Ο τελευταίος αυτοκράτορας

Δεν υπάρχει Ελληνας που δεν συγκινήθηκε βαθιά βλέποντας την τοιχογραφία που ανακαλύφτηκε πρόσφατα στην Παλαιά Μονή Ταξιαρχών Αιγιαλείας και η οποία απεικονίζει τον Κωνσταντίνο ΙΑ’ Παλαιολόγο.

Οπως ανακοίνωσε επίσημα το υπουργείο Πολιτισμού κατά τις εργασίες συντήρησης των δύο στρωμάτων τοιχογραφιών στο καθολικό της μονής: «Η αρχαιολόγος δρ Αναστασία Κουμούση, διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας, εντόπισε στο δεύτερο στρώμα τοιχογράφησης, το οποίο βάσει τεχνοτροπικών κριτηρίων χρονολογείται με ασφάλεια στα μέσα του 15ου αιώνα, τη μοναδική προσωπογραφία του τελευταίου αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνου ΙΑ’ Παλαιολόγου».

Η είδηση κυκλοφόρησε χθες σαν αστραπή και η θέα της τοιχογραφίας με τη μορφή του τελευταίου μας αυτοκράτορα συγκλόνισε όσους την είδαν. Ανθρωποι που θα ’λεγε κανείς ότι δεν ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τα κοινά και δεν έχουν μεγάλη σχέση με την Ιστορία «συνέλαβαν» τους εαυτούς τους να δακρύζουν βλέποντας τη μορφή ενός ιστορικού προσώπου.

Οι μνήμες της Βασιλεύουσας, οι μνήμες της Πόλης και η μορφή του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου συνθέτουν εμπειρίες που είναι πλέον εγχάρακτες στο συλλογικό ασυνείδητο των Ελλήνων. Οσα στρώματα κυνικότητας, νεοταξικών ιδεοληψιών, υλισμού και ηδονισμού να ρίξουν πάνω στο Γένος μας, αρκεί ένα σύμβολο, όπως η μορφή του Παλαιολόγου, που παραπέμπει στην ηθική αποστολή του έθνους μας, για να φέρει στην επιφάνεια αυτό που ήδη έχουμε και μας λείπει: νοηματοδότηση του βίου.

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία ήταν ένα υπερχιλιετές λαμπρό πολιτικό, πολιτισμικό και κοινωνικό οικοδόμημα, που είχε ως θεμέλιους λίθους της την πίστη στον Χριστό και την ελληνική γλώσσα. 

Ο τελευταίος αυτοκράτορας των Ελλήνων έγινε ο ίδιος ένσαρκος φορέας της αρετής του Γένους μας. Πέθανε μαχόμενος. Ανέβηκε στο άλογό του, ξεθηκάρωσε και πέρασε ηρωικά και μαρτυρικά τις πύλες του θανάτου. Η ιστορία του «μιλάει» μέσα μας μια γλώσσα στην οποία δεν μπορούμε και δεν θέλουμε να πούμε «όχι». Αγγίζει κομμάτι της ψυχής μας, που βρίσκεται πέρα από τον πυρήνα του εγώ μας. Φτάνει έως το άγιο «εμείς».

Και η εικόνα του τελευταίου αυτοκράτορα, αγέρωχη, θλιμμένη και γαλήνια, μας υποδεικνύει ότι για να φτιάξουμε αυτοκρατορίες, πνευματικές ή και υλικές, πρέπει πρώτα εμείς να συμπεριφερθούμε αυτοκρατορικά. Να μη λησμονούμε την αποστολή μας στον κόσμο τούτο. Είμαστε Ελληνες.