Ποιες ευκαιρίες προσφέρει και ποια προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει στην Ελλάδα τυχόν αποδοχή της πρότασης των Ρώσων να ενταχθεί ως έκτο μέλος στην ομάδα των BRICS; Ποιος ο στόχος της τράπεζας που θα έχει έδρα τη Σανγκάη;
Τις ευκαιρίες, αλλά και τα πιθανά προβλήματα που θα μπορούσαν να προκύψουν αν η χώρα μας αποδεχθεί τη ρωσική πρόταση να συμμετάσχει στη Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα (New Development Bank), την οποία αποφάσισε να συγκροτήσει η ομάδα των BRICS, βάζει πλέον επισήμως στο «μικροσκόπιό» της η ελληνική κυβέρνηση.
Οι BRICS, δηλαδή η Βραζιλία, η Ρωσία, η Ινδία, η Κίνα και η Νότιος Αφρική, αποφάσισαν στην τελευταία σύνοδό τους, τον περασμένο Ιούλιο στη Φορταλέζα της Βραζιλίας, να προχωρήσουν στη σύσταση αναπτυξιακής τράπεζας με κεφάλαια 100 δισ. δολαρίων, εκφράζοντας παράλληλα την έντονη απογοήτευσή τους για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Η τράπεζα αυτή φιλοδοξεί να χρηματοδοτεί έργα υποδομών όχι μόνο στα πέντε κράτη-μέλη της ομάδας των BRICS, αλλά και σε άλλες αναπτυσσόμενες χώρες από το τέλος της φετινής χρονιάς. Εδρα της θα είναι η Σανγκάη.
Επικοινωνία
Την περασμένη Δευτέρα, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών της Ρωσίας Σεργκέι Στόρτσακ σε τηλεφωνική επικοινωνία του με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα τού πρότεινε να γίνει η Ελλάδα το έκτο μέλος της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας. Οι δύο άνδρες συμφώνησαν να συζητηθεί διεξοδικά η προοπτική αυτή στο Οικονομικό Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης, στις 18-20 Ιουνίου.
Η ρωσική πρόταση στοχεύει προφανώς στη διεύρυνση του νέου οργανισμού πέραν των ορίων των αναπτυσσόμενων οικονομιών. Συνιστά μια κίνηση με ισχυρό πολιτικό συμβολισμό και δεν θα μπορούσε να μην προσελκύσει το ενδιαφέρον της ελληνικής πλευράς, καθώς βασικός στόχος του νέου οργανισμού θα είναι η χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων, ιδίως στον τομέα των υποδομών. Η επενδυτική ξηρασία των τελευταίων μηνών, λόγω της οξυμένης αβεβαιότητας γύρω από την πορεία της ελληνικής οικονομίας, ο δραστικός περιορισμός του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και η στάγδην διάθεση αναπτυξιακών κονδυλίων από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) συνθέτουν ένα ασφυκτικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο οποιαδήποτε χρηματοδοτική ένεση θα ήταν πολύτιμη. Παράλληλα, όμως, είναι σαφές ότι μια ελληνική συμμετοχή στη Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα έχει δυσκολίες και, πέραν της οικονομικής διάστασης, έχει επίσης πολιτικές και διπλωματικές προεκτάσεις οι οποίες πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά.
Η Ελλάδα θα κληθεί και να βάλει χρήματα και να πάρει. Συνήθως, οι χώρες πρώτα βάζουν και μετά λαμβάνουν χρήματα. Ομως, επειδή η Ελλάδα δεν έχει χρήματα, ίσως βρεθεί κάποιος τρόπος η συμμετοχή της να γίνει με αντάλλαγμα τιτλοποίηση μελλοντικών εσόδων από αναπτυξιακά έργα. Ολα αυτά θα αξιολογηθούν διεξοδικά από μελέτη που θα κάνει ο Παναγιώτης Ρουμελιώτης, πρώην στέλεχος των κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου και αναπληρωτής εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου την περίοδο (Απρίλιος 2010) όπου η χώρα εντάχθηκε στο ΔΝΤ και υπέγραψε το Μνημόνιο.
Η διερεύνηση
Συγκεκριμένα, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης ανακοίνωσε την περασμένη Τετάρτη ότι ο καθηγητής και πρώην εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ΔΝΤ Παναγιώτης Ρουμελιώτης ανέλαβε να διερευνήσει τις δυνατότητες συμμετοχής της χώρας μας στον νέο φορέα των BRICS.
Αξίζει να διευκρινιστεί ότι στην περίπτωση των BRICS δεν απαιτείται μνημόνιο που να σχετίζεται με δημοσιονομικά ή άλλα εθνικά μέτρα. Η χώρα μας οφείλει να τηρεί το καταστατικό της Αναπτυξιακής Τράπεζας και ξεχωριστά τους όρους που θα συμφωνεί κάθε φορά για συγκεκριμένα αναπτυξιακά σχέδια.
Πόσο μπορεί να επηρεαστούν οι σχέσεις με Ε.Ε. και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο
Κομβικό ζήτημα είναι το κατά πόσο μια πιθανή συμμετοχή της Ελλάδας στη Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα θα προκαλούσε αναταράξεις ή ακόμα και ρήγμα στη σχέση της χώρας μας με τους Ευρωπαίους εταίρους της και το ΔΝΤ. Ο επικεφαλής αναλυτής του Κέντρου Οικονομικών Προβλέψεων της GazpromBank Γεγκόρ Σούσιν εκτίμησε ότι «η ευρωζώνη και η τράπεζα των BRICS δεν αποτελούν αντικρουόμενες δομές, καθώς η τράπεζα είναι κυρίως ένα είδος εναλλακτικής του ΔΝΤ για τις αναπτυσσόμενες χώρες». Πέραν του ότι ο κ. Σούσιν αναγνωρίζει ότι θα υπήρχε θέμα έναντι του ΔΝΤ, το εύλογο ερώτημα είναι ποια θα μπορούσε να είναι η θέση της Ελλάδας σε έναν τέτοιον οργανισμό, δεδομένου ότι η χώρα μας κατατάσσεται στις ανεπτυγμένες οικονομίες.
Η πρόταση να ενταχθεί η Ελλάδα στη Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα σχολιάστηκε εκτενώς τις τελευταίες ημέρες στα ξένα μέσα ενημέρωσης, τα οποία τόνισαν ότι ο καινούργιος οργανισμός θα μπορούσε να εξελιχθεί σε αντίβαρο του ΔΝΤ για τη χώρα μας. Ο Ρώσος οικονομικός αναλυτής Βασίλι Καλτασόφ, επικεφαλής του Κέντρου Οικονομικών Μελετών του Ινστιτούτου Παγκοσμιοποίησης και Κοινωνικών Κινημάτων, σχολίασε στον ραδιοφωνικό σταθμό Σπούτνικ: «Πρόκειται για μια νέα κίνηση, που επιτρέπει στην Ελλάδα να αισθανθεί χώρα που δεν είναι παρίας, αλλά έτοιμη και ικανή για συνεργασία και, το βασικότερο, χώρα που αντιμετωπίζεται κατ’ αυτόν τον τρόπο». Ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο, η χώρα μας θα μπορούσε να αποκτήσει καθεστώς παρατηρητή στην τράπεζα των BRICS και όχι να ενταχθεί τώρα πλήρως σε αυτήν. «Δεν χρειάζεται να βοηθήσουμε την Ελλάδα με χρήματα, αλλά μέσω της αγοράς, με την πώληση των προϊόντων της, με τουριστικές ροές και με την αποκατάσταση της βιομηχανίας της, συμπεριλαμβανομένων των ναυπηγείων» εκτίμησε ο κ. Καλτασόφ.
Μάριος Ροζάκος
Μ.Η.Τ. 232120