Η συζήτηση που άλλαξε τις διεθνείς ισορροπίες

Τραμπ και Πούτιν δρομολόγησαν τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία και τώρα τα επιτελεία τους ετοιμάζουν την πολυαναμενόμενη συνάντησή τους

Το στάδιο του «αν επικοινωνήσουν» ξεπεράστηκε κι αυτό που απομένει πλέον να απαντηθεί είναι το «πότε θα συναντηθούν». Ο λόγος, βέβαια, για την πολυαναμενόμενη συνάντηση ανάμεσα στον Ντόναλντ Τραμπ και στον Βλαντιμίρ Πούτιν για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, που, όπως όλα δείχνουν, βρίσκεται στα σκαριά μετά την τηλεφωνική τους συνομιλία, διάρκειας σχεδόν 1,5 ώρας, προχθές το βράδυ. Κι αν αυτό μένει πια να καθοριστεί από τα επιτελεία των δύο προέδρων, ήδη το αποτύπωμα που άφησε η πρώτη αυτή επίσημη τηλεφωνική επαφή είναι ιδιαιτέρως βαθύ και, όπως όλα δείχνουν, μοιάζει ικανό να αλλάξει ριζικά τη «γεωμετρία» των διεθνών ισορροπιών. Σίγουρα, δε, φαίνεται ικανή να αναδιαμορφώσει και τις σχέσεις ΗΠΑ – Ε.Ε., καθώς ο ρωσικός παράγοντας επί Τραμπ θα διαδραματίζει νέο ξεχωριστό ρόλο στα πράγματα.

Το Κρεμλίνο

Ενώ χθες γινόταν γνωστή η διάθεση της Κίνας να φιλοξενήσει μια σύνοδο κορυφής για την ειρήνευση στο μέτωπο του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά και το γεγονός πως νωρίτερα Τραμπ και Πούτιν αναμένεται να συναντηθούν εν πρώτοις στη Σαουδική Αραβία, το Κρεμλίνο δήλωνε πως «έχει εντυπωσιαστεί» από την αμερικανική προεδρική πρωτοβουλία. Αν και χθες το απόγευμα ο εκπρόσωπος του Ντμίτρι Πεσκόφ ξεκαθάριζε πως δεν πρέπει να υπάρχει βιασύνη, καθώς «θα χρειαστεί χρόνος για την προετοιμασία μιας τέτοιας συνάντησης. Μπορεί να χρειαστούν εβδομάδες ή ένας μήνας ή αρκετοί μήνες», τόνισε πως σημασία έχει ότι πια υπάρχει πολιτική βούληση τόσο στη ρωσική όσο και στην αμερικανική πλευρά να βρεθεί μια διευθέτηση, ώστε να τελειώσει ο πόλεμος που διαρκεί τρία χρόνια. «Η προηγούμενη κυβέρνηση των ΗΠΑ είχε την άποψη ότι έπρεπε να γίνουν τα πάντα για να συνεχιστεί ο πόλεμος. Η παρούσα κυβέρνηση, εξ όσων αντιλαμβανόμαστε, ακολουθεί την άποψη ότι πρέπει να γίνουν τα πάντα για να σταματήσει ο πόλεμος και για να υπερισχύσει η ειρήνη» είπε χαρακτηριστικά ο Πεσκόφ, ενώ πρόσθεσε: «Μας έχει κάνει μεγαλύτερη εντύπωση η θέση της τρέχουσας κυβέρνησης και είμαστε ανοικτοί στον διάλογο».

Ξεκαθάρισε, μάλιστα, πως η Ουκρανία θα μετάσχει «με τον έναν ή τον άλλον τρόπο» σε τυχόν συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου. Ιδιαίτερη σημασία έδωσε το Κρεμλίνο, διά του Πεσκόφ, και στη συζήτηση που πρέπει να γίνει πέρα από το Ουκρανικό. Οπως είπε, η Μόσχα επιθυμεί μια «εις βάθος συζήτηση» για «την ασφάλεια στην ευρωπαϊκή ήπειρο» στο σύνολό της και «τις ανησυχίες (της Ρωσίας) που συνδέονται με την ασφάλεια», κάνοντας ουσιαστικά αναφορά στην επέκταση του ΝΑΤΟ ανατολικότερα. Την ώρα, πάντως, που ο Πεσκόφ σχολίαζε στους δημοσιογράφους τις τελευταίες εξελίξεις, ο αντιπρόεδρος του ρωσικού Συμβουλίου Ασφάλειας και πρώην πρόεδρος της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ έγραφε με νόημα στο Telegram πως «η ψυχρή γεροντοκόρη Ευρώπη έχει τρελαθεί από φθόνο και οργή», σχολιάζοντας, βεβαίως, τη νευρικότητα με την οποία η Ε.Ε. υποδέχθηκε την επικοινωνία των δύο ηγετών.

Και άλλες επαφές

Η τηλεφωνική επικοινωνία Τραμπ – Πούτιν δεν άνοιξε, όμως, μόνο μια έστω πρώτη, μικρή χαραμάδα ελπίδας για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Ουδείς στη Μόσχα και στην Ουάσινγκτον αποκλείει να υπάρξουν πια κι άλλες κρίσιμες τηλεφωνικές, σε πρώτη φάση, επαφές. Το γεγονός, βέβαια, λειτούργησε χθες σαν ένεση αισιοδοξίας για τις διεθνείς αγορές χρήματος και ενέργειας. Χθες είναι χαρακτηριστικό πως έπεσαν οι τιμές φυσικού αερίου και πετρελαίου, ενώ ενισχύθηκαν το ρούβλι και οι ρωσικές μετοχές.

Η τιμή του αερίου μειώθηκε μετά «τις τηλεφωνικές επικοινωνίες του Ντόναλντ Τραμπ με τον Ρώσο πρόεδρο και μετά με τον Ουκρανό πρόεδρο, οι οποίες θα μπορούσαν να θεωρηθούν βήμα προς μια ειρηνευτική συμφωνία» εξηγούσαν αναλυτές της Energi Danmark, την ώρα που ο Λι Χάρντμαν, αναλυτής στη MUFG, εκτιμούσε πως η επιστροφή σημαντικών όγκων ρωσικού αερίου στην Ευρώπη, σε περίπτωση ειρηνευτικής συμφωνίας στην Ουκρανία, θεωρείται σημαντικός παράγοντας για τη μείωση των τιμών.

Ζελένσκι: «Δεν θα αποδεχτούμε κανένα σχέδιο που θα γίνει χωρίς εμάς»

Αν και το Κίεβο ανέμενε την τηλεφωνική επικοινωνία ανάμεσα σε Τραμπ και Πούτιν, χθες δεν έκρυβε την ανησυχία του για την εξέλιξη, με τον πρόεδρο της Ουκρανίας να διαμηνύει πως η χώρα του δεν θα δεχτεί οποιαδήποτε συμφωνία για το μέλλον της, συμφωνία-προϊόν διαλόγου ανάμεσα σε Μόσχα και Ουάσινγκτον, εάν δεν συμμετάσχει και η ίδια στη διαδικασία. «Εμείς, ως ανεξάρτητη χώρα, απλά δεν θα μπορέσουμε να αποδεχτούμε καμία συμφωνία που θα γίνει χωρίς εμάς» τόνιζε χθες ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, μιλώντας σε δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στον πυρηνικό σταθμό Χμελνίτσκι στη δυτική Ουκρανία, πριν ταξιδέψει για τη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια που ξεκινά σήμερα, Παρασκευή.

«Πλέον είναι σημαντικό να μην πάνε όλα σύμφωνα με το σχέδιο του Πούτιν, σύμφωνα με το οποίο θέλει να κάνει τα πάντα για να γίνουν οι διαπραγματεύσεις διμερείς (με τις ΗΠΑ)» τόνισε, ακόμη, ο πρόεδρος της Ουκρανίας. Σύμφωνα με τον Ζελένσκι, «οι συναντήσεις μεταξύ Ουκρανίας και ΗΠΑ αποτελούν προτεραιότητα για εμάς. Και μόνο έπειτα από αυτές τις συναντήσεις, αφού αναπτυχθεί ένα σχέδιο για να σταματήσει τον Πούτιν, νομίζω ότι θα είναι σωστό να μιλήσουμε με τους Ρώσους».

Ο Ουκρανός πρόεδρος είπε ακόμη πως οι Ευρωπαίοι πρέπει να έχουν μια θέση στο «τραπέζι των διαπραγματεύσεων», υπογραμμίζοντας εκ νέου ότι «είμαστε μέρος της Ευρώπης και σίγουρα θα γίνουμε μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αυτό είναι σημαντικό για εμάς. Μας έχουν βοηθήσει πολύ». Ως γνωστόν, ο Ζελένσκι ασκεί εδώ και εβδομάδες πιέσεις για να συναντηθεί με τον Τραμπ πριν ο Αμερικανός πρόεδρος συναντήσει τον Πούτιν, ενώ έγινε γνωστό πως δεν συζήτησε το θέμα της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής συνομιλίας που είχε με τον Αμερικανό ομόλογό του, αν και γνωρίζει ότι οι ΗΠΑ είναι αντίθετες στην προοπτική αυτή.