Αναγκάστηκαν να μετοικήσουν ακόμη και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού κυνηγώντας ένα κινηματογραφικό όνειρο που παρέμενε, παρά τις δυσκολίες, άσβεστο. Κοινό χαρακτηριστικό τους, οι ρίζες τους που κρατούσαν από την Ελλάδα.
Τα ονόματά τους όμως έγιναν γνωστά σε όλο τον πλανήτη. Τζον Κασσαβέτης, Ελία Καζάν, Νίκος Παπατάκης, Αδωνις Κύρου, Ροβήρος Μανθούλης, καταξιωμένοι σκηνοθέτες που κατόρθωσαν να κάνουν καριέρα κουβαλώντας πάντα την πατρίδα μέσα τους.
Με ένα αφιέρωμα πιο επίκαιρο από ποτέ εμπλουτίζεται το 25ο Ευρωπαϊκό Πανόραμα Κινηματογράφου, το οποίο εδώ και λίγες ημέρες έχει ξεκινήσει δυναμικά τις προβολές του σε κεντρικούς κινηματογράφους της πόλης. Οι Ελληνες σκηνοθέτες της διασποράς πρωταγωνιστούν στο αφιέρωμα που πραγματοποιεί η Ταινιοθήκη Ελλάδος σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος και το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Εφηρμοσμένης Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η απόφασή τους να ξενιτευτούν παραπέμπει έντονα στη σύγχρονη πραγματικότητα με τη μετεγκατάσταση πολλών νέων δημιουργών στο εξωτερικό, απ’ όπου επιχειρούν να ανοίξουν τα φτερά τους στην έβδομη τέχνη.
Πρόκειται για την πρώτη ενότητα ενός νέου κύκλου προβολών με θέμα την ελληνική διασπορά στον κινηματογράφο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει σίγουρα το αφιέρωμα στον -σχετικά παραμελημένο στην Ελλάδα- Αδωνη Κύρου, γνωστό στη χώρα μας μόνο για το μεταφρασμένο στα ελληνικά βιβλίο του «Ο σουρεαλισμός στον κινηματογράφο» και την ταινία του «Το μπλόκο».
Συγκεκριμένα, πέντε μικρού μήκους ταινίες του Αδωνη Κύρου θα προβληθούν σήμερα για πρώτη φορά στην Ελλάδα, παρουσίαση που πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Τουλούζ, η οποία τις διατηρεί στο αρχείο της. Ο Κύρου, παιδί γνωστής συντηρητικής οικογένειας στον χώρο του αθηναϊκού Τύπου, στις αρχές του ’45 διέφυγε μόνος του στο Παρίσι, ύστερα από σοβαρό τραυματισμό, όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του το 1985.
Στο πρόγραμμα των ταινιών έχει συμπεριληφθεί το επικό και βραβευμένο με Οσκαρ φιλμ «Αμέρικα, Αμέρικα» του ελληνικής καταγωγής Ηλία Καζαντζόγλου, δηλαδή του Ελία Καζάν. Πρώτης γενιάς μετανάστης στις ΗΠΑ, ο Καζάν, που γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις αρχές του περασμένου αιώνα, στο φιλμ καταπιάνεται με την οδύσσεια ενός μετανάστη, εμπνεόμενος από την ιστορία του θείου του.
Τον «Θάνατο ενός Κινέζου μπούκι» του Τζον Κασσαβέτη θα προβάλει η Ταινιοθήκη το ερχόμενο Σάββατο.
Δεύτερης γενιάς μετανάστης στις ΗΠΑ, ο Τζον Κασσαβέτης, καταξιωμένος κι αυτός Ελληνοαμερικανός σκηνοθέτης, αρχικά αντιμετώπισε τον χλευασμό για το εν λόγω φιλμ, για να συμπεριληφθεί εν συνεχεία μεταξύ των καλύτερων δημιουργιών του.
Οι «Αβυσσοι», το εξαιρετικό φιλμ του μεγάλου κινηματογραφιστή Νίκου Παπατάκη, που έφυγε από τη ζωή το 2010, προβάλλονται στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος την Τετάρτη 21 Νοεμβρίου. Εγκατεστημένος στο Παρίσι αλλά γεννημένος στην Αντίς Αμπέμπα της Αιθιοπίας από Ελληνα πατέρα και Αβησσυνή μητέρα, ο Παπατάκης σκηνοθέτησε τις «Αβύσσους» το 1963. Βασισμένη, όπως και «Οι δούλες» του Ζενέ, στο πραγματικό περιστατικό των αδερφών Παπέν που συγκλόνισε το 1933 τη Γαλλία, η ταινία εκπροσώπησε επίσημα τη χώρα στο Φεστιβάλ των Καννών.
Στο αφιέρωμα έχει συμπεριληφθεί και η προβολή του φιλμ του Ροβήρου Μανθούλη με τίτλο «Lilly’s Story». Ο Μανθούλης, ο οποίος ζει μόνιμα στο Παρίσι, θα παραβρεθεί στην προβολή της ταινίας του στις 25 Νοεμβρίου.
Γιώτα Βαζούρα
Μ.Η.Τ. 232120