Η εισβολή
Οι Βούλγαροι στρατιώτες απέκλεισαν τις εισόδους της Καβάλας και κατέλαβαν κεντρικούς δρόμους και κομβικά σημεία, ενώ πενήντα ομάδες μπήκαν στα σπίτια και συνέλαβαν 1.484 άτομα, μέλη 363 οικογενειών.
Οπως προκύπτει από την πολύχρονη μελέτη του ιστορικού Βασίλη Ριτζαλέου, ο οποίος θα είναι ο κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση της Κυριακής, «οι Εβραίοι της Καβάλας έχοντας ελάχιστες αποσκευές μαζί τους συγκεντρώθηκαν στις καπναποθήκες της εβραϊκής εταιρείας Commercial Company of Salonica Ltd στην οδό Αδόλφου Χίτλερ 97 (οδός Βενιζέλου προπολεμικά), η οποία ανήκε πλέον στον Βούλγαρο καπνέμπορο Βλαντιμίρ Ναούμοφ».
Στις 7 και 8 Μαρτίου 1943 έφτασαν στην Καβάλα 15 στρατιωτικά οχήματα από την Ξάνθη και ανέλαβαν τη μεταφορά των Εβραίων στον σιδηροδρομικό σταθμό της Δράμας. Απο εκεί μετά από μεγάλο ταξίδι τους οδήγησαν στο στρατόπεδο εξόντωσης στην Τρεμπλίνκα στην Πολωνία. Οι Εβραίοι έμπαιναν μέσα και υποχρεώνονταν να βγάλουν όλα τα ρούχα τους για να? κάνουν μπάνιο. Ετρεχαν γυμνοί κατά μήκος ενός περιφραγμένου μονοπατιού, γνωστού ως «σωλήνας», που οδηγούσε στους θαλάμους αερίων, οι οποίοι έφεραν την παραπλανητική επιγραφή «λουτρά». Μόλις οι πόρτες έκλειναν αεροστεγώς, ένας κινητήρας διοχέτευε μονοξείδιο του άνθρακα. Ολοι έπεφταν νεκροί.
Πώς σώθηκαν 45 άνθρωποι από την κτηνωδία
Ο Σαμπετάι Τσιμίνο γεννήθηκε το 1920 στην Καβάλα, σε μια αγαπημένη οικογένεια. Τον Μάρτιο του 1943 εργαζόταν στη Βουλγαρία σε καταναγκαστικά έργα συντήρησης του σιδηροδρομικού δικτύου.
Την ημέρα του εκτοπισμού δεν βρισκόταν στην Καβάλα και δεν έμαθε τι είχε συμβεί.
Το κατάλαβε τέσσερις μέρες αργότερα, όταν στις ράγες όπου δούλευε μέσα στο βουλγαρικό έδαφος πέρασε ένας συρμός και μέσα στο ανοιχτό βαγόνι είδε τη μητέρα, τα πέντε αδέρφια του, τη γιαγιά του, θείους, θείες και πολλά ξαδέρφια (!). «Σάμπι, να προσέχεις», του φώναξε η μητέρα του, «σώσε μας», ούρλιαζαν τα αδέρφια του.
Η εικόνα
Τότε κατάλαβε πως το κακό είχε φτάσει στην πόρτα τους. Αυτή ήταν η τελευταία εικόνα που είχε από τους δικούς του και μέχρι τον Νοέμβριο του 2003, οπότε και πέθανε, στοίχειωνε τα όνειρά του. Ηταν ο καθημερινός του εφιάλτης.
Ο Σαμπετάι Τσιμίνο και άλλοι 45 Εβραίοι από την Ανατολική Μακεδονία που δούλευαν στη Βουλγαρία σώθηκαν, γιατί ο επικεφαλής του στρατοπέδου απέκρυψε από τους ανωτέρους του την παρουσία τους.
Οταν τέλειωσε ο πόλεμος επέστρεψε στην Καβάλα. Γνώρισε και παντρεύτηκε τη σύζυγό του Μπέλα, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά.
Από την αρχή
«Ημασταν μόνοι μας. Δεν βρήκαμε τίποτα. Τα φτιάξαμε όλα από την αρχή, αλλά η ψυχή δεν ξαναφτιάχνεται. Δεν θέλαμε να έχουμε μνήμες, γιατί αυτές πονούσαν πολύ. Πάντα η πληγή θα μένει ανοιχτή», εξομολογήθηκε ο Σαμπετάι Τσιμίνο σε ένα ντοκιμαντέρ για το Ολοκαύτωμα.
Σήμερα το ζεύγος Σαμπετάι αναπαύεται στο εβραϊκό νεκροταφείο της Καβάλας, ενώ ο γιος τους Ααρών μένει μόνιμα στη Θεσσαλονίκη.
ethnos.gr
Μ.Η.Τ. 232120