Ισραήλ – Ιράν: Αμοιβαία επίδειξη δύναμης

Σε πρόσφατο άρθρο μου για τη «δημοκρατία» εν αναμονή της ισραηλινής απάντησης στο Ιράν για το χτύπημα της 1ης Οκτωβρίου είχα επισημάνει πως εκείνο που διαφαινόταν ήταν η διάθεση για μια αμοιβαία επίδειξη δύναμης, παρά την επιθυμία να προκληθεί μια σοβαρή ζημιά από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές και πως στόχοι θα αποτελούσαν οι εγκαταστάσεις κατασκευής πυραύλων που το Ιράν εκτοξεύει στο Ισραήλ εδώ κι έναν χρόνο.

• Από τη Μαρία Δεναξά

Το κύμα των επιθέσεων που πραγματοποιήθηκε από την ισραηλινή αεροπορία σε διάφορες περιοχές του Ιράν το βράδυ της Παρασκευής έως το ξημέρωμα του Σαββάτου 26 Οκτωβρίου επιβεβαίωσε τα παραπάνω. Μπορεί για κάποιους τα αντίποινα του Ισραήλ δυνητικά να αποτελούν την αφετηρία ενός ανοιχτού πολέμου μεταξύ των δύο εχθρικών χωρών, ωστόσο εκείνο που διαφαίνεται είναι πως καθιερώνουν μια νέα μορφή αποτροπής, που σκοπό έχει την αποφυγή της περαιτέρω κλιμάκωσης.

Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός πως η ισραηλινή απάντηση στις επιθέσεις της 1ης Οκτωβρίου προετοιμαζόταν εδώ και αρκετές εβδομάδες. Πρώτα ήταν απαραίτητο να υπολογιστεί το εύρος των ιρανικών αντιδράσεων, καθώς από αυτές θα εξαρτώνταν η μορφή που θα έπαιρνε η ισραηλινή επίθεση.

Κι όπως συνέβη το βράδυ της Παρασκευής, τα αντίποινα σχεδιάστηκαν για να χτυπήσουν αρκετά σκληρά, ώστε να καθιερώσουν μια νέα μορφή αποτροπής, αποφεύγοντας παράλληλα μια κλιμάκωση με το Ιράν. Έτσι οι Ισραηλινοί απέφυγαν να στοχεύσουν πυρηνικές ή πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, που οι συνέπειές τους, εκτός από καταστροφικές, θα ήταν απρόβλεπτες σε παγκόσμιο επίπεδο.

«Τα ισραηλινά αεροσκάφη έπληξαν εγκαταστάσεις κατασκευής πυραύλων […] που το Ιράν εκτοξεύει στο κράτος του Ισραήλ εδώ και έναν χρόνο. Οι πύραυλοι αυτοί αποτελούσαν άμεση και άμεση απειλή για τους πολίτες του Ισραήλ» ανέφερε ο ισραηλινός στρατός σε ανακοίνωσή του. Τα πολεμικά αεροσκάφη, ο αριθμός των οποίων παραμένει άγνωστος, χτύπησαν επίσης «συστοιχίες πυραύλων εδάφους – αέρος και άλλα αεροπορικά συστήματα, που αποσκοπούσαν στον περιορισμό της ελευθερίας του Ισραήλ να επιχειρεί στο Ιράν».

Τον περασμένο Απρίλιο ένα κύμα πυραύλων, τόσο βαλλιστικών όσο και πυραύλων κρουζ, υποστηριζόμενων από μη επανδρωμένα αεροσκάφη, στόχευσε ισραηλινό έδαφος. Ένας αμυντικός συνασπισμός, υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών και με την υποστήριξη χωρών της περιοχής, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, συμμετείχε στις αναχαιτίσεις. Η απάντηση του Ισραήλ δύο εβδομάδες αργότερα θεωρήθηκε ως «ένα σημάδι που αποσκοπούσε στο να ηρεμήσουν τα πράγματα χωρίς καμία από τις δύο πλευρές να απολέσει την ισχύ της», σύμφωνα με ισραηλινή πηγή ασφαλείας.

Τα πράγματα θα μπορούσαν κάλλιστα να είχαν τελειώσει εκεί, αν το περιφερειακό πλαίσιο δεν είχε αλλάξει, με τα ισραηλινά πλήγματα στους συμμάχους του Ιράν, όπως είναι η Χεζμπολάχ, η δύναμη της οποίας έχει τεθεί πλέον υπό αμφισβήτηση μετά και τα πρόσφατα χτυπήματα μεγάλης κλίμακας κατά της οργάνωσης στο Λίβανο.

«Μη μας προκαλείτε»

Από τα μέσα Οκτωβρίου υψηλόβαθμοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εξηγούσαν πως τα χτυπήματα κατά της ιρανικής αντιαεροπορικής άμυνας βρίσκονται στο επίκεντρο της στρατηγικής των Ισραηλινών.

«Εργαζόμαστε πάνω στους στόχους εδώ και χρόνια. Σε δύο ώρες μπορούμε να καταστρέψουμε ολόκληρο το αντιαεροπορικό σύστημα του Ιράν, αφήνοντας τη χώρα εντελώς γυμνή, κάτι που είναι τραυματικό για κάθε κράτος.

Επιπλέον, αυτού του είδους το χτύπημα δίνει στο Ιράν την ευκαιρία να αρνηθεί την έκταση της ζημιάς, επειδή κανείς δεν πρόκειται να το ελέγξει.

Οι Ιρανοί μπορούν να κάνουν εμπρηστικές δηλώσεις που δεν έχουν σημασία, αλλά θα έχουν πάρει το μήνυμα: “Μη μας προκαλείτε”. Εάν το ιρανικό καθεστώς κάνει το λάθος να αρχίσει έναν νέο γύρο κλιμάκωσης, θα είμαστε υποχρεωμένοι να απαντήσουμε» δήλωσε το Σάββατο πηγή του ισραηλινού στρατού.

Το πρωί της ίδιας μέρας το παραπάνω σενάριο φαινόταν να έχει γίνει πραγματικότητα: το Ιράν ισχυρίστηκε ότι τα ισραηλινά πλήγματα ήταν «περιορισμένα». Η ίδια ισραηλινή πηγή εκτίμησε ότι «δεκάδες στόχοι» είχαν πληγεί από τα πυρά της νύχτας, «εξουδετερώνοντας την ιρανική αντιαεροπορική άμυνα».

Ο ισραηλινός «κατάλογος στόχων» που έχει δημιουργηθεί με την πάροδο των ετών περιλαμβάνει και άλλες εγκαταστάσεις παραγωγής και αποθήκευσης πυραύλων, καθώς και εγκαταστάσεις που ανήκουν σε κατηγορίες υψηλότερου κινδύνου: αυτές του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος και του πετρελαϊκού τομέα.

Πυρηνικό πρόγραμμα

Η ιδέα να χτυπηθεί η καρδιά του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν τέθηκε επί τάπητος για λίγες ημέρες μετά την 1η Οκτωβρίου από διάφορους Ισραηλινούς αξιωματούχους. Όμως οι Ηνωμένες Πολιτείες ζητούσαν την εγκατάλειψη αυτού του σχεδίου, το οποίο θα οδηγούσε αυτόματα σε ανοιχτή σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, λίγες εβδομάδες μάλιστα πριν από τις αμερικανικές εκλογές.

∆εδομένου ότι η ισραηλινή άμυνα χρειάζεται τις αμερικανικές υπηρεσίες για να είναι πλήρης και δεδομένου ότι τα πλήγματα κατά των υπόγειων πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο με τις ισραηλινές δυνάμεις, το θέμα μπήκε στο συρτάρι. Όπως και το σχέδιο για πλήγμα στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, το οποίο θα είχε ως αποτέλεσμα την πρόκληση ιρανικών αντιποίνων κατά των εγκαταστάσεων άλλων χωρών στον Κόλπο και την παρεμπόδιση της ροής των πετρελαιοφόρων μέσω του Στενού του Ορμούζ, οδηγώντας σε εκτίναξη των τιμών του αργού πετρελαίου, που θα προκαλούσε πιθανότατα παγκόσμιο οικονομικό σεισμό. Για άλλη μια φορά το Ισραήλ εγκατέλειψε αυτό το ενδεχόμενο. Ωστόσο, το πυρηνικό ζήτημα απέχει πολύ από το να βγει από τους ισραηλινούς σχεδιασμούς.

Στα μέσα Οκτωβρίου κυβερνητική πηγή του Ισραήλ, αρμόδια για το Ιράν, εξηγούσε: «Το Ιράν έχει επιταχύνει τον ρυθμό παραγωγής ουρανίου, σε σημείο που χρειάζεται μόνο μερικές εβδομάδες, αν το αποφασίσει, για να κατασκευάσει μία ή περισσότερες βόμβες».

Αυτό είναι το δεύτερο μέρος του «μηνύματος» που μετέφεραν στην ιρανική ηγεσία τα ισραηλινά χτυπήματα. Στόχος ήταν να προειδοποιήσουν το Ιράν για την πρόοδό του στον πυρηνικό τομέα. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, οι σύμμαχοι του Ιράν, όπως είναι η Χεζμπολάχ, «βλέπουν τις στρατιωτικές τους δυνατότητες να καταστρέφονται». Κατά συνέπεια, η Τεχεράνη στερείται τη στήριξή της, η οποία αποτελούσε την αποτρεπτική της δύναμη. Αν αυτή εξαφανιστεί, το Ιράν θα μείνει με μία μόνο μορφή αποτροπής: την πυρηνική του δύναμη.