Σομά, βορειοανατολικά της Σμύρνης, εκεί όπου ακόμα ένα τουρκικό ορυχείο μετεξελίχθηκε σε φέρετρο, εκεί όπου τα σκλαβοπάζαρα ευδοκιμούν ακόμα και στα έγκατα της γης. Εκεί όπου τα θύματα -αυτή τη φορά τουλάχιστον 245 εργάτες, που έπεσαν νεκροί κυρίως από ασφυξία- εργάζονταν για χρόνια μέσα σε υπόγειες στοές που στηρίζονται με χοντρά δοκάρια δεμένα μεταξύ τους, με περιορισμένο οξυγόνο και εκτεθειμένα σε μείγματα με σκόνη άνθρακα και αέρια μεθανίου. Μέχρι που η έκρηξη ενός μετασχηματιστή, η οποία συνοδεύτηκε από πυρκαγιά που ακόμη δεν έχει σβήσει, παγίδευσε τους 787 ανθρακωρύχους, μεταξύ των οποίων ένας αδιευκρίνιστος αριθμός ανηλίκων. Εξ αυτών μέχρι στιγμής έχουν διασωθεί 363 ανθρακωρύχοι.
Ηταν η ώρα της αλλαγής βάρδιας και ο αριθμός των εργατών ήταν μεγαλύτερος απ’ ό,τι συνήθως. Σταδιακά άρχισαν να ανασύρονται νεκροί και τραυματίες και να θάβονται πτώματα μαζί με τις ελπίδες των συγγενών. Και μαζί τους να «θάβεται» και το ίδιο το «ευθυνόφοβο», όπως προέκυψε, τουρκικό κράτος, ιδίως μετά την αντίδραση του Ερντογάν, ο οποίος άρθρωσε ότι «αυτά συμβαίνουν σε όλα τα ανθρακωρυχεία, είναι φυσιολογικό», επικαλούμενος εκρήξεις σε ανθρακωρυχεία σε όλο τον κόσμο από τον 19ο αιώνα έως σήμερα.
Μόνο που οι καταγγελίες θέλουν ανεκπαίδευτους και ανειδίκευτους εργάτες, οι οποίοι εντάσσονταν σχετικά απροετοίμαστοι στις βάρδιες, προκειμένου να αυξηθεί η παραγωγή λιγνίτη για τις αυξημένες ανάγκες ενός κοντινού θερμοηλεκτρικού εργοστάσιου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. «Οι συνδικαλιστικές ενώσεις καταγγέλλουν ότι πολλοί από τους εργάτες είχαν υπογράψει συμβόλαια με υπεργολάβους και όχι απευθείας με την ιδιοκτήτρια εταιρία του ορυχείου», όπως μετέδωσε η ανταποκρίτρια του βρετανικού BBC Καγκίλ Κασάπογλου, ενώ η τουρκική εφημερίδα «Χουριέτ» αποκάλυψε ότι μεταξύ των εργατών που ανασύρθηκαν νεκροί περιλαμβάνεται τουλάχιστον ένας έφηβος 15 ετών, γεγονός που επανέφερε στο διεθνές προσκήνιο την παράνομη απασχόληση ανηλίκων στο ανθρακωρυχείο του θανάτου.
«Σκλαβοπάζαρο λοιπόν και όχι εργασία» στο κράτος με τις χειρότερες επιδόσεις στον τομέα της ασφάλειας των ορυχείων στην Ευρώπη, καθώς 2.554 μεταλλωρύχοι έχουν χάσει τη ζωή του από το 1991, δίχως να συμπεριλάβουμε τα θύματα της πολύνεκρης τραγωδίας στη Σόμα.
Ή αλλιώς «δολοφονία, όχι ατύχημα» όπως το χάσταγκ που κυκλοφορεί με ένταση στο τουρκικό twitter #kazadegilcinayet, «φουσκώνοντας» ένα κύμα οργής ενάντια στην κυβέρνηση Ερντογάν.
Αλλωστε οι εκρήξεις στα ορυχεία είναι συχνό φαινόμενο στην Τουρκία, κυρίως στα ιδιωτικά, στα οποία συχνά δεν γίνονται σεβαστοί οι κανόνες ασφαλείας. Κι όμως η ιδιοκτήτρια εταιρία του ανθρακωρυχείου της Σόμα, η Soma Komur Isletmeri, τόλμησε να εκδώσει ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία η καταστροφή σημειώθηκε «παρά τα ύψιστα μέτρα ασφαλείας και τις επιθεωρήσεις».
Δήμητρα Αθανασοπούλου
Μ.Η.Τ. 232120