Τι συζητήθηκε στον χθεσινό γύρο συνομιλιών στο Ντολμά Μπαχτσέ της Κωνσταντινούπολης. Άνοιξε παράθυρο για πιθανή συνάντηση Πούτιν – Ζελένσκι
Τα νερά του Βοσπόρου είναι κρύα αυτήν την εποχή, όχι όμως τόσο κρύα όσο ήταν το δίχως χειραψίες καλωσόρισμα μεταξύ των αντιπροσωπιών της Ρωσίας και της Ουκρανίας, που βρέθηκαν χθες στο Ντολμά Μπαχτσέ της Κωνσταντινούπολης για να συνομιλήσουν -με τη διαμεσολάβηση της Τουρκίας- με στόχο να εξευρεθεί λύση στη σύγκρουση, ενώ μαίνεται ο πόλεμος στα ουκρανικά εδάφη.
Τελικά οι επαφές διήρκεσαν σχεδόν τέσσερις ώρες και ολοκληρώθηκαν λίγο μετά τις 14.00, με τις δύο πλευρές να χωρίζει -πέρα από το μεγάλο τραπέζι στο οποίο κάθισαν αντικριστά- μια σειρά από ζητήματα που τέθηκαν στη συζήτηση, η οποία διακόπηκε ελάχιστες φορές «για κάποια μικρά διαλείμματα».
Για πρώτη φορά εντούτοις, τη Δευτέρα, μετά το πέρας των συνομιλιών ο επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπίας Βλαντιμίρ Μεντίνσκι έκανε λόγο για «εποικοδομητικές» διαβουλεύσεις. «Παραλάβαμε προτάσεις από την ουκρανική πλευρά για περαιτέρω μελέτη και μία ξεκάθαρα διατυπωμένη θέση για να συμπεριληφθεί στη συμφωνία» είπε χαρακτηριστικά ο Μεντίνσκι, υπογραμμίζοντας πως οι ουκρανικές θέσεις «θα μεταφερθούν στον πρόεδρο Πούτιν και θα δώσουμε απάντηση».
Ποιες ήταν οι ουκρανικές προτάσεις; Οπως δήλωσαν χθες διαπραγματευτές από την πλευρά του Κιέβου, η Ουκρανία ζήτησε την υιοθέτηση καθεστώτος ουδετερότητας με αντάλλαγμα εγγυήσεις ασφαλείας, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι δεν θα ενταχθεί σε στρατιωτικές συμμαχίες ή θα φιλοξενήσει στρατιωτικές βάσεις στο έδαφός της. Οι προτάσεις περιλαμβάνουν επίσης δεκαπενταετή περίοδο διαβούλευσης για το καθεστώς της προσαρτημένης Κριμαίας και θα μπορούσαν να τεθούν σε ισχύ μόνο σε περίπτωση πλήρους κατάπαυσης του πυρός.
Οι προτάσεις προβλέπουν επίσης εγγυήσεις ασφαλείας κατά τα πρότυπα του άρθρου 5 της στρατιωτικής συμμαχίας του ΝΑΤΟ, της ρήτρας συλλογικής άμυνας. Η Πολωνία, το Ισραήλ, η Τουρκία και ο Καναδάς θα μπορούσαν να είναι μεταξύ των πιθανών εγγυητών ασφαλείας. «Εάν καταφέρουμε να εδραιώσουμε αυτές τις βασικές διατάξεις, και για εμάς αυτό είναι το πιο θεμελιώδες, τότε η Ουκρανία θα είναι σε θέση να καθορίσει πραγματικά το σημερινό καθεστώς της ως μια χώρα μη ενταγμένη σε κάποιον συνασπισμό και ως μια μη πυρηνική δύναμη με τη μορφή μόνιμης ουδετερότητας» δήλωσε ο Ουκρανός διαπραγματευτής Ολεξάντερ Τσάλι, ο οποίος πρόσθεσε: «Δεν θα φιλοξενήσουμε ξένες βάσεις στο έδαφός μας ούτε θα αναπτύξουμε στρατιωτικά τμήματα στο έδαφός μας, και δεν θα ενταχθούμε σε στρατιωτικοπολιτική συμμαχία».
Στις τρέχουσες ουκρανικές προτάσεις υπήρχαν πάντως αρκετά από εκείνα τα στοιχεία που ενδεχομένως θα δικαιολογούσαν πλέον μια συνάντηση μεταξύ του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι και του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, δήλωσαν επίσης Ουκρανοί διαπραγματευτές, προσθέτοντας ότι αναμένουν την απάντηση της Ρωσίας.
Ωστόσο χθες ο επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπίας έλεγε πως οι Πούτιν και Ζελένσκι ενδέχεται να συναντηθούν όταν εγκριθεί το σχέδιο ειρηνευτικής συνθήκης, με το Ria Novosti να μεταδίδει πως η Μόσχα πρότεινε στο Κίεβο να πραγματοποιηθεί συνάντηση των δύο προέδρων με ταυτόχρονη υπογραφή ειρηνευτικής συμφωνίας από τους υπουργούς Εξωτερικών των δύο χωρών.
Εξελίξεις είχαμε χθες και στο πεδίο, με πολλούς αναλυτές να συνδέουν την πορεία των διαπραγματεύσεων με το γεγονός πως αφέθηκε από τους Ρώσους μια έστω και μικρή «χαραμάδα ελπίδας» για τον σταδιακό τερματισμό των συγκρούσεων στην Ουκρανία.
Όπως μετέδιδαν χθες τόσο το BBC όσο και το CNN, η Ρωσία άρχισε να αποσύρει ορισμένες από τις στρατιωτικές δυνάμεις της στα περίχωρα του Κιέβου, με ορισμένους να εκτιμούν πως η κίνηση σηματοδοτεί μια μεγάλη αλλαγή στη στρατηγική του Πούτιν.
Την ίδια ώρα και ο αναπληρωτής υπουργός Αμυνας της Ρωσίας Αλεξάντερ Φόμιν δήλωνε ότι ο ρωσικός στρατός θα περιορίσει «δραματικά» τις επιχειρήσεις του στην περιοχή της ουκρανικής πρωτεύουσας.
Και αυτό θα γίνει, όπως είπε, στο πλαίσιο της προσπάθειας να ενισχυθεί το κλίμα «αμοιβαίας εμπιστοσύνης», όπως αυτό εμπεδώθηκε κατά τις διαβουλεύσεις ανάμεσα στους Ρώσους και τους Ουκρανούς διπλωμάτες, οι οποίες έλαβαν χώρα την Τρίτη στην Κωνσταντινούπολη.
Ούτε μια χειραψία υπό τον φόβο… δηλητηρίασης
Συμβουλές προς τους διαπραγματευτές του έδωσε το Κίεβο μετά τη μυστηριώδη υπόθεση δηλητηρίασης του Ρώσου δισεκατομμυριούχου Ρομάν Αμπράμοβιτς, λίγες ώρες πριν από τις χθεσινές διαπραγματεύσεις στην Κωνσταντινούπολη.
«Οι Ουκρανοί διαπραγματευτές δεν πρέπει να φάνε ή να πιουν κάτι, ούτε να ακουμπήσουν επιφάνειες» προειδοποίησε ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα. Αξίζει δε να σημειωθεί πως τα μέλη των δύο αντιπροσωπιών, φτάνοντας στο ανάκτορο Ντολμά Μπαχτσέ, δεν αντάλλαξαν ούτε χειραψίες, ενώ, σύμφωνα με το Reuters, ο Αμπράμοβιτς, ο οποίος στον προηγούμενο γύρο διαπραγματεύσεων είχε καταναλώσει μόνο σοκολάτα και νερό, ήταν παρών.
Σύμφωνα μάλιστα με τον βρετανικό Τύπο, τόσο ο δισεκατομμυριούχος όσο και δύο μέλη της ουκρανικής αντιπροσωπίας εμφάνισαν «παράξενα» συμπτώματα, όπως ερυθρότητα στα μάτια, διαρκή και επώδυνη δακρύρροια, ενώ κομμάτια της επιδερμίδας του προσώπου και των χεριών τους αποκολλήθηκαν μετά τις συναντήσεις τους με Ρώσους στις αρχές του μήνα.
Το BBC ανέφερε πως πίσω από την απόπειρα δηλητηρίασης κρύβονται σκληροπυρηνικοί του Κρεμλίνου, οι οποίοι επιθυμούσαν διακαώς να υπονομεύσουν τις διαπραγματεύσεις.
Όπως σχολίασε, πάντως, ο Κρίστο Γκρόζεφ, Ρώσος ερευνητής για το ερευνητικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Bellingcat, «η δόση που χορηγήθηκε δεν ήταν αρκετά υψηλή για να σκοτώσει κανέναν από τους τρεις. Επομένως, θα μπορούσε κάλλιστα να θεωρηθεί προειδοποιητικό σημάδι γι’ αυτούς να μη διαφωνήσουν και να μην είναι υπερβολικά έντιμοι μεσολαβητές». Ο Ντμίτρι Πεσκόφ, πάντως, αμφισβητεί τη θεωρία της δηλητηρίασης, την οποία χαρακτήρισε «μέρος του πολέμου πληροφοριών».
Μ.Η.Τ. 232120