Το νεφρό είναι το ανθρώπινο όργανο με τη μεγαλύτερη ζήτηση για μεταμοσχεύσεις. Πόσοι και πόσοι εγγεγραμμένοι στις λίστες για αναζήτηση δότη, δεν έχουν χάσει τη μάχη με το χρόνο. Η έλλειψη δοτών, είτε εν ζωή, είτε μετά θάνατο, έχει οδηγήσει την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα να στραφεί στην ανάπτυξη τεχνητών οργάνων.
Πειράματα με τεχνητή καρδιά και νεφρούς Ένα από τα πολλά παραδείγματα τέτοιων προσπαθειών μας έρχεται από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστήμιου Χάρβαντ. Εκεί ο Χάραλντ Οτ τράβηξε την παγκόσμια προσοχή πριν από 7 χρόνια, όταν στο δικό του εργαστήριο με τη βοήθεια βιοαντιδραστήρα ανέπτυξε καρδιά ποντικού, την οποία κατάφερε να την κάνει να χτυπήσει. Δύο χρόνια αργότερα ο αυστριακός ερευνητής προχώρησε στη ανάπτυξη ενός τεχνητού νεφρού, το οποίο μάλιστα μεταμόσχευσε σε ποντικό. Το όργανο λειτούργησε επί δύο εβδομάδες.
Μια ακόμη επιτυχία κατέγραψε πριν δύο χρόνια όταν ερεύνησε πως αναδημιουργείται ένα όργανο. Πειραματόζωα και εδώ τα ποντίκια. Ο Οτ πήρε νεφρό από ποντίκι και το απογύμνωσε από την κυτταρική «σκαλωσιά», συμπεριλαμβανομένης της ουροδόχου κύστης και της ουρήθρας. Και στη συνέχεια πρόσθεσε νέα και κατάφερε μέσα σε δύο εβδομάδες να το αναπαράγει. Στη συνέχεια το μεταμόσχευσε σε ποντίκι. Η βασική δομή του οργάνου παραμένει και το όργανο συνδέεται με το σύστημα κυκλοφορίας του αίματος. Εάν όλο αυτό επιτύχει, τότε αρχίζει να λειτουργεί το όργανο. Το νεφρό που αναπαρήγαγε ο Οτ λειτούργησε αν και περιορισμένα, μάλιστα παρήγαγε και ούρα. Στο εργαστήριο αυτά τα όργανα έχουν περιορισμένη λειτουργικότατα που δεν ξεπερνά το 20%. Όμως όταν μεταμοσχευθούν, μειώνεται στο 5 με 10%.
Όργανα επί παραγγελία; Ακόμη κι αν αυτό το επίτευγμα βρίσκεται σε πολύ πρώιμη φάση οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι οδηγεί προς τη σωστή κατεύθυνση καθώς δεν χρειάζεται ένας νεφρός να λειτουργεί 100% για να βοηθήσει έναν ασθενή που κάνει αιμοκάθαρση. Οι ερευνητές έχουν κάνει ήδη πειράματα με ανθρώπινα κύτταρα για την αναπαραγωγή καρδιάς και πνευμόνων. Απομένει να το κάνουν και για τα νεφρά. Επειδή έχει αποδεχθεί ότι όταν χρησιμοποιούνται κύτταρα από τον ίδιο τον ασθενή ο οργανισμός του αποδέχεται καλύτερα το μόσχευμα, και στο μέλλον οι ασθενείς δεν θα χρειάζεται να παίρνουν παρασκευάσματα που καταστέλλουν την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος, που όμως έχουν παρενέργειες γιατί τον αποδυναμώνουν.
Ίσως κάποτε στο μέλλον οι επιστήμες καταφέρουν να αναπλάσουν νέα όργανα με βάση ανθρώπινα κύτταρα. Πρόκειται για σενάριο του μέλλοντος, που ίσως γίνει πραγματικότητα τα επόμενα είκοσι χρόνια. Μέχρι τότε η αναζήτηση οργάνων για μεταμόσχευση θα γίνεται με το γνωστό τρόπο, είτε με δω ρητές μετά θάνατο, είτε όταν πρόκειται κυρίως για νεφρά, από συμβατά μοσχεύματα προερχόμενα κυρίως από το οικογενειακό περιβάλλον. Μόνο στη Γερμανία, 8000 άνθρωποι περιμένουν για νεφρό, πολλοί περισσότεροι για πνεύμονες ή ήπαρ…
Μ.Η.Τ. 232120