«Είναι βέβαιο ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα εξαιρετικά σημαντικό εύρημα». Με αυτήν τη σαφή φράση έστειλε χθες από την Αρχαία Αμφίπολη Σερρών ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς το μήνυμα ότι στην περιοχή θα υπάρξουν ιστορικές εκπλήξεις. Είχε προηγηθεί μια σπάνια κίνηση, με μια αιφνιδιαστική επίσκεψη-αστραπή του ιδίου του πρωθυπουργού στον χώρο των ανασκαφών, όπου συνοδευόταν μόνο από τη σύζυγό του Γεωργία και τον υπουργό Πολιτισμού Κώστα Τασούλα.
Ενδεικτικό της σημασίας της επίσκεψης ήταν και το τι προηγήθηκε. Δεν υπήρξε καμία ανακοίνωση για την επίσκεψη, ο χώρος φυλασσόταν εδώ και αρκετές ημέρες από ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις, ενώ και κατά τη διάρκεια της χθεσινής περιοδείας ο χώρος παρέμεινε κλειστός στο κοινό. Δεν επιτράπηκε η είσοδος ούτε στους τοπικούς παράγοντες της περιοχής αλλά ούτε και στους δημοσιογράφους, ενώ οι δηλώσεις του πρωθυπουργού έγιναν αργότερα και εκτός του χώρου των ανασκαφών. Καθόλου τυχαίο και το ολιγομελές σχήμα που τον συνόδεψε. Πέραν της συζύγου του και του υπουργού Πολιτισμού, κανένας άλλος δεν ήταν μαζί του σε μια επίσκεψη ιδιωτική που έγινε λίγο προτού ξεκινήσει τις ολιγοήμερες καλοκαιρινές διακοπές του. Ο χώρος βέβαια δεν του ήταν άγνωστος, καθώς τον είχε επισκεφθεί και το 2009, όταν ήταν υπουργός Πολιτισμού. Μόνο που τότε δεν υπήρχε η επικεφαλής αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη ούτε βέβαια το πρότζεκτ για τη μεγάλη ανασκαφή της Αρχαίας Αμφίπολης.
Ο πρωθυπουργός, που έμεινε εντυπωσιασμένος από την επίσκεψη, έφτασε εκεί λίγο πριν από τις 10 και ξεναγήθηκε για περίπου μία ώρα από την κυρία Περιστέρη στα διάφορα σημεία των ανασκαφών. Μάλιστα, προτού μπει στον χώρο είχε και μια σύντομη συζήτηση με μερικούς κατοίκους της περιοχής που είχαν συγκεντρωθεί στο αναψυκτήριο. «Kάντε υπομονή λίγες μέρες» τόνισε ο πρωθυπουργός όταν τον ρώτησαν για το ποιος κρύβεται μέσα στον τάφο της αρχαιολογικής ανασκαφής στον Τύμβο Καστά.
Στις δηλώσεις του αναφέρθηκε και στη σημαντικότητα της Μακεδονίας: «Η γη της Μακεδονίας μας εξακολουθεί να μας συγκινεί και να μας εκπλήσσει αποκαλύπτοντας από τα σπλάχνα της μοναδικούς θησαυρούς, που συνθέτουν, υφαίνουν όλοι μαζί αυτό το μοναδικό μωσαϊκό της ελληνικής μας Ιστορίας, για το οποίο όλοι οι Ελληνες είναι πολύ υπερήφανοι. Πρόκειται εδώ για ένα μνημείο με μοναδικά χαρακτηριστικά: Ενας περίβολος γύρω γύρω 497 μέτρα, σχεδόν ένας τέλειος κύκλος σμιλεμένος σε μάρμαρο Θάσου. Το λιοντάρι της Αμφίπολης πάνω από 5 μέτρα, σχεδόν 5,20 μέτρα. Ας το σκεφτούμε στην κορυφή του τύμβου. Δύο ολόγλυφες Σφίγγες που είναι εκεί σαν να φυλάσσουν -και πράγματι είναι εκεί για να προφυλάξουν- την είσοδο του τάφου. Ενας δρόμος πλατύς, με πλάτος 4,5 μέτρα, που οδηγεί στην είσοδο με τοίχους που μιμούνται σε φρέσκο τον τρόπο δόμησης του περίβολου» σημείωσε ο κ. Σαμαράς, που έκανε λόγο «για ένα μοναδικό ταφικό μνημείο», που χρονολογείται μεταξύ του 325 και του 300 π.Χ.
Ταυτόχρονα έδωσε συγχαρητήρια στην κυρία Περιστέρη και στους συνεργάτες της, ενώ για το μέλλον τόνισε ότι «η ανασκαφή θα συνεχιστεί με ρυθμούς που υπαγορεύουν τόσο το εύρημα όσο και η επιστημονική δεοντολογία».
Αποκαλύπτεται σε λίγες μέρες το μεγάλο μυστικό
Κόκκινο χτυπάει η αγωνία για την ταυτότητα του νεκρού που βρίσκεται στο μοναδικό ταφικό μνημείο που έχει βρεθεί στην Αμφίπολη Σερρών.
Την ώρα που η αρχαιολογική σκαπάνη συνεχίζει την έρευνά της, το μυστικό του τάφου συνεχίζει να είναι καλά κρυμμένο και θα αποκαλυφθεί όταν η ανασκαφή ολοκληρωθεί. Οπως έλεγαν χθες αρχαιολόγοι που συμμετείχαν στην έρευνα, σε αυτή τη φάση βρισκόμαστε στη μέση της ανασκαφής. Κάθε χωμάτινο επίπεδο, κάθε 20 εκατοστά, φέρνει και νέα δεδομένα, με αποτέλεσμα να είναι γνωστά μόνο τα γενικά στοιχεία. Πληροφορίες θα δοθούν μόλις ολοκληρωθεί η πρώτη φάση της ανασκαφής, η οποία αναμένεται σε λίγες μέρες.
Για ένα πράγμα είναι σίγουροι οι αρχαιολόγοι. Εχουν καταφέρει να προσδιορίσουν ότι το ταφικό μνημείο χρονολογείται μεταξύ του 325 και του 300 π.Χ., περίοδος για την οποία υπάρχουν αρκετά ιστορικά στοιχεία.
Σπουδαία γεγονότα
Οπως έχουν πει και στο παρελθόν οι αρχαιολόγοι, την περίοδο που χρονολογείται ο ταφικός περίβολος, μετά τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου έως το τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα, διαδραματίζονται σπουδαία ιστορικά γεγονότα στην περιοχή της Αμφίπολης. Σημαντικοί στρατηγοί και ναύαρχοι του Μακεδόνα στρατηλάτη σχετίζονται με την περιοχή, ενώ ο Κάσσανδρος εξορίζει και θανατώνει το 311 π.Χ. τη νόμιμη σύζυγο του Μ. Αλεξάνδρου Ρωξάνη και τον γιο του Αλέξανδρο Δ’.
Αυτό σημαίνει ότι όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά, με το πιθανότερο σενάριο ο τάφος να ανήκει είτε στη Ρωξάνη είτε στον Αλέξανδρο Δ΄.
Ολη η κινητοποίηση πάντως, ο αποκλεισμός της περιοχής από την Αστυνομία αλλά και η παρουσία του ίδιου του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά σηματοδοτεί ότι πρόκειται για έναν σπουδαίο βασιλικό τάφο. Οσο δεν ολοκληρώνεται η ανασκαφή, κάποιοι θεωρούν πιθανό ένα σενάριο, να βρίσκεται εκεί ακόμη και ο Μέγας Αλέξανδρος, ενώ ακόμη ένα σενάριο είναι να πρόκειται για τον τάφο κάποιοι αρχιστρατήγου του Μακεδόνα στρατηλάτη.
Κατερίνα Περιστέρη: Ορκος σιωπής από την «ψυχή» της ανασκαφής!
Είναι η ψυχή της ανασκαφής στην Αρχαία Αμφίπολη. Ο λόγος για την προϊσταμένη της ΚΗ’ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Κατερίνα Περιστέρη, η οποία, αναζητώντας τα μυστικά ενός τάφου, αποφάσισε να εφαρμόσει την τακτική της απόλυτης σιωπής. Ωστόσο, ενημέρωνε σχεδόν καθημερινά για όλες τις αρχαιολογικές ανακαλύψεις της το υπουργείο Πολιτισμού, όπως έκανε χθες το πρωί και στον πρωθυπουργό.
Είναι αυτή που πίστεψε πρώτη απ’ όλους ότι εκεί, στην Αρχαία Αμφίπολη, κρύβεται κάτι σημαντικό. Οπως θυμάται ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας, ήταν η αρχαιολόγος που πριν από περίπου τρία χρόνια τον ενημέρωσε για τη σημαντικότητα της ανασκαφής. Και επειδή το έργο δεν ήταν και τόσο απλό, χρειαζόταν και ενίσχυση. Ετσι, η Αντιπεριφέρεια Θεσσαλονίκης, της οποίας τότε προΐστατο ο κ. Τζιτζικώστας, είχε προσφέρει μια πρώτη σημαντική ενίσχυση, για να ξεκινήσει το έργο που συνεχίστηκε και τα επόμενα χρόνια με πολλή και συστηματική δουλειά (το χαρακτηριστικό της κ. Περιστέρη), αλλά και με πολύ μεγάλες αγωνίες για την πορεία της χρηματοδότησης. Ευτυχώς που τα επόμενα χρόνια είτε το υπουργείο Μακεδονίας – Θράκης και ο Θόδωρος Καράογλου είτε το υπουργείο Πολιτισμού και οι υπουργοί Κώστας Τζαβάρας, Πάνος Παναγιωτόπουλος αλλά και σήμερα ο Κώστας Τασούλας ενίσχυσαν την ομάδα της ανασκαφής που περιλαμβάνει τουλάχιστον 20 άτομα, πολλά από τα οποία είναι αρχαιολόγοι αλλά και εργάτες.
Το μέγεθος του έργου φαίνεται ότι άλλαξε και την ίδια. Ετσι, ενώ παλαιότερα η σχέση της με τους εκπροσώπους του Τύπου αλλά και τους τοπικούς παράγοντες ήταν πολύ ανοιχτή, σιγά σιγά όλα ανατράπηκαν: Η αρχαιολόγος έγινε… τάφος, κόβοντας τις πολλές πληροφορίες που πιθανώς να έθεταν σε κίνδυνο το έργο. Ως αποτέλεσμα αυτού, το τελευταίο διάστημα οι δημόσιες ξεναγήσεις στον χώρο είναι ελάχιστες, ενώ και η «στρόφιγγα» της πληροφόρησης έκλεισε για τα καλά.
Πάντως, τον χώρο και την περιοχή τα γνωρίζει καλά, καθώς και παλαιότερα έχει συμμετάσχει σε αρχαιολογικές ανασκαφές στον Νομό Σερρών. Ομως, όπως όλα δείχνουν, η Αρχαία Αμφίπολη θα είναι η πιο σημαντική.
«Θα γίνουμε μια δεύτερη Βεργίνα» λένε οι κάτοικοι
Στους ρυθμούς της μεγάλης ανακάλυψης ζουν εδώ και πολλές εβδομάδες οι κάτοικοι της περιοχής της Αρχαίας Αμφίπολης. Οι ανασκαφές αποτελούν το νούμερο ένα θέμα συζήτησης ανάμεσά τους, με τα σενάρια να δίνουν και να παίρνουν, καθώς ο καθένας έχει και κάποια δική του θεωρία για το τι κρύβει ο τάφος.
Οι τουρίστες
Ταυτόχρονα αυξάνονται οι προσδοκίες των κατοίκων μπροστά σε μια ενδεχόμενη ιστορική ανακάλυψη, καθώς όλοι εκτιμούν ότι η περιοχή θα γίνει ευρύτερα γνωστή και ότι θα επωφεληθεί τουριστικά. «Θα γίνουμε μια δεύτερη Βεργίνα» είναι μια φράση που ακούγεται συχνά.
Ηδη, όπως λένε οι ντόπιοι και χωρίς ακόμη να έχει επιβεβαιωθεί κάτι συγκεκριμένο για το περιεχόμενο του τάφου, όλο και αυξάνονται οι τουρίστες που επισκέπτονται την περιοχή ρωτώντας να μάθουν για τα μυστικά της ανασκαφής.
Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις που έκανε χθες ο νεοεκλεγείς δήμαρχος Αμφίπολης Κωνσταντίνος Μελίτος, ο οποίος σημείωσε ότι «η επίσκεψη του πρωθυπουργού σημαίνει ότι κάτι πολύ μεγάλο έχει δώσει η ανασκαφή», ενώ πρόσθεσε ότι «η περιοχή πρόκειται να γίνει γνωστή σε όλον τον κόσμο».
Νίκος Οικονόμου
Μ.Η.Τ. 232120