Η Ελλάδα εδώ και χρόνια ποντάρει στο «λάθος άλογο», του τουρισμού, και αυτό γίνεται αντιληπτό φέτος, που η τουριστική σεζόν έχει χαθεί οριστικά και αμετάκλητα. Η πανδημία του κορονοϊού και η ανασφάλεια που προκάλεσε -και προκαλεί- στους πολίτες δεν πρόκειται να φύγουν εύκολα και γρήγορα.
Οι σχεδιασμοί επί χάρτου και η προσδοκία για τα «καραβάνια», που θα φτάσουν την τελευταία στιγμή, μπορεί να στηρίζονται σε καλές προθέσεις, αλλά βρίσκονται «στον αέρα». Σε μερικές περιπτώσεις ξεπερνούν τα όρια της γραφικότητας. Η χρονιά δεν μπορεί να κερδηθεί. Η οικονομική καταστροφή για αρκετούς επαγγελματίες του κλάδου είναι αναπόφευκτη. Μόνο όσοι έχουν κεφαλαιακά αποθέματα, ικανά να τους οδηγήσουν στην επόμενη χρονιά, θα μπορέσουν να παραμείνουν ενεργοί στον τουριστικό τομέα.
Η στρατηγική που ακολουθήθηκε περίπου επί μισό αιώνα για την ανάπτυξη της οικονομίας και τη συνοχή της κοινωνίας ήταν εντελώς εσφαλμένη και -σε πάρα πολλά σημεία της- εγκληματική.
Χρειάστηκε μία πανδημία για να καταλάβουμε ότι ο «γίγαντας» του τουρισμού στηρίζεται σε πήλινα πόδια. Μπορεί τα πάντα να λειτουργούν στην εντέλεια, οι ποιοτικές προδιαγραφές να είναι οι υψηλότερες δυνατές, το επίπεδο των υπηρεσιών αξεπέραστο, αλλά ουδείς ξενοδόχος ή υπουργός Τουρισμού έχει την ικανότητα ή τη δυνατότητα να προβλέψει όλες τις εξελίξεις.
Υπάρχουν περιπτώσεις που ορισμένοι αστάθμητοι παράγοντες μπορεί να ευνοήσουν τον κλάδο του τουρισμού. Το πραξικόπημα στην Τουρκία και η ανάφλεξη στη βόρειο Αφρική, τη Συρία και η αναταραχή στη Μέση Ανατολή έστειλαν αρκετούς τουρίστες στην ασφαλή Ελλάδα. Ωστόσο, αφενός, οι αναταραχές δεν κρατούν για πάντα και, αφετέρου, μπορεί η φωτιά που υπάρχει στο γεωγραφικό μας «κατώφλι» να περάσει και προς τα μέσα – η κατάσταση με τη γειτονική Τουρκία είναι σχεδόν πάντοτε θερμή και αυτό το καλοκαίρι δεν αποκλείεται να οδηγηθούμε σε… ανάφλεξη.
Ο δρόμος για την Ελλάδα είναι αυτός που επιβάλλουν η ίδια μας η γη, οι θάλασσές μας, το τοπίο μας, ο χαρακτήρας του λαού μας και η συσσωρευμένη εμπειρία που έχει αποκτήσει το ελληνικό έθνος στην πάροδο των αιώνων. Ο τουρισμός δεν είναι και δεν μπορεί να θεωρείται αμελητέα ποσότητα, αλλά παραμένει πάντοτε ένα μέγεθος ασταθές, ευμετάβλητο, γι’ αυτό οφείλουμε να μη στηριζόμαστε πάνω του.
Τα σοβαρά «χαρτιά» της Ελλάδας είναι εκείνα που ήδη έχουμε στη ναυτιλία και στον αγροτοκτηνοτροφικό τομέα (αν τον αναπτύξουμε σοβαρά), και εκείνα που μπορούμε να φτιάξουμε στην υψηλή τεχνολογία, στην αμυντική βιομηχανία, στη μεταποίηση, στη φαρμακοβιομηχανία και -πάνω απ’ όλα- στην παιδεία.
Η Ελλάδα μπορεί να γίνει μια χώρα υποδοχής φοιτητών και σπουδαστών, αντί για χοτ σποτ ισλαμιστών εποίκων και Γερμανών τουριστών, που τρώνε ρεφενέ μια σαλάτα και μια μερίδα τζατζίκι…