32+27 δισ. ευρώ το «κλειδί» για κούρεμα χρέους

Καθοριστικά τα δάνεια που έλαβε η Ελλάδα από το ΔΝΤ, τα οποία έχουν μεγάλο κόστος εξυπηρέτησης. Η πρόταση για αγορά τους από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Στήριξης

Η επιδείνωση των οικονομικών της χώρας τους τελευταίους μήνες ξαναφέρνει στο τραπέζι το ζήτημα της βιωσιμότητας του χρέους, κάτι το οποίο θα πρέπει να συζητηθεί ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και στους θεσμούς εντός του Ιουνίου. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), όπως ανέφερε ο εκπρόσωπός του Τζέρι Ράις την προηγούμενη εβδομάδα, κινείται στη γραμμή πως όσο απομακρύνονται τα μέτρα που έχουν συμφωνηθεί και οι στόχοι από την αρχική δέσμευση του 2012 τόσο υψηλότερη θα είναι η ανάγκη για πρόσθετη χρηματοδότηση και ελάφρυνση του χρέους, ώστε αυτό να καταστεί βιώσιμο.

Παρότι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της ευρωζώνης, όπως ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης (ESM) Κλάους Ρέγκλινγκ, ισχυρίζονταν έως πρόσφατα ότι το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο επειδή το επιτόκιο δανεισμού από την ευρωζώνη είναι χαμηλό (μικρότερο από το 1% σήμερα) και ο χρόνος αποπληρωμής των δανείων που έλαβε η χώρα μας από την ευρωζώνη φθάνει τα 30 χρόνια, οι επί τα χείρω αναθεωρημένες προβλέψεις της Κομισιόν, που δημοσιοποιήθηκαν πριν από λίγες ημέρες, επιβεβαίωσαν ότι οι Ευρωπαίοι δεν μπορούν να παραβλέπουν τη συμφωνία του 2012, που προέβλεπε την ελάφρυνση του χρέους, εφόσον η Ελλάδα επιτύχει πρωτογενή πλεονάσματα. Αλλωστε, εκτός από το χρέος προς την ευρωζώνη, η Ελλάδα καλείται να καλύψει και το χρέος προς το ΔΝΤ, το οποίο διέπεται από δυσμενέστερους όρους (υψηλότερο επιτόκιο, μικρότερος χρόνος ωρίμανσης) σε σχέση με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει πλέον εκτίναξη του χρέους στο 180,2% του ΑΕΠ φέτος (έναντι προηγούμενης πρόβλεψης για 170,2%) και μείωση στο 173,5% το 2016 (από 159,2% που προβλεπόταν το περασμένο φθινόπωρο), εκτιμήσεις που αποδεικνύουν ότι ο στόχος για περιορισμό του στο 124% του ΑΕΠ το 2020 είναι ανέφικτος χωρίς έμμεσο «κούρεμα» (αφού το άμεσο έχει αποκλειστεί).

Κλειδί για μια αναδιάρθρωση αποτελούν τα δάνεια που έλαβε η Ελλάδα από το ΔΝΤ, τα οποία αγγίζουν τα 32 δισ. ευρώ και έχουν μεγάλο κόστος εξυπηρέτησης, καθώς το επιτόκιό τους φθάνει το 3,6%. Για να περιοριστεί το βάρος, έχει προταθεί από πέρυσι να αγοράσει το δάνειο του ΔΝΤ ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης (ESM). Επιπλέον, η ελληνική πλευρά πρότεινε πρόσφατα να εφαρμοστεί το ίδιο μοντέλο και για τα ελληνικά ομόλογα ονομαστικής αξίας 27 δισ. ευρώ, τα οποία βρίσκονται στο χαρτοφυλάκιο της ΕΚΤ. Η κεντρική ιδέα είναι ότι η χώρα μας θα συνάψει μια νέα δανειακή σύμβαση με τον ESM, η οποία θα περιλαμβάνει χαμηλό επιτόκιο και αποπληρωμή σε μεγάλο βάθος χρόνου (π.χ. 50ετία), και ο ESM θα αναλάβει να αποπληρώσει άμεσα στο ΔΝΤ το δάνειο που είχε χορηγήσει στην Ελλάδα, εξοικονομώντας έτσι χρήματα από τους τόκους.

H ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ*

2015: 172,7% του ΑΕΠ

2016: 162,4% του ΑΕΠ

2017: 151,8% του ΑΕΠ

2018: 142,1% του ΑΕΠ

2019: 132,9% του ΑΕΠ

2020: 124,2% του ΑΕΠ

* Πρόκειται για τις περσινές φθινοπωρινές προβλέψεις του ΔΝΤ, που τελούν υπό αναθεώρηση μόλις ολοκληρωθεί η τρέχουσα διαπραγμάτευση.

Τα νέα «χαράτσια» όπου συμφωνούν οι δύο πλευρές

Μέτρα λιτότητας, που θα πλήξουν κυρίως τα μεσαία και υψηλά εισοδήματα, εξετάζει η κυβέρνηση για να κλείσει το συντομότερο συμφωνία με τους δανειστές και να απελευθερωθεί η δόση των 7,2 δισ. ευρώ. Η κυβέρνηση έχει καταθέσει δύο σενάρια, μέτρων 13 και 14 δισ. ευρώ, για τη διετία 2015-2016, που περιλαμβάνουν μεταξύ των θεσμικών παρεμβάσεων (όπως ο ενιαίος ΦΠΑ στο 16% ή στο 18%) και νέα «χαράτσια», άλλα και σκληρές παρεμβάσεις στα εργασιακά και στο Ασφαλιστικό. Μέχρι στιγμής, οι διαπραγματευτικές ομάδες συγκλίνουν στα εξής:

• Διατήρηση της δομής του ΕΝΦΙΑ για το 2015. Ισως υπάρξει μικρή μείωση στις αντικειμενικές αξίες σε ορισμένες περιοχές.

• Εκτακτη εισφορά για εισοδήματα πάνω από 50.000 ευρώ (ουσιαστικά επαναφέρεται η έκπτωση του 30% στην ειδική εισφορά αλληλεγγύης).

• Καθιέρωση ενιαίου συντελεστή ΦΠΑ 16% ή 18% (με εξαίρεση φάρμακα – βιβλία, που θα παραμείνουν στο 6,5%, και ορισμένα τρόφιμα, που θα παραμείνουν στο 13%).

• «Μπλόκο» στις πρόωρες συντάξεις, με πολλούς ασφαλισμένους να χάνουν το θεμελιωμένο δικαίωμα που είχαν είτε λόγω ηλικίας είτε λόγω ενσήμων.

• Αντικίνητρα με μεγάλες μειώσεις στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, κυρίως σε ό,τι αφορά υπαλλήλους ΔΕΚΟ και τραπεζών.

• Αύξηση του φόρου πολυτελούς διαβίωσης κατά 30% σε Ι.Χ. υψηλού κυβισμού, πισίνες και αεροσκάφη, και πιθανή επέκτασή του στα σκάφη.

• Επιβολή φόρου διαμονής (1-5 ευρώ ή 3%-5% επί του κόστους της διανυκτέρευσης) για διανυκτερεύσεις σε πολυτελή ξενοδοχεία των νησιών του Αιγαίου.

• Επιβολή φόρου 3% επί της εκδιδόμενης απόδειξης σε νυχτερινά κέντρα, μπαρ, εστιατόρια και λοιπές επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος πρώτης κατηγορίας κατά την τουριστική περίοδο (1η Απριλίου έως 31η Οκτωβρίου).

• Ειδικός φόρος 6% στις πωλήσεις ειδών που υπάγονται στον φόρο πολυτελείας (π.χ. ρολόγια, κοσμήματα, έργα τέχνης). Το μέτρο θα εφαρμοστεί πιθανότατα στα νησιά του Αιγαίου, όπου ισχύουν οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ.

• Υποχρεωτική χρήση πιστωτικών καρτών για συναλλαγές άνω των 70 ευρώ στα νησιά με πληθυσμό άνω των 3.000 κατοίκων.

• Αυστηρότερα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια για την προστασία της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς.

• «Παγώνει» το θέμα της αύξησης του κατώτατου μισθού.

• Συζητείται «πάγωμα» ή μετατροπή σε επίδομα της επιστροφής της 13ης σύνταξης.

• Συλλογικές συμβάσεις στα ευρωπαϊκά πρότυπα. 

Μάριος Ροζάκος