«Τα Γλυπτά του Παρθενώνα έχουν κλαπεί»

Η πρώην γερουσιαστής Κάρολιν Μαλόνεϊ ζητάει ανοικτά την επιστροφή των μαρμάρων από το Βρετανικό Μουσείο

Στην Αμερική την αποκαλούν «Μπουμπουλίνα». Οχι μόνο γιατί έχει στην καρδιά της την Ελλάδα, την οποία επισκέπτεται συχνά, αλλά και επειδή ό,τι διεκδικεί, το διεκδικεί με πάθος.

• Αποκλειστική συνέντευξη στον Νίκο Σταυρουλάκι

Η Κάρολιν Μαλόνεϊ (Carolyn B. Maloney) μάχεται εδώ και πολλά χρόνια στη χώρα της και στον κόσμο για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα. Παρά τη μακρά διαδρομή της στην αμερικανική πολιτική ζωή, καθώς έχει εκλεγεί επανειλημμένα μέλος της Γερουσίας, δεν μασάει τα λόγια της. Μιλάει ανοικτά για «Μάρμαρα που έχουν κλαπεί» και σήμερα βρίσκονται παράνομα στο Βρετανικό Μουσείο.

Αυτές τις ημέρες βρέθηκε στην Αθήνα, καθώς σήμερα πρόκειται να βραβευτεί για τις πρωτοβουλίες της από το Ελληνοαμερικανικό Συμβούλιο Γυναικών (EAWC) και την πρόεδρο του Λούλα Λόη Αλαφογιάννη. Στην Αθήνα ενημερώθηκε για το σημείο στο οποίο βρίσκονται οι ελληνοβρετανικές διαπραγματεύσεις, προκειμένου να συνεχίσει την εκστρατεία…

Προτού αναχωρήσει, παραχώρησε ευγενώς συνέντευξη στη «δημοκρατία», τονίζοντας ότι πλέον το επιχείρημα του Λονδίνου πως τα Γλυπτά είναι περισσότερο ασφαλή στο Βρετανικό Μουσείο έχει καταπέσει μετά όσα έχουν συμβεί εκεί με την απώλεια σημαντικών αρχαιολογικών θησαυρών. Οπως εύστοχα χαρακτηρίζεται πλέον από τους συνεργάτες της είναι η «έκτη Καρυάτιδα»!

Κυρία Μαλόνεϊ, γνωρίζουμε για εσάς την πολιτική διαδρομή και το έργο σας. Πότε αρχίσατε την εκστρατεία για την επιστροφή των Γλυπτών στην Ελλάδα;

Αρχισα να ενημερώνομαι για τα ελληνικά θέματα όταν εισήλθα στο Κογκρέσο, εκπροσωπώντας την Αστόρια και το Κουίνς, επομένως είχα πάρα πολλούς υποστηρικτές από αυτήν την περιοχή, και έτσι ήρθα κοντά με την ελληνοαμερικανική κοινότητα. Και ήταν εποχή που η Τουρκία είχε δύναμη στο Κογκρέσο. Αρχισα να ενδιαφέρομαι και έμαθα για τα Γλυπτά, καθώς πίστευα ότι είναι άδικο να έχουν πάρει (σ.σ.: οι Αγγλοι) τα Μάρμαρα, που αποτελούν μέρος της πολιτιστικής κληρονομίας των Ελλήνων, που τα δημιούργησαν οι Ελληνες και σε αυτούς ανήκουν. Τα Γλυπτά έχουν κλαπεί από τον Ελγιν. Τα πήρε, βέβαια, από τους Οθωμανούς κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι οποίοι όμως ήταν κατακτητές που τα πούλησαν χωρίς να είναι δικά τους. Σκέφθηκα επομένως ότι είναι σωστό να πάρω κάποιες πρωτοβουλίες.

Θεωρείτε ότι είναι κατάλληλη η εποχή για την επιστροφή τους;

Θεωρώ ότι τώρα είναι ένα πολύ καλό momentum, μετά και όσα έχουν συμβεί στο Βρετανικό Μουσείο. Δεν έχει υπάρξει διαφάνεια. Δεν μας λένε ποια αντικείμενα έχουν χαθεί. Αυτά τα αντικείμενα ανήκουν σε διάφορες χώρες του κόσμου. Και επομένως αυτές οι ελληνικές αρχαιότητες ανήκουν στον ελληνικό λαό. Και θα πρέπει να υπάρξει περισσότερη διαφάνεια. Ωστόσο, αυτά που έχουν συμβεί στο Βρετανικό Μουσείο αποδεικνύουν ότι τα Γλυπτά εκεί δεν είναι ασφαλή. Κάποιος πήρε ορισμένα αντικείμενα που ανήκουν στο μουσείο και μάλιστα δεν γνωρίζουμε ποια ακριβώς. Κανείς δεν τιμωρήθηκε γι’ αυτό. Ξαναλέω ότι δεν γνωρίζουμε ποια αντικείμενα έχουν χαθεί από αυτά που είχε το μουσείο. Είναι απογοητευτικό. Νομίζω, λοιπόν, ότι υπάρχει δυναμική τώρα και περιθώρια διαπραγμάτευσης. Και ξέρετε, δεν μπορείς να επιτύχεις κάτι εάν δεν το προσπαθήσεις. Και θα πρέπει να υπάρξουν πρωτοβουλίες και προσπάθεια σε αυτήν την κατεύθυνση. Τίποτα δεν γίνεται χωρίς προσπάθεια. Θέλω αυτή η υπόθεση να έχει συνέχεια.

Πώς σχολιάζετε τις διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και στο Βρετανικό Μουσείο; Υπάρχει κάτι νεότερο;

Το συζήτησα αυτό με τον πρωθυπουργό Μητσοτάκη. Ξέρω ότι ήταν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Θα επανέλθουμε σε αυτό το θέμα. Γνωρίζω ότι στηρίζει με σθένος αυτό το αίτημα. Θέλω να προσθέσω ότι ήταν πολύ σημαντικό που αποδέχθηκε την πρόσκληση του προέδρου Μπάιντεν να έρθει στο Κογκρέσο και να απευθύνει ομιλία… Αυτό συνέβη πέρυσι. Εκτίμησα ιδιαιτέρως την εξαιρετική ομιλία του. Συνήθως στο Κογκρέσο, οι Δημοκρατικοί χειροκροτούν τους δημοκρατικούς ομιλητές και οι Ρεπουμπλικάνοι τους ρεπουμπλικάνους… Αλλά εδώ συνέβη το εξής μοναδικό: Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι χειροκροτούσαν μαζί. Ηταν πράγματι μια εξαιρετική ομιλία. Είχαμε συνάντηση μετά (την ομιλία) και μας αποκάλυψε ότι είναι υψηλής προτεραιότητας η υπόθεση των Μαρμάρων.

Στην υπόθεση των Μαρμάρων υπάρχουν και κάποιες φωνές που λένε ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα, όπως και άλλες ελληνικές αρχαιότητες, είναι καλό που βρίσκονται σε όλα τα μουσεία του κόσμου, καθώς λειτουργούν ως πρεσβευτές του ελληνικού πολιτισμού. Ποια γνώμη έχετε επί αυτού;

Ξέρετε, υπάρχουν ελληνικές αρχαιότητες και στις Ηνωμένες Πολιτείες, που εκτίθενται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης. Επισκέφθηκα χθες με τον συνεργάτη μου Κώστα Μαστοράκη το Νομισματικό Μουσείο. Παρατήρησα ότι κάποια νομίσματα έλειπαν από τις προθήκες. Ρώτησα να μάθω και -όπως μου είπαν- «έχουν ταξιδέψει για να εκτεθούν σε άλλες χώρες, οι οποίες τα ζήτησαν». Υπάρχουν ανταλλαγές… Και νομίζω ότι αυτό είναι πολύ καλό, να μπορούμε να εκθέτουμε αντικείμενα που έρχονται από άλλες χώρες. Τα Γλυπτά αυτά στέλνουν και ένα άλλο ιδιαίτερο μήνυμα. Το μήνυμα της δημοκρατίας. Μετά την καταστροφή (σ.σ.: από τον Ελγιν) ο ναός δεν ξαναφτιάχτηκε ποτέ. Αυτά τα Γλυπτά παριστούν στιγμές από την ελληνική μυθολογία. Αυτό το μνημείο είναι το πρώτο που οικοδομήθηκε για τους δημότες της Αθήνας. Αυτή ήταν τότε η δημοκρατία. Ηταν ακριβώς η γέννηση της δημοκρατίας. Ηταν ένας εξαιρετικός συνδυασμός φιλοσοφίας και αξιών. Γι’ αυτό αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία της ανθρωπότητας. Και είναι αποκρουστικός ο τρόπος που τα αφαίρεσε ο Ελγιν από τον ναό. Νομίζω ότι πρέπει πλέον να επιστρέψουν πίσω στον Παρθενώνα. Και κοιτάξτε πόσος κόσμος έρχεται εδώ για να δει το μνημείο. Είναι ένα από τα θαύματα… Η Ακρόπολη είναι προορισμός χιλιάδων ανθρώπων που έρχονται να τον επισκεφθούν.

Γιατί πιστεύετε ότι είναι πολύ ξεχωριστό γεγονός για τους Ελληνες και όλο τον κόσμο τα Γλυπτά του Παρθενώνα να επιστρέψουν στη γη που δημιουργήθηκαν;

Το μήνυμα του Παρθενώνα είναι κολοσσιαίο όχι μόνο για εμάς τους Αμερικανούς αλλά για ολόκληρο τον κόσμο. Χρειάζεται σεβασμός προς τον ελληνικό λαό που δημιούργησε τη δημοκρατία. Ολοι χρωστάμε στον ελληνικό λαό. Είναι, λοιπόν, ένας τρόπος να τον ευχαριστήσουμε με την επιστροφή των αρχαιοτήτων στη χώρα. Αλλά τα Μάρμαρα είναι περιουσία του ελληνικού λαού όχι του λόρδου Ελγιν. Και μάλιστα τα έχουν (σ.σ.: στο Λονδίνο) για περίπου 200 χρόνια. Είναι καιρός να τα επιστρέψουν. Δεν υπάρχει πια το επιχείρημα ότι στο Βρετανικό Μουσείο θα υπάρχει καλύτερη φροντίδα. Ποια καλύτερη φροντίδα μπορούν να έχουν οι θησαυροί που φιλοξενεί, όταν ο ίδιος ο διευθυντής του μουσείου πουλάει αντικείμενα, τα οποία μάλιστα έχουν κλαπεί. Και δεν έχει διευκρινιστεί τι έχουν απογίνει.