Αποζημίωση απόλυσης εργαζομένου: Πως υπολογίζεται και τι πρέπει να ξέρετε

Μάθετε τα πάντα γύρω από την αποζημίωση απόλυσης και πώς να την υπολογίσετε από τον Εργατολόγο Γεώργιο Ι. Κουτσούκο.

Η απόλυση εργαζομένου είναι η μονομερής απόφαση του εργοδότη να τερματίσει τη σχέση εργασίας με τον εργαζόμενο. Πολλοί εργαζόμενοι όμως, δε γνωρίζουν τα δικαιώματά του μετά την απόλυσή τους. Ο Γεώργιος Ι. Κουτσούκος, Εργατολόγος-Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, με πολυετή εξειδίκευση στο χειρισμό θεμάτων Ασφαλιστικού/Συνταξιοδοτικού δικαίου, αναλύει πως υπολογίζεται η αποζημίωση απόλυσης εργαζομένου και τι χρειάζεται να γνωρίζετε. 

Πότε είναι νόμιμη η απόλυση εργαζομένου

Η νομιμότητα μιας απόλυσης εργαζομένου στην Ελλάδα, εξαρτάται από το αν τηρούνται οι σχετικές διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας:

1. Έγγραφη μορφή της απόλυσης
2. Καταβολή αποζημίωσης (όπου απαιτείται)
3. Τήρηση νομικών διαδικασιών
4. Έλλειψη καταχρηστικότητας
5. Ειδική προστασία ορισμένων εργαζομένων
6. Αιτιολόγηση της απόλυσης (σε ειδικές περιπτώσεις).
7. Προειδοποίηση (όπου απαιτείται)

Τι είναι η καταχρηστική απόλυση και πότε συμβαίνει

Η καταχρηστική απόλυση είναι η απόλυση εργαζομένου από τον εργοδότη που γίνεται κατά παράβαση των γενικών αρχών δικαίου. 

Περιπτώσεις καταχρηστικής απόλυσης

1. Αντίποινα ή εκδίκηση
2. Διάκριση
3. Ασκείται καταχρηστικά ως μορφή πίεσης
4. Χωρίς πραγματικό αίτιο
5. Αντίκειται στην ειδική προστασία εργαζομένων
6. Βλάπτει την προσωπικότητα του εργαζομένου
7. Συμβαίνει κατά τη διάρκεια άσκησης δικαιωμάτων: (π.χ., αναρρωτική, μητρότητας, εκπαιδευτική).

Απόλυση εργαζομένου: Πώς μπορεί να διεκδικήσει τα δικαιώματά του;

Ο εργαζόμενος που θεωρεί ότι απολύθηκε καταχρηστικά έχει το δικαίωμα για:

• Προσφυγή στη Δικαιοσύνη
• Καταγγελία της απόλυσης
• Αναζήτηση αποκατάστασης
• Νομολογία και προστασία: 

• Το Άρθρο 281 του Αστικού Κώδικα (κατάχρηση δικαιώματος)
• Την εργατική νομοθεσία
• Διεθνείς Συμβάσεις Εργασίας

Δικαιώματα εργαζομένου μετά την απόλυση

Μετά την απόλυση, οι εργαζόμενοι έχουν ορισμένα δικαιώματα που σχετίζονται με την οικονομική, ασφαλιστική και εργασιακή τους κατάσταση. Τα βασικά δικαιώματα περιλαμβάνουν τα εξής:

1. Αποζημίωση απόλυσης: Εάν η σύμβασή είναι αορίστου χρόνου και έχετε συμπληρώσει την απαιτούμενη προϋπηρεσία, δικαιούστε αποζημίωση απόλυσης. Αν η απόλυση γίνει χωρίς προειδοποίηση, λαμβάνετε πλήρη αποζημίωση. Αν γίνει με προειδοποίηση, λαμβάνετε τη μισή αποζημίωση. 
2. Επίδομα ανεργίας: Από τον ΟΑΕΔ (ΔΥΠΑ), εφόσον πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις.
3. Ασφαλιστική κάλυψη: Εάν λάβετε επίδομα ανεργίας, διατηρείτε την ασφαλιστική σας κάλυψη για όσο διάστημα διαρκεί η επιδότηση.
4. Δικαιώματα για τη μη καταβολή δεδουλευμένων: Εάν ο εργοδότης δεν σας έχει καταβάλει δεδουλευμένα, μπορείτε να διεκδικήσετε τα οφειλόμενα.
5. Δικαίωμα πρόσβασης στα έγγραφά σας: Δικαιούστε να λάβετε όλα τα σχετικά έγγραφα από την εργασία σας.
6. Εργασιακή αποκατάσταση: Εάν θεωρείτε την απόλυση άκυρη, μπορείτε να προχωρήσετε νομικά.
7. Συνταξιοδοτικά δικαιώματα: Αν είστε κοντά στη συνταξιοδότηση, έχετε τη δυνατότητα να εξετάσετε την ένταξη σε ειδικά προγράμματα του ΟΑΕΔ.
8. Δικαιώματα επαναπρόσληψης: Εάν ο εργοδότης σας έχει προβεί σε ομαδικές απολύσεις ή σε μείωση προσωπικού, ενδέχεται να έχετε προτεραιότητα σε περίπτωση νέων προσλήψεων.
9. Επαγγελματική κατάρτιση: Μέσω του ΟΑΕΔ, μπορείτε να συμμετάσχετε σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης. 

Υποχρεώσεις εργοδότη κατά την απόλυση εργαζομένου

1. Έγγραφη ενημέρωση
2. Καταβολή αποζημίωσης
3. Προειδοποίηση απόλυσης
4. Εξόφληση οφειλών
5. Ενημέρωση Αρχών
6. Μη διακριτική μεταχείριση

Διαδικασία για διεκδίκηση δικαιωμάτων σε καταχρηστική απόλυση εργαζομένου

1. Ενημέρωση για δικαιώματα
2. Επικοινωνία με εργοδότη
3. Καταγγελία στην Επιθεώρηση Εργασίας
4. Νομική δράση
5. Χρονοδιάγραμμα ενεργειών
6. Συγκέντρωση αποδεικτικών
7. Συνδικαλιστική βοήθεια

Πώς υπολογίζεται η αποζημίωση απόλυσης

Ο υπολογισμός της αποζημίωσης απόλυσης εξαρτάται από τη διάρκεια της σύμβασης εργασίας, το χρονικό διάστημα εργασίας και το ύψος των τακτικών αποδοχών:

1. Για εργαζομένους με σύμβαση αορίστου χρόνου: Εξαρτάται από τα έτη προϋπηρεσίας στον ίδιο εργοδότη. Υπολογίζεται με βάση τον μικτό μισθό του τελευταίου μήνα. Για προϋπηρεσία έως 12 μήνες, δεν απαιτείται αποζημίωση. Από 1-16 έτη εργασίας, το ποσό αντιστοιχεί σε 1-12 μηνιαίους μισθούς, ανάλογα με τα έτη. Πάνω από 16 έτη, προστίθεται μισθός για κάθε επιπλέον έτος, με όριο συνήθως τους 24 μισθούς.
2. Προειδοποιητική απόλυση: Αν ο εργοδότης προειδοποιήσει για την απόλυση εντός του νόμιμου διαστήματος, η αποζημίωση μειώνεται στο 50%.
3. Για εργαζομένους με σύμβαση ορισμένου χρόνου:  Αν η σύμβαση λήξει κανονικά, δεν καταβάλλεται αποζημίωση. 
4. Τακτικές αποδοχές: Στις αποδοχές υπολογίζονται ο βασικός μισθός, τα δώρα (Χριστουγέννων/Πάσχα), τα επιδόματα και κάθε σταθερή παροχή.
5. Ανώτατα όρια αποζημίωσης: Σε ορισμένες περιπτώσεις, η νομοθεσία ορίζει ανώτατο όριο αποζημίωσης.

Για πλήρη καθοδήγηση και υποστήριξη γύρω από το θέμα της απόλυσης, επικοινωνήστε με τον Εργατολόγο Γεώργιο Ι. Κουτσούκο. Ο Εργατολόγος-Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, θα σας ενημερώσει για τα δικαιώματά σας και θα σας καθοδηγήσει κατάλληλα.