Σήμα κινδύνου έχουν εκπέμψει: Σέριφος, Σίφνος, Αγαθονήσι, Αμοργός, Θάσος, Κάσος και Παξοί
Επτά νησιά κινδυνεύουν άμεσα από την έλλειψη νερού, αναζητώντας λύσεις για την υδροδότηση των κατοίκων, των τουριστών και των καλλιεργειών. Σήμα κινδύνου έχουν εκπέμψει αυτό το καλοκαίρι η Σέριφος, η Σίφνος, το Αγαθονήσι, η Αμοργός, η Θάσος, η Κάσος και οι Παξοί, νησιά τα οποία κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς νερό τα επόμενα χρόνια, αν δεν βρεθούν λύσεις για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας.
Έκτακτη ανάγκη
Ηδη η Πολιτική Προστασία έχει κηρύξει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης τη Σέριφο και τη Σίφνο κατά τη διάρκεια του φετινού καλοκαιριού, προκειμένου να βρεθούν γρήγορα λύσεις, όπως αυτή της αφαλάτωσης. Ταυτόχρονα επιχειρείται η αποθήκευση του βρόχινου νερού, με στόχο την αύξηση των αποθεμάτων των νησιών. Πρόκειται για τη δεύτερη φάση πιλοτικού προγράμματος που είχε αρχίσει στους Φούρνους Ικαρίας, η οποία ανατέθηκε από τον γενικό γραμματέα Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής Μανώλη Κουτουλάκη στη Διεπιστημονική Ερευνητική Ομάδα της έδρας UNESCO Con-E-Ect, του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, και στην οποία συμμετέχουν ακαδημαϊκοί από πανεπιστήμια της χώρας.
«Ως γενική γραμματεία, επενδύουμε συστηματικά σε έργα και μελέτες που αντιμετωπίζουν τη λειψυδρία και δίνουν έμφαση στην ορθολογική χρήση του σχεδιασμού, αλλά στη βάση τοπικού σχεδιασμού ανά νησί. Κάθε νησί έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά και βούλησή μας είναι να συνδράμουμε τους δήμους να αντιμετωπίζουν τη διαχείριση του νερού όχι μόνο στο σκέλος της προσφοράς νερού, με την υλοποίηση περισσότερων και πιο δαπανηρών έργων, αλλά και στη διαχείριση της ζήτησης, με βελτίωση των δεξαμενών αποθήκευσης και μείωση των απωλειών, που σε κάποιες περιπτώσεις φτάνει στο 40%, κ.ά. Τα τελευταία τρία χρόνια έχουμε υλοποιήσει πάνω από 300 έργα σε 75 νησιά. Το 2024 εκδώσαμε 25 νέες άδειες για προσωρινή λειτουργία αφαλατώσεων, ενώ τόσες είχαν εκδοθεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια συνολικά. Η αφαλάτωση είναι μια καλή λύση, ωστόσο χρειαζόμαστε και οικοσυστημικές λύσεις. Η εμπειρία αυτή μάς επιτρέπει να κάνουμε έναν σχεδιασμό τριών σημείων, πρώτον, στην ανάγκη για πιο στοχευμένες χρηματοδοτήσεις, δεύτερον, καλύτερη γνώση γύρω από το νερό και μελέτη των ιδιαιτεροτήτων της νησιωτικότητας και, τρίτον, στη θέσπιση κανόνων για την ανάκτηση του κόστους του νερού και με κοινωνικά κριτήρια για τα μικρά νησιά» επεσήμανε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Κουτουλάκης.
Επιστήμονες
Ηδη οι επιστήμονες επεξεργάζονται λύσεις για την κάλυψη των αυξημένων αναγκών υδροδότησης μέσα στα επόμενα χρόνια. «Διαπιστώθηκε ότι με τη βοήθεια τεχνικών παρεμβάσεων και έργων είναι δυνατή η κάλυψη όχι μόνο των σημερινών αναγκών, αλλά και της μελλοντικής ζήτησης νερού έως το 2030, κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών (Ιούνιος, Ιούλιος και Αύγουστος), σε ποσοστό 100%. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα, αφενός μεν, να μη χρησιμοποιηθούν τα υπόγεια υδατικά διαθέσιμα του νησιού, ώστε αυτά να μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο σύνολό τους από τους κατοίκους κατά τους μήνες που δεν υπάρχει τουρισμός σε κάθε είδους χρήσεις (οικιακή, γεωργία, κτηνοτροφία κ.λπ.), αφετέρου, το προσφερόμενο νερό στους επισκέπτες – τουρίστες να είναι νερό βροχής και όχι αφαλατωμένο, με ό,τι αυτό σημαίνει για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς αυτούς» δήλωσε ο καθηγητής Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και διευθυντής Εδρας UNESCO Con-E-Ect στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Δημήτρης Εμμανουλούδης.
Για τον λόγο αυτό πρόκειται να αρχίσει ερευνητικό έργο για τον ακριβή υπολογισμό των σημερινών αναγκών και της μελλοντικής ζήτησης νερού στα επτά νησιά, με τη βοήθεια σύγχρονων υπολογιστικών δεικτών. Στη συνέχεια θα προταθούν τεχνικά έργα μικρής κλίμακας και λύσεις φιλικές προς τα οικοσυστήματα, προκειμένου να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή συλλογή βρόχινου νερού κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών. Σκοπός είναι η ενίσχυση των υδατικών διαθεσίμων και ο περιορισμός της χρήσης αφαλατωμένου νερού, ανάλογα με την περίπτωση του κάθε νησιού.
Μεταξύ άλλων, προτείνεται η κατασκευή τεχνικών έργων μικρής κλίμακας (ομβροπλατείες, υπερπηδητά εσχαρωτά φράγματα κ.λπ.) για τη συλλογή βρόχινου νερού, ακόμα και από μικρές σε διάρκεια και ένταση βροχοπτώσεις. Το συλλεγόμενο βρόχινο νερό θα αποθηκεύεται σε υπόγειες δεξαμενές, προκειμένου να αποφεύγονται οι απώλειες εξάτμισης, και να χρησιμοποιείται για την κάλυψη των αναγκών του κάθε νησιού.
Μ.Η.Τ. 232120