Μεγάλη Τετάρτη: Πράξη βαθιάς μετάνοιας και αγάπης

Η ημέρα αυτή είναι επίσης συνδεδεμένη με το ιερό μυστήριο του Ευχελαίου, το οποίο τελείται στους ναούς προς ίαση ψυχών και σωμάτων των πιστών

Η Μεγάλη Τετάρτη είναι μια από τις πιο σημαντικές ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας, καθώς συνδέεται με γεγονότα που προετοιμάζουν τη σύλληψη, τα πάθη και τη σταύρωση του Ιησού Χριστού.

• Του αρχιμανδρίτη Μιχαήλ Κανέλου*

Το θεολογικό της περιεχόμενο επικεντρώνεται σε δύο βασικά θέματα: στην αμαρτωλή γυναίκα που άλειψε τα πόδια του Ιησού με μύρο και την προδοσία του Ιούδα. Παράλληλα, η ημέρα αυτή είναι συνδεδεμένη με το ιερό μυστήριο του ευχελαίου, το οποίο τελείται στους ναούς προς ίαση ψυχών και σωμάτων των πιστών.

Α) Η αμαρτωλή γυναίκα και η μετάνοια.

Το κύριο γεγονός που αναφέρεται στη Μεγάλη Τετάρτη είναι η πράξη μιας γυναίκας, η οποία, σύμφωνα με την παράδοση, ήταν αμαρτωλή και έδειξε τη μετάνοιά της με μια συγκινητική χειρονομία. Στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου (26:6-13) και του Μάρκου (14:3-9), περιγράφεται μια γυναίκα που πλησίασε τον Ιησού, όταν βρισκόταν στο σπίτι του Σίμωνα του λεπρού, και έσπασε ένα αλαβάστρινο δοχείο με πολύτιμο μύρο, χύνοντάς το στο κεφάλι Του. Ο Ιωάννης (12:1-8) ταυτίζει αυτή τη γυναίκα με τη Μαρία, την αδελφή του Λαζάρου, ενώ ο Λουκάς (7:36-50) περιγράφει μια αμαρτωλή γυναίκα που έπλυνε με τα δάκρυά της τα πόδια του Χριστού, τα σκούπισε με τα μαλλιά της και τα άλειψε με μύρο.

***

Συγχώρεση

Αυτή είναι μια πράξη βαθιάς μετάνοιας και αγάπης. Η γυναίκα δεν μιλά, αλλά η σιωπηλή της κίνηση εκφράζει την ειλικρινή της επιθυμία για συγχώρεση. Η Εκκλησία την παρουσιάζει ως παράδειγμα μετάνοιας για κάθε άνθρωπο που αναγνωρίζει την αμαρτωλότητά του και προσέρχεται με ταπείνωση στον Χριστό. Αντίθετα, οι μαθητές, και ιδιαίτερα ο Ιούδας, αντιδρούν με αγανάκτηση, θεωρώντας την πράξη της αυτή σπατάλη. Ο Ιησούς, όμως, δικαιώνει τη γυναίκα, λέγοντας πως αυτή «προέλαβε να αλείψει το σώμα μου για τον ενταφιασμό» (Ματθ. 26:12), προαναγγέλλοντας έτσι τον θάνατό Του.

Β) Η προδοσία του Ιούδα.

Η άλλη κεντρική στιγμή της ημέρας είναι η απόφαση του Ιούδα να προδώσει τον Ιησού. Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Ματθαίου (26:14-16), ο Ιούδας Ισκαριώτης πήγε στους αρχιερείς και συμφώνησε να παραδώσει τον διδάσκαλό του αντί τριάντα αργυρίων. Αυτή η πράξη της προδοσίας δείχνει την αδυναμία του Ιούδα να κατανοήσει την αληθινή αποστολή του Ιησού και την υποδούλωσή του στην αγάπη για το χρήμα. Η Εκκλησία, μέσα από αυτή την αφήγηση και περιγραφή, αντιπαραβάλλει δύο στάσεις απέναντι στον Θεό: τη μετάνοια της αμαρτωλής γυναίκας και την προδοσία του Ιούδα. Η γυναίκα αναγνωρίζει την αμαρτία της και σώζεται, ενώ ο Ιούδας, παρά την εγγύτητά του στον Χριστό, παραμένει αμετανόητος και οδηγείται στην καταστροφή.

Γ) Το μυστήριο του Ευχελαίου.

Τη Μεγάλη Τετάρτη τελείται στους ιερούς ναούς μας το μυστήριο του ιερού ευχελαίου, μια ιδιαίτερη ιεροπραξία που έχει σκοπό τη θεραπεία ψυχής και σώματος. Το Ευχέλαιο βασίζεται στα λόγια του Αποστόλου Ιακώβου: «Εάν κάποιος μεταξύ σας ασθενεί, ας προσκαλέσει τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας και ας προσευχηθούν γι’ αυτόν, αλείφοντάς τον με λάδι στο όνομα του Κυρίου» (Ιακ. 5:14-15). Η τέλεση του Ευχελαίου τη Μεγάλη Τετάρτη συνδέεται με την ανάγκη της προετοιμασίας των πιστών για τη Μεγάλη Πέμπτη και τη θεία κοινωνία. Με το μυστήριο αυτό, οι πιστοί ζητούν τη συγχώρεση των αμαρτιών τους και την ενίσχυση από τον Θεό, ώστε να βιώσουν με καθαρή καρδιά τα γεγονότα του Θείου Πάθους.

Ως συμπέρασμα θα λέγαμε ότι η Μεγάλη Τετάρτη είναι ημέρα περισυλλογής και προετοιμασίας για τα γεγονότα της Σταύρωσης. Η Εκκλησία μάς καλεί να μιμηθούμε τη μετανοημένη γυναίκα, να αποφύγουμε το παράδειγμα του Ιούδα και να προσέλθουμε στο Ευχέλαιο για να λάβουμε τη χάρη και την ευλογία του Θεού. Είναι μια ημέρα που μας υπενθυμίζει πως ο Χριστός ήρθε στον κόσμο όχι για να καταδικάσει, αλλά για να σώσει όσους επιστρέφουν σε Αυτόν με ταπείνωση και αγάπη.

*Διδάκτορος Θεολογίας ΕΚΠΑ, εκπαιδευτικού, προϊσταμένου Ιερού Ναού Αγίου Τρύφωνος Τερψιθέας Γλυφάδας