Ο χαρακτηρισμός Μικρά Αγγλία, που αποδόθηκε στην Ανδρο περί τα τέλη του 19ου αιώνα, μαρτυρά την καθοριστική σχέση του νησιού με τη ναυτιλία, αλλά και την ισχύ που απέκτησε χάρη σε αυτήν.
Σαν να λέμε, η θαλασσοκράτειρα τότε Αγγλία αντιστοιχιζόταν στη Μεσόγειο με την Ανδρο! Οι Aνδριώτες εφοπλιστές, με το απαράμιλλο επιχειρηματικό δαιμόνιο, οι καπετάνιοι και ναύτες του νησιού, που θαλασσοδέρνονταν σε όλο τον πλανήτη, κατέστησαν το κυκλαδονήσι σημαντική ναυτική δύναμη.
Η ιστορία της ανδριώτικης ναυτιλίας πάει πολύ πίσω, λίγο προτού ανατείλει ο 19ος αιώνας, όταν οι Ανδριώτες ναυτικοί επιχειρούν ταξίδια από τη Μαύρη Θάλασσα ως τις άκρες της Μεσογείου. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1840 η Ανδρος διέθετε 121 πλοία, στα οποία απασχολούνταν 1.000 Aνδριώτες (ο συνολικός πληθυσμός του νησιού ήταν 20.000 άτομα).
Δικαιολογημένα η Ανδρος χαρακτηρίζεται νησί των Ελλήνων εφοπλιστών, καθώς πολλά τέκνα της έχουν διαπρέψει στον στίβο του εφοπλισμού. Οι ανδριώτικες εφοπλιστικές οικογένειες Εμπειρίκου, Γουλανδρή, Μωραΐτη και Πολέμη είναι μερικές από όσες κατέχουν περίοπτη θέση στον παγκόσμιο εφοπλιστικό κατάλογο.
Οπως είναι φυσικό, στις μέρες μας οι εφοπλιστές δεν κατοικούν μόνιμα στην Ανδρο. Ωστόσο, είναι πάντα κοντά στην ιδιαίτερη πατρίδα τους, με ανεπιτήδευτη αγάπη και νόστο. Αψευδείς μάρτυρες, τα δεκάδες αρχιτεκτονήματα από δωρεές, μεγάλες και μικρότερες, που κοσμούν κυρίως τη Χώρα. Η λίστα των ευεργεσιών εφοπλιστών προς τη γενέτειρα είναι μακρά. Ενδεικτικά αναφέρουμε το Εμπειρίκειο Γηροκομείο – Νοσοκομείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο -δωρεά του Ιδρύματος Ελίζας και Βασίλη Γουλανδρή-, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Γουλανδρή και το Ναυτικό Μουσείο Ανδρου (δωρεά της οικογένειας Γουλανδρή), στο οποίο καταγράφεται η ναυτική παράδοση του νησιού μέσα από ναυτικά όργανα, χάρτες, παλιά ναυλοσύμφωνα, λιθογραφίες και μοντέλα ανδριώτικων πλοίων. Αλλά και γενικά, όπου μπορούν να βοηθήσουν το νησί, το πράττουν αγόγγυστα. Ετσι τελευταία η χορηγία γνωστού Aνδριώτη εφοπλιστή επιτρέπει στον Δήμο Ανδρου τη λειτουργία συστήματος κομποστοποίησης απορριμμάτων, για την αντιμετώπιση του μεγάλου προβλήματος (θα αναφερθούμε εκτενώς σε επόμενο φύλλο) διαχείρισης των σκουπιδιών του νησιού.
Οι Aνδριώτες εφοπλιστές διατηρούν τις πατρογονικές εστίες, στις οποίες κάνουν τις καλοκαιρινές διακοπές τους. «Ερχονται με τα παιδιά τους, συναντούν συγγενείς και φίλους και περνούν ήρεμα το καλοκαίρι τους σαν απλοί κάτοικοι, χωρίς επιδείξεις του τζετ σετ» μας λέει τοπικός παράγοντας.
Οι μόνιμοι κάτοικοι της Ανδρου -είναι γύρω στους 10.000- δεν κρύβουν την ευγνωμοσύνη τους για τις ποικίλες ευεργεσίες των ισχυρών συμπατριωτών τους. Στον αντίποδα, το παράπονο που… εντοπίσαμε αφορά τη σοβαρή μείωση του αριθμού των Ελλήνων αξιωματικών και ναυτών σε εμπορικά πλοία Ελλήνων εφοπλιστών. Οι πλοιοκτήτες προτιμούν φθηνά πληρώματα από χώρες όπως οι Φιλιππίνες, με αποτέλεσμα να μη βρίσκουν δουλειά πλέον πολλοί ναυτικοί μας, σε μια εποχή μεγάλης ανεργίας. Το αίτημα είναι οι εφοπλιστές μας σε συνεργασία με την Πολιτεία (σ.σ.: εδώ φαίνεται η έλλειψη του υπουργείου Ναυτιλίας) να βρουν τρόπους αύξησης της απασχόλησης των Ελλήνων ναυτικών.
Δημήτρης Κυριακόπουλος
Μ.Η.Τ. 232120