τις πύλες των στρατοπέδων το 2025» δήλωσε ο εκπρόσωπος για θέματα άμυνας του συντηρητικού κόμματος CDU/CSU, το οποίο επικράτησε στις γενικές εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου. Εν τω μεταξύ, και ο μελλοντικός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς δήλωσε τη Δευτέρα 3 Μαρτίου ότι «ο στρατός χρειάζεται πολύ μεγαλύτερο δυναμικό».

Το Βέλγιο εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο επαναφοράς του στρατού. Αυτό θα μπορούσε να γίνει σε εθελοντική βάση. Στη Βρετανία, πέντε μήνες πριν από τις βουλευτικές εκλογές της 4ης Ιουλίου, ο πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ δήλωσε ότι είναι υπέρ της επαναφοράς της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας για τους 18χρονους.