Επαναλαμβάνεται η ιστορία του 2009, με την αναβάθμιση του Η1Ν1 που ευνόησε τις φαρμακευτικές
H πανδημία του Covid-19 δεν είναι η πρώτη που ζει ο πλανήτης τα τελευταία χρόνια. To 2009 o Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε και πάλι αναβαθμίσει έναν ιό, τον H1N1, στο επίπεδο της πανδημίας. Το 2010 ο τότε πρόεδρος της Επιτροπής Υγείας του Συμβουλίου της Ευρώπης, ο Γερμανός γιατρός και πολιτικός Βόλφγκανγκ Βόνταργκ κατηγόρησε τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ότι αναβάθμισε έναν απλό ιό της γρίπης προκειμένου οι φαρμακευτικές να πουλήσουν εμβόλια, επειδή πολλά στελέχη του εργάζονται σε αυτές ως σύμβουλοι.
Δεν ήταν ο μόνος. Τον Ιούνιο του 2010 η Φιόνα Γκόντλι, διευθύντρια μέχρι και σήμερα της κορυφαίας ιατρικής επιθεώρησης «BMJ», η οποία εκδίδεται από την Ενωση Βρετανών Γιατρών, έγραψε στο εισαγωγικό της σημείωμα ότι, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε η επιστημονική έκδοση στην οποία εργάζεται, κάποιοι ειδικοί που συμβούλευαν τον ΠΟΥ σε σχέση με την πανδημία είχαν οικονομικές σχέσεις με τις φαρμακευτικές εταιρίες οι οποίες πούλησαν αντιιικά κι εμβόλια, κι αυτό προφανώς καθόρισε τη στρατηγική.
Ο ΠΟΥ από τη μεριά του απάντησε πως οι αποφάσεις για την αναβάθμιση του ιού στο επίπεδο της πανδημίας πάρθηκαν με επιδημιολογικά κριτήρια, τα οποία είναι δύσκολο να αμφισβητήσει κάποιος όποια και αν ήταν τα κίνητρα (!)
Ο Βόλφγκανγκ Βόνταργκ όμως δεν έμεινε μόνο στις αόριστες κατηγορίες αλλά πήγε το θέμα για εξέταση στο Συμβούλιο της Ευρώπης, τον Ιανουάριο του 2010. Η έκθεση που εισήχθη στην Ολομέλεια του Συμβουλίου, τον Ιούνιο του 2010, από την Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων, Υγείας και Οικογενειακών Υποθέσεων ήταν κόλαφος για τους χειρισμούς στελεχών του ΠΟΥ αλλά και κυβερνήσεων. Κι αυτοί οι χειρισμοί ήταν τελικά που ανέβασαν το επικίνδυνο, αντιεμβολιαστικό κίνημα σε όλο τον κόσμο. Αξίζει όμως να δούμε κάποια από τα βασικά σημεία εκείνης της εισήγησης, την οποία φέρνει ξανά στο φως η «δημοκρατία», που ίσως νοηματοδοτούνται αλλιώς σήμερα μέσα από το πρίσμα της πανδημίας του Covid-19, που συνταράζει τον πλανήτη.
«Συμβόλαια εν υπνώσει»
➤ Σύμφωνα με την εισήγηση, υπάρχουν τα λεγόμενα «συμβόλαια εν υπνώσει» των κρατών με τις φαρμακευτικές εταιρίες τα οποία ενεργοποιούνται μόνο σε περίπτωση που ο ΠΟΥ αναβαθμίσει έναν ιό σε επίπεδο πανδημίας.
➤ Κάποια από τα αποτελέσματα της πανδημίας ήταν δραματικά: Διαστρέβλωση των προτεραιοτήτων στις υπηρεσίες υγείας σε όλη την Ευρώπη, κατασπατάληση τεράστιων ποσών δημοσίου χρήματος, πρόκληση αδικαιολόγητου φόβου στους πολίτες της Ευρώπης, δημιουργία κινδύνων στην υγεία μέσω εμβολίων και φαρμάκων, τα οποία πιθανόν να μην είχαν ελεγχθεί επαρκώς πριν αδειοδοτηθούν μέσα από διαδικασίες εξπρές, ήταν μερικά από αυτά. Κατά την άποψη του εισηγητή, αυτά τα αποτελέσματα έπρεπε να ελεγχθούν από τις Αρχές Υγείας σε όλα τα επίπεδα για να ανοικοδομηθεί η εμπιστοσύνη του κοινού στις αποφάσεις τους. Οι δημόσιες Αρχές Υγείας έπρεπε να προετοιμαστούν καλύτερα για την επόμενη μεταδοτική ασθένεια πανδημικού εύρους, που μπορεί να είναι μεγαλύτερης έντασης.
Πιέσεις σε κυβερνήσεις
➤ Εκθέσεις από πολλές χώρες της Ευρώπης έδειξαν πως υπήρξε πίεση σε κυβερνήσεις κρατών να επιταχύνουν τα συμπεράσματα προκειμένου να προχωρήσουν τα μεγάλα συμβόλαια, πως ακολουθήθηκαν ύποπτες πρακτικές σε σχέση με τις τιμές των εμβολίων, τα οποία δεν διατέθηκαν κάτω από κανονικές συνθήκες στην αγορά, και πως υπήρξαν προσπάθειες να μεταφερθεί η ευθύνη για τα εμβόλια και για τα φάρμακα, τα οποία πιθανόν να μην είχαν ελεγχθεί επαρκώς, στις εθνικές κυβερνήσεις. Η εισήγηση ανέφερε πως αυτά τα περιστατικά ήταν τα πιο ανησυχητικά και συνιστούσε μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ των εθνικών κυβερνήσεων, προκειμένου να μπορούν να προβάλουν λογικές και ισχυρές θέσεις στο μέλλον, όταν διαπραγματεύονται με μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες.
➤ Εκφράστηκε ανησυχία για τον τρόπο με τον οποίο οι πληροφορίες για την πανδημία επικοινωνήθηκαν από τον ΠΟΥ στις εθνικές Αρχές και από τις εθνικές Αρχές στο κοινό, για τον ρόλο των μέσων ενημέρωσης σε αυτό, και τους φόβους που γεννήθηκαν στον κόσμο. Η εισήγηση πρότεινε να γίνει ενδελεχής επανεξέταση της υπόθεσης, για να διασφαλιστεί ότι θα ετοιμαστούν για το μέλλον, λογικές και ευαίσθητες στρατηγικές επικοινωνίας από όλες τις δημόσιες Αρχές Υγείας, για το επόμενο μεγάλο περιστατικό, που θα απειλήσει τη δημόσια υγεία.
➤ Η έκθεση έκρινε τέλος πως εξαιτίας της λανθασμένης διαχείρισης H1N1 πολλοί άνθρωποι μπορεί να αποφάσισαν να μην εμβολιαστούν βάζοντας την υγεία τους και τη ζωή τους σε κίνδυνο αλλά και τις ζωές των άλλων, έμμεσα. Γι’ αυτό και κατέληγε πως έπρεπε να γίνουν άμεσα συγκεκριμένες προσπάθειες προκειμένου να επανακτήσει το κοινό την εμπιστοσύνη του, στις αποφάσεις και τις συστάσεις του ΠΟΥ και των άλλων δημοσίων Αρχών.
Νέο αίτημα για έρευνα
Ο Βόλφγκανγκ Βόνταργκ πάντως κατέθεσε, και με αφορμή την πανδημία του Covid-19, αίτημα, το οποίο υπέγραψαν δεκάδες επιστήμονες, να ελεγχθούν οι πολιτικές γύρω από τα εμβόλια στα ευρωπαϊκά όργανα. Δέχθηκε και δέχεται όμως τεράστια πολεμική.
Οι φαρμακευτικές εταιρίες πάντως έχουν πετύχει σήμερα την πολυπόθητη μετάθεση της ευθύνης στις εθνικές κυβερνήσεις και στην Ευρώπη.
Ήδη δημοσίευμα των «Financial Times» από τον περασμένο Αύγουστο ανέφερε πως το λόμπι «Εμβόλια της Ευρώπης» άσκησε πιέσεις στην Ε.Ε. για την προστασία ενάντια σε αγωγές και άλλες αξιώσεις σε περίπτωση που υπάρξουν προβλήματα με τα εμβόλια Covid-19 και η εκπρόσωπος της Ε.Ε. είχε παραδεχτεί ότι η Ένωση είναι ανοιχτή να βοηθήσει τις εταιρίες.
«Αυτό είναι αδιανόητο. Η επιπλοκή που θα εμφανιστεί θα οδηγήσει τον ασθενή και τους δικηγόρους του να κάνουν αγωγές κατά του Ελληνικού Δημοσίου και της Ευρώπης» θα πει στη «δημοκρατία» ο χειρουργός Μεταμοσχεύσεων και πρώην διοικητής του ΑΧΕΠΑ Δημήτρης Γάκης.
Η υπόθεση της παρεμβολής στο ανθρώπινο DNA
Οι επιστήμονες, σχεδόν καθολικά, εμφανίζονται απόλυτα καθησυχαστικοί σε σχέση με την πιθανότητα η τεχνολογία m-RNA, να παρεμβάλλεται στο ανθρώπινο DNA. Ο καθηγητής Γενετικής, Μανώλης Δερμιτζάκης για παράδειγμα, έχει δηλώσει πως «το RNA γενικά δεν μπαίνει στον πυρήνα των κυττάρων κι επομένως το ρίσκο για να επηρεάσει το γονιδίωμα μας και σε πολύ λίγα κύταρρα είναι απειροελάχιστος». Επισήμανε ακόμη πως και ο ιός «είναι ένα μεγάλο μόριο RNA, πολύ μεγαλύτερο από το μικρό μόριο που περιλαμβάνει το εμβόλιο. Επομένως η μόλυνση με τον ιό θα μας εκθέσει σε ακόμα μεγαλύτερο μόριο RNA».
Αλλά και ο καθηγητής Οικονομικών της Υγείας στο London School of Economics Ηλίας Μόσιαλος, έχει δηλώσει πως «τα εμβόλια mRNA δεν μας μεταφέρουν τον κορονοϊό και δεν επηρεάζουν ούτε αλληλεπιδρούν με το DNA μας. «Οπως και οι άλλοι τύποι εμβολίων COVID-19, τα εμβόλια τύπου ‘mRNA’ δίνουν οδηγίες στα κύτταρά μας να παράγουν δομικά τμήματα του κορονοϊού, όπως τις ακίδες που έχουν στην επιφάνειά τους (ή τμήμα αυτών).
Συγκεκριμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού μας συστήματος αναγνωρίζουν αυτό το ‘ξένο σώμα’ και ξεκινά η πολύπλοκη – αλλά τυπική για το σώμα- διαδικασία της ανοσοαπόκρισης. Αυτό δηλαδή που συμβαίνει και στη φυσική λοίμωξη από COVID-19. Στο τέλος της διαδικασίας, το σώμα μας έχει μάθει πως να μας προστατεύει από μελλοντικές μολύνσεις».
Με τις παραπάνω απόψεις συμφωνεί και ο καθηγητής κ. Κούβελας, ο οποίος ωστόσο δηλώνει πως θα ήθελε να ξέρει τι ακριβώς γίνεται μετά, ο φορέας που σταθεροποιεί το m-RNA και μεταφέρει το RNA μέσα στο κύτταρο.
«Διασπάται; Τον τρώνε τα λεμφοκύτταρα; Τι μπορεί να μας δώσει αυτό αργότερα;», αναρωτιέται. Κι αυτό, είναι πιθανότατα, ένα από τα ερωτήματα που επίσης θα απαντηθεί μετά την εφαρμογή στον γενικό πλυθυσμό.
Τα εμβόλια mRNA ως μέσο γεωπολιτικής στρατηγικής
Τα εμβόλιο γενετικού υλικού mRNA, όπως είναι για παράδειγμα το εμβόλιο της Pfizer και της Moderna, είναι μία νέα τεχνολογία για την οποία, όπως επισημάναμε και στο πρώτο μέρος της έρευνάς μας, η επιστημονική κοινότητα δεν έχει ακόμη όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα, ενώ πολλές διαπιστώσεις θα γίνουν, δυστυχώς, μετά τον εμβολιασμό στον γενικό πληθυσμό.
«Εάν αυτή η τεχνολογία αποδειχθεί ασφαλής, θα ήμασταν οι ευτυχέστεροι όλων, διότι έχει τη δυνατότητα να παρασκευάζεται σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Στο μέλλον θα είναι ακόμα συντομότερο, όταν θα έχουμε την πλατφόρμα του εμβολίου έτοιμη, ούτως ώστε να μπορούμε να αντιδρούμε σε κάθε καινούργιο ιό που έτσι κι αλλιώς θα εμφανιστεί έπειτα από 2-3 χρόνια και που θα θέσει και πάλι σε επιφυλακή τις δυνάμεις προστασίας της υγείας των πολιτών σε όλο τον κόσμο» θα πει ο πρώην διοικητής του ΑΧΕΠΑ Δημήτρης Γάκης.
Με την ταχύτητα όμως που δόθηκε η έγκριση, παραβιάστηκαν βασικές αρχές και πρωτόκολλα που θεσμοθετήθηκαν για να διασφαλίσουν πως οι πιθανές παρενέργειες εμβολίων και φαρμάκων προβλέπονται με ακρίβεια, ώστε ο κόσμος να μη γίνεται καχύποπτος για τη χρήση τους, όπως συμβαίνει στην περίπτωση ενός απροσδόκητου περιστατικού.
Το εμβόλιο της Pfizer, για παράδειγμα, βρίσκεται στη φάση 3 αλλά δημοσιευμένα στοιχεία «έχουμε μόνο από τη φάση 1. Στη φάση 2 το φάρμακο χρησιμοποιείται σε υγιείς εθελοντές, οι οποίοι παρακολουθούνται στενότερα για την αύξηση της τοξικότητας. Η φάση 3 είναι πιο ευρείας χρήσης, γιατί έχει σχεδιαστεί να έχει γύρω στις 30.000 ανθρώπους οι οποίοι θα ενημερωθούν και θα υπογράψουν τη συγκατάθεση. Επειδή έχω κάνει έρευνες στη ζωή μου, κάθε ασθενής έχει και ένα ντοσιέ, από τα πολύ χοντρά ντοσιέ, γεμάτο με χαρτιά, τα οποία πρέπει να συμπληρώσει. Είναι εξονυχιστικό και κάθε επιπλοκή δηλώνεται αμέσως και εφόσον είναι σοβαρή σταματάει η μελέτη και διερευνάται το κατά πόσο σχετίζεται η επιπλοκή με το εμβόλιο. Και αν σιγουρευτώ ότι δεν σχετίζεται με το εμβόλιο τότε μόνο συνεχίζεται η μελέτη. Είναι δηλαδή μία εντατικής παρακολούθησης μελέτη. Κι αν ολοκληρωθεί αυτή η φάση τότε περνάμε στη φάση 4, η οποία είναι περίπου σαν τη φάση που έχουμε αυτή τη στιγμή, δηλαδή δίνουμε το φάρμακο, έχουμε την προσοχή μας τεταμένη και δηλώνουμε και την παραμικρή παρενέργεια» αναφέρει ο πρώην διοικητής του ΑΧΕΠΑ.
Άλλοι επιστήμονες ωστόσο δεν ανησυχούν για τις παρενέργειες των εμβολίων, οι οποίες, όπως επισημαίνουν, είναι ελάχιστες σε σχέση με τη βαρύτητα της νόσου Covid-19, αλλά για την αποτελεσματικότητά τους: «Τα εμβόλια γενικά είναι πιο ασφαλή από πολλά φάρμακα. Το σημείο που πρέπει να αναδειχθεί δεν είναι η ασφάλειά τους αλλά η αποτελεσματικότητά τους, κυρίως λόγω της ταχύτητας της παραγωγής τους, πιθανά με μη επαρκείς και καλά σχεδιασμένες κλινικές μελέτες».
Η επιδημιολόγος του ΠΟΥ Μαρία βαν Κέρκοβ σχολίασε ότι οι «ειδικοί ακόμη μαθαίνουν πόσο ισχυρή είναι η αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος των ανθρώπων στον SARS-CoV-2 και πόσο καιρό διαρκεί», έγραψε σε πρόσφατο άρθρο του ο Μιχάλης Ρίζος, εντατικολόγος γιατρός και πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων στο Νοσοκομείο Αττικόν. Ο κ. Ρίζος επισήμανε ακόμη, πως ο ΠΟΥ πρότεινε στις φαρμακευτικές εταιρίες να πραγματοποιήσουν συγκριτική δοκιμή, αλλά δεν το έπραξαν. «Δεν είναι βολικό για τις εταιρίες να συγκρίνουν τα εμβόλιά τους με εκείνα άλλων εταιριών. Προτιμούν να τα συγκρίνουν με εικονικό φάρμακο, σχεδιάζοντας μια κλινική δοκιμή για να έχει αποτελέσματα στον συντομότερο δυνατό χρόνο» σχολίασε.
«Η σωστή επιστήμη πρέπει να ξέρει να λέει και δεν γνωρίζω. Δεν γνωρίζουμε ακριβώς πόσο θα περιορίσει τη μεταδοτικότητα της νόσου, όμως υπάρχουν στοιχεία ότι σε ένα σοβαρό ποσοστό μειώνει τη μετάδοση. Κι αυτό κρατάμε. Το θέμα είναι ανοιχτό» θα πει στη «δημοκρατία» η Μαρία Θεοδωρίδου, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών. Η κυρία Θεοδωρίδου επισημαίνει ακόμη πως τα σενάρια περί υποχρεωτικού εμβολιασμού, όπως και τα σενάρια περί έκδοσης διαβατηρίων στα οποία θα αναγράφεται ο εμβολιασμός για τον Covid-19 είναι αναληθή και εκπορεύονται από τις αεροπορικές εταιρίες. «Ο εμβολιασμός θα είναι μόνον εθελοντικός» υπογραμμίζει.
Ρωτήσαμε τόσο τον κ. Γάκη όσο και τον καθηγητή Κλινικής Φαρμακολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Δημήτρη Κούβελα, να μας απαντήσουν γιατί προκρίθηκε στη διαδικασία της αδειοδότησης το εμβόλιο της Pfizer έναντι αυτού της AstraZeneca, το οποίο αναπτύχθηκε από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και βασίζεται στην παραδοσιακή τεχνολογία παραγωγής εμβολίων, για την οποία οι επιστήμονες έχουν πιο ολοκληρωμένη άποψη (σ.σ.: χθες μάλιστα ανακοινώθηκε πως το εμβόλιο της Pfizer εγκρίθηκε και από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων). Κανείς από τους δύο δεν ήταν σίγουρος για την απάντηση.
«Οι πολιτικές της υγείας και οι πολιτικές των φαρμάκων είναι πολύπλοκα γεγονότα, τα οποία δεν έχουν να κάνουν μόνο με την επιστημονικότητα και την επιστήμη. Εχουν να κάνουν με διεθνείς σχέσεις, έχουν να κάνουν με παγκόσμιες οικονομίες, έχουν να κάνουν με τεράστια συμφέροντα, όπου το καλό των ασθενών ή των πολιτών δεν είναι η πρώτη προτεραιότητα, πάντα και για όλους» θα πει κ. Κούβελας. Ενώ ο κ. Γάκης θα προχωρήσει ένα βήμα παραπάνω, καυτηριάζοντας την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ενωσης να απειλήσει με κυρώσεις την Ουγγαρία, εάν προμηθευτεί το ρωσικό εμβόλιο, το οποίο βασίζεται επίσης στη συμβατική τεχνολογία, ο ίδιος δημοσίευσε τις έρευνές του στο πλέον έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «Lancet» και κρίθηκε πως δεν προκαλεί «σοβαρές παρενέργειες».
«Θα δεχόμουν έναν τέτοιο χειρισμό εάν το επιχείρημα ήταν πως πρέπει ελέγξουμε το εμβόλιο πρώτα στην Ευρώπη. Δεν θα αποδεχόμουν όμως την εκτόξευση απειλών για κυρώσεις. Δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ένα φάρμακο σαν πολιτικό ή γεωπολιτικό εργαλείο. Η ιατρική δεν γνωρίζει σύνορα» θα πει.
• Διαβάστε αύριο: Θεραπεία του κορονοϊού με μονοκλωνικά αντισώματα.
Μ.Η.Τ. 232120