Κάθε φορά μειώνει τις ροές φυσικού αερίου όσο χρειάζεται ώστε να μην μπορούν τα κράτη-μέλη να αυξήσουν τα στρατηγικά αποθέματα
Ρεπορτάζ Β. Γαλούπης
Κάθε νέα κίνηση του Πούτιν στην ενεργειακή σκακιέρα φαίνεται να βραχυκυκλώνει περισσότερο την Ευρωπαϊκή Ενωση, που προς το παρόν διχάζεται κι αδυνατεί να βρει απαντήσεις. Η ροή ρωσικού φυσικού αερίου επέστρεψε, έστω και μειωμένη, στον Βορρά της Ευρώπης, όμως οι κανόνες του παιχνιδιού ορίζονται, σε απόλυτο βαθμό πια, από το Κρεμλίνο, όχι από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο.
Η τακτική Πούτιν με το «μαρτύριο της σταγόνας» είναι ξεκάθαρη: Κάθε φορά μειώνει τόσο όσο χρειάζεται τις ροές έτσι ώστε ναι μεν να μην αφήνει τις ευρωπαϊκές χώρες χωρίς καταναλωτικό και βιομηχανικό ρεύμα, αλλά ταυτόχρονα να μην τους επιτρέπει να αυξήσουν τα στρατηγικά αποθέματά τους για τον χειμώνα. Γίνεται όλο και πιο σαφές ότι η Ευρώπη σύρθηκε σε έναν ενεργειακό -κι όχι μόνο- πόλεμο τον οποίο δεν μπορεί να κερδίσει.
Στις ευρωπαϊκές χώρες οι πολίτες δεν φαίνεται να έχουν συνειδητοποιήσει ακόμα τον χειμώνα που έρχεται, εφόσον ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχιστεί. Σε αντίθεση με την Ελλάδα και τους εξωφρενικούς λογαριασμούς λόγω της πατέντας της ρήτρας αναπροσαρμογής, πολλοί Ευρωπαίοι δεν έχουν αισθανθεί πίεση με αυξήσεις, αφού προστατεύονται από πλαφόν και μακροχρόνια συμβόλαια ρεύματος. Ο μέσος Γερμανός πληρώνει για φυσικό αέριο 70% χαμηλότερα από την τιμή αγοράς. Οι κυβερνήσεις Ισπανίας και Πορτογαλίας έχουν επιβάλει εδώ και μήνες πλαφόν συγκρατώντας τις όποιες αυξήσεις.
Η Ρωσία, όμως, αποδεικνύεται ότι διαθέτει μια μεγάλη γκάμα «απαντήσεων» στα διλήμματα των δυτικών κυρώσεων και των ευρωπαϊκών πιέσεων. Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ρωσικής Ομοσπονδίας Αλεξάντερ Νόβακ προειδοποίησε ότι η Ρωσία θα διακόψει την πώληση πετρελαίου στις παγκόσμιες αγορές, εάν οι χώρες του G7 επιβάλουν ανώτατο όριο τιμών, με συνέπεια το τελικό κόστος του «μαύρου χρυσού» να είναι χαμηλότερο από το κόστος παραγωγής. «Δεν θα παράγουμε πετρέλαιο έχοντας ζημιά» ξεκαθάρισε. Η Ευρώπη προσπαθεί να προετοιμαστεί για τον απόλυτο ενεργειακό πόλεμο, αλλά οι πολιτικοί δεν ενημερώνουν επακριβώς για τις συνέπειες. Ο συνολικός λογαριασμός για τη διάσωση της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας αυτόν τον χειμώνα θα ξεπεράσει εύκολα τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια, κατά το Bloomberg. Κι αυτό στο «αισιόδοξο» σενάριο, με βάση το οποίο η Ρωσία δεν θα προχωρήσει στην πλήρη διακοπή της παροχής αερίου και ο χειμώνας δεν θα είναι ψυχρότερος από τον μέσο όρο.
Η Ε.Ε. ψάχνει εδώ και μήνες να σκαρφιστεί ένα σχέδιο για μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας, προκειμένου στη συνέχεια να πείσει -με μια δημόσια καμπάνια- τους πολίτες της να το υποστηρίξουν και να διασφαλίσει ότι τα κράτη θα μοιράζονται το -λιγοστό- φυσικό αέριο που θα είναι διαθέσιμο. Σε αυτό το πλάνο η Ε.Ε. θέλει να συμπεριλάβει και τη Βρετανία, τη Νορβηγία και την Ελβετία. Το μεγάλο στοίχημα για την Ευρώπη είναι να προλάβει να αυξήσει τα επίπεδα αποθήκευσης φυσικού αερίου στο 90%, προτού η Ρωσία αποφασίσει να διακόψει εντελώς την παροχή. Όμως ο Πούτιν έχει διαφορετική άποψη και, μειώνοντας διαρκώς τη ροή, δεν το επιτρέπει.
Το φυσικό αέριο είναι μια αγορά στην οποία το πάνω χέρι έχει η Ρωσία. Όμως οι εξαγωγές πετρελαίου αποφέρουν έσοδα που αντιστοιχούν στο 10% του ΑΕΠ της, ενώ οι εξαγωγές φυσικού αερίου μόνο στο 2%. Ακόμα κι αν κλείσει τις στρόφιγγες αερίου, η οικονομία της δεν κινδυνεύει. Θα προκαλέσει περισσότερο πόνο στην Ευρώπη παρά στον εαυτό της.
Οι τέσσερις πυλώνες του ευρωπαϊκού σχεδίου ήδη κλονίζονται προτού καν εφαρμοστούν. Οι δείκτες των επιπέδων αποθήκευσης αερίου είναι κολλημένοι στο 60%, ενώ θα έπρεπε να ξεπερνούν το 85% για να βγει ο χειμώνας. Η διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας δεν είναι εφικτή άμεσα – ούτε καν για τα επόμενα ένα δυο χρόνια. Η ενθάρρυνση για μείωση της ζήτησης και το τελικό μέτρο του δελτίου στην ενέργεια είναι δύο σενάρια που συναντούν ήδη ισχυρή αντίσταση από σχεδόν τα μισά μέλη της Ε.Ε. Προς το παρόν η Ευρώπη δεν έχει καμία σοβαρή απάντηση για να αναχαιτίσει τα σχέδια του Πούτιν.
Μ.Η.Τ. 232120