Ακόμη και οι εμπνευστές του μνημονίου διαπιστώνουν το αδιέξοδό του. Με μία έκθεση που ουσιαστικά περιγράφει μια εγχείρΗση που πέτυχε, αλλά ο ασθενής τελικά χαροπαλεύει, το ΔΝΤ αφήνει ορθάνοιχτο το ενδεχόμενο για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους μέσω επιλεκτικής χρεοκοπίας. οπως χαρακτηριστικά σημειώνουν οι συντάκτες της έκθεσης, «η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα ενδεχομένως να προκαλέσει αξιολόγηση επιλεκτικής χρεοκοπίας για την Ελλάδα, αν και πιθανώς για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα». Εκτός από την ομολογία για την πιθανότητα επιλεκτικής χρεοκοπίας της χώρας, το ΔΝΤ ομολογεί την αποτυχία του προγράμματος και μέσω της πρόβλεψής του ότι τελικά το δημόσιο χρέος της χώρας θα ανέλθει το 2012, αντί για 159% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), στο 172%. Παράλληλα, το ΔΝΤ, εμμέσως πλην σαφώς, αμφιβάλλει για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, καθώς, όπως περιγράφεται, η επίτευξη για πολλά χρόνια υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων, πάνω από 6% του ΑΕΠ, έχει επιτευχθεί σε ελάχιστες περιπτώσεις στο παρελθόν. Ειδικότερα, το ΔΝΤ:
Παραδέχεται εμμέσως την αποτυχία του προγράμματος, επειδή διαπιστώνει ότι η Ελλάδα δεν θα καταφέρει να δανειστεί από τις αγορές στο τέλος του έτους. Το πρόγραμμα συνέχισης της χρηματοδότησης της Ελλάδας που επεξεργάζεται η Ε.Ε. προβλέπει τη συμμετοχή ιδιωτών, αλλά με αποφυγή επιλεκτικής χρεοκοπίας. Σημειώνει ωστόσο ότι οι τράπεζες θα καταγράψουν ζημιές και υπογραμμίζεται ότι τελικά μπορεί να μην αποφευχθεί, έστω και σε προσωρινή βάση, η επιλεκτική χρεοκοπία.
Εκτιμά ότι, για να είναι βιώσιμο το ελληνικό χρέος, θα πρέπει να επιτευχθούν για τα επόμενα χρόνια πρωτογενή πλεονάσματα (δεν περιλαμβάνονται οι δαπάνες για τόκους) της τάξης του 6,5% του ΑΕΠ, πράγμα για το οποίο εμμέσως εκφράζουν αμφιβολίες και οι ίδιοι οι συντάκτες της έκθεσης του ΔΝΤ.
Αναθεωρεί προς τα πάνω την πρόβλεψή του για την ύφεση της ελληνικής οικονομίας, ενώ το πρόγραμμα προέβλεπε ύφεση για το 2011 3%, τώρα προβλέπει ότι η ύφεση θα διαμορφωθεί στο 3,8%, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα εισοδήματα των πολιτών και την απασχόληση. Μάλιστα, ενώ το πρόγραμμα προέβλεπε ότι η οικονομία θα επέστρεφε σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης σε τριμηνιαία βάση το τελευταίο τρίμηνο του 2011, τώρα προβλέπει ότι αυτό θα γίνει το πρώτο τρίμηνο του 2012.
Διαπιστώνει σημαντικό πρόβλημα ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες, καθώς και μεγάλη αύξηση των επισφαλών δανείων, λόγω της ύφεσης. Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι τα επισφαλή δάνεια αυξήθηκαν το πρώτο τρίμηνο του 2011 στο 11,5%.
Παρά την παραπάνω κριτική, που ουσιαστικά αποτελεί ομολογία αποτυχίας του Μνημονίου, για άλλη μια φορά ο επικεφαλής του ΔΝΤ στην τρόικα, Πολ Τόμσεν, υποστήριξε χθες με συνέντευξή του ότι ο μόνος δρόμος για τη βιωσιμότητα της ελληνικής οικονομίας και του χρέους είναι «η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων» και η εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος. Πάντως, το ΔΝΤ στην έκθεσή του διαπιστώνει μια σειρά από κινδύνους για την επιτυχία του προγράμματος. Ειδικότερα, υποστηρίζει ότι κινδυνεύει από καθυστερήσεις στην εφαρμογή των μέτρων, επιδείνωση του μακροοικονομικού περιβάλλοντος (οξύτερη ύφεση λόγω της μείωσης της ρευστότητας των τραπεζών κ.λπ.) και προβλήματα στη συνέχιση της χρηματοδότησης της χώρα, εφόσον οδηγηθεί σε καθεστώς επιλεκτικής χρεοκοπίας.
Σπύρος Δημητρέλης
Καταστροφικές συνέπειες, όπως και αν ονομάσουν τη χρεοκοπία
Η κυβέρνηση επιχειρεί να χρυσώσει το χάπι, αλλά ήδη η αγορά και ο πολιτικός κόσμος κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, υποστηρίζοντας ότι η επιλεκτική χρεοκοπία θα δώσει τη χαριστική βολή στην ελληνική οικονομία. «Καταστροφικό» χαρακτήρισε αυτό το ενδεχόμενο ο αρχηγός της Ν.Δ. Αντ. Σαμαράς. Με την επιλεκτική χρεοκοπία, «η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει υπό το βάρος των τόκων πλέον» δήλωσε στον ραδιοφωνικό σταθμό ΒΗΜΑ 99,5 ο Στ.
Κατά τον κ. Μάνο, η μετάθεση της αποπληρωμής ομολόγων «σημαίνει ανταλλαγή με ομόλογα που θα έχουν διπλάσιο επιτόκιο».
Ο υπουργός Οικονομικών Ευαγγ. Βενιζέλος προετοιμάζει το κλίμα και οι πολίτες προσπαθούν να καταλάβουν ποια παραλλαγή της χρεοκοπίας (επιλεκτική, προσωρινή, ελεγχόμενη) θα επιλέξουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες για την Ελλάδα. Οι επιπτώσεις από μια επιλεκτική χρεοκοπία, όπως εκτιμάται ότι θα βαπτιστεί η αντιμετώπιση του ελληνικού προβλήματος, είναι αδύνατον να προεξοφληθούν. Και αυτό γιατί ουδείς γνωρίζει τη συνολική ρύθμιση στην οποία θα καταλήξουν οι Ευρωπαίοι, αλλά και το διάστημα στο οποίο θα παραμείνει η χώρα μας υπό το συγκεκριμένο καθεστώς.
Θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι δεν θα έχουν προβλήματα οι καταθέτες, καθώς θα υπάρξει παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Γι’ αυτόν τον λόγο χθες δεν παρατηρήθηκε αυξημένη κινητικότητα στα γκισέ. Ούτως ή άλλως οι μεγαλοκαταθέτες έχουν προ πολλού εγκαταλείψει το παραπαίον ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Για να μην την πληρώσουν οι μικροκαταθέτες που δεν μετέφεραν τους κόπους τους σε Ελβετία, Κύπρο ή αλλού, αρκετοί προβλέπουν ότι θα εξασφαλιστεί η επιβίωση των ελληνικών τραπεζών. Η ΕΚΤ έχει ήδη εφαρμόσει σχέδιο έκτακτης ανάγκης για τα ιρλανδικά πιστωτικά ιδρύματα.
Μεσοπρόθεσμα, το μέλλον των τραπεζών συνδέεται με το πόσο μεγάλο θα είναι το «κούρεμα» που θα συνοδεύσει την επιλεκτική χρεοκοπία. Θα συμπιεστεί περαιτέρω η αξία του χαρτοφυλακίου ομολόγων τους και στην ουσία θα οδηγηθούν σε αναγκαστικούς «γάμους» (κυρίως με ξένους ομίλους) προκειμένου να διατηρηθούν στη ζωή.
Σοβαρό πρόβλημα θα έχουν και τα ασφαλιστικά ταμεία, καθώς διαθέτουν μεγάλο χαρτοφυλάκιο ελληνικών ομολόγων. Το «κούρεμα» των ομολόγων θα περιορίσει σημαντικά την αξία της περιουσίας τους, αλλά είναι αδύνατο να υπολογιστούν σήμερα οι συνέπειες για τους συνταξιούχους. Ακόμα και τώρα πολλά ασφαλιστικά ταμεία βρίσκονται στο «κόκκινο» και κάποια (όπως το ΙΚΑ) έλαβαν πρόσθετη χρηματοδότηση από τον Προϋπολογισμό προκειμένου να πληρώσουν συντάξεις.
Αυτό, βέβαια, είναι το καλό σενάριο, σύμφωνα με το οποίο η Ελλάδα θα βρεθεί σε καθεστώς επιλεκτικής χρεοκοπίας για σχετικά περιορισμένο χρονικό διάστημα. Αν η χώρα μας παραμείνει σε τέτοιο καθεστώς για πολλούς μήνες, το χτύπημα στην πραγματική οικονομία θα είναι σοβαρό. Σιγά σιγά η αγορά θα «στεγνώνει» από ρευστότητα, επιχειρήσεις θα κλείνουν, ακόμα και οι εισαγωγές θα δυσκολεύονται, αφού δεν θα υπάρχουν χρήματα.
Φώτης Κόλλιας
Σε σύγχυση η Ευρώπη, 36 σενάρια μέτρησε ο Βενιζέλος
Σε πλήρη σύγχυση, ακόμα και την ύστατη ώρα, βρίσκονται οι Ευρωπαίοι ηγέτες, την ίδια στιγμή που δηλώνουν ότι αναζητούν άμεση λύση στο ελληνικό πρόβλημα. Η αδυναμία εξεύρεσης κοινά αποδεκτής λύσης για την Ελλάδα προκύπτει και από το γεγονός ότι τις τελευταίες ώρες η φημολογούμενη Σύνοδος Κορυφής αντικαταστάθηκε από έκτακτη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών, αλλά με άγνωστη ημερομηνία. Χθες αργά το βράδυ κυβερνητικές πηγές έλεγαν ότι η Σύνοδος μπορεί να πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Κυριακή. Ταυτόχρονα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) εμφανίζεται κατά της επιλεκτικής χρεοκοπίας, αλλά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) δεν την αποκλείει.
Στις Βρυξέλλες υποστηρίζουν ότι οι τεχνικές επιτροπές εργάζονται πυρετωδώς. Εργάζεται, όμως, και ο (γαλλικών συμφερόντων) αμερικανικός οίκος αξιολόγησης Fitch, ο οποίος χθες υποβάθμισε τα ελληνικά ομόλογα στην κατηγορία «σκουπιδιών» CCC.
Η επαμφοτερίζουσα στάση των Γερμανών, οι οποίοι εμφανίζονται τώρα να συμφωνούν σε πρωτοβουλίες που μέχρι πρόσφατα θεωρούσαν ταμπού, συνοδεύεται από φήμες για κινήσεις ισχυρών ευρωπαϊκών τραπεζών προκειμένου να εξασφαλιστούν για το χειρότερο δυνατό σενάριο (με «παρκάρισμα» κεφαλαίων στην ΕΚΤ). Οι Ευρωπαίοι ηγέτες επί μήνες διέψευδαν μετά βδελυγμίας το ενδεχόμενο χρεοκοπίας της Ελλάδας και τώρα ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών Γιαν Κες ντε Γιάγκερ δηλώνει ανοιχτά ότι πρέπει να επιβληθεί η επιλεκτική χρεοκοπία ώστε να συμμετάσχουν και οι ιδιώτες κάτοχοι ομολόγων στην επίλυση του προβλήματος.
Κατά τον υπουργό Οικονομικών Ευαγγ. Βενιζέλο εξετάζονται 36 διαφορετικά σενάρια για την Ελλάδα. Προς το παρόν έχουν κυκλοφορήσει μόνο δύο τρία, όπως: Οι αγορές ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης (EFSF), η επιλεκτική χρεοκοπία με ταυτόχρονο «κούρεμα» των ομολόγων και «εμπράγματες εγγυήσεις» από ελληνικής πλευράς, και η έκδοση ευρωομολόγου, σενάριο το οποίο στήριξε χθες και ο Αντ. Σαμαράς υποστηρίζοντας πως είναι η μόνη υγιής λύση.
H Διεθνής Ενωση Τραπεζών (IIF) έχει προτείνει την αγορά ομολόγων από το EFSF, κίνηση την οποία δεν απέκλειαν χθες κύκλοι του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, ενώ μέχρι πρόσφατα την απέρριπταν. Πολλά θα κριθούν από το αν τελικώς συμμετάσχουν ή όχι οι ιδιώτες στο νέο πακέτο διάσωσης, υποστήριζαν όσοι παρακολουθούν από κοντά τα παζάρια στις Βρυξέλλες. Οσο για τη στάση της ΕΚΤ, η οποία εμφανίζεται να αντιδρά σε κάθε λύση που περιλαμβάνει τη λέξη «χρεοκοπία», οι πολιτικοί παρατηρητές παρέπεμπαν στην ανακοίνωση του Eurogroup, η οποία άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο παράκαμψης της Κεντρικής Τράπεζας με πολιτική λύση.
Μέχρι και ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Γερμανίας Γενς Βάιντμαν δήλωσε σε συνέντευξη που δημοσιεύεται σήμερα στην εβδομαδιαία εφημερίδα «Die Zeit» ότι «το κοντσέρτο των φωνών που εκφράστηκαν δημόσια αυτές τις τελευταίες εβδομάδες -και όχι μόνο για τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα- δεν συνέβαλε στο να δημιουργηθεί εμπιστοσύνη όσον αφορά τη δυνατότητα να επιλυθούν τα προβλήματα».
Αρχίζει επίσημα το ξεπούλημα
Ξεκίνησε χθες και επίσημα η λειτουργία του Ταμείου για την Αξιοποίηση της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου, του φορέα δηλαδή που αναλαμβάνει ουσιαστικά το ξεπούλημα των «φιλέτων» της χώρας. Τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του Ταμείου είχαν συνάντηση γνωριμίας με τον υπουργό Οικονομικών Ευάγγελο Βενιζέλο, θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να στείλουν ένα πρώτο «μήνυμα» για άμεση ανάληψη των καθηκόντων τους και για επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων. Στον υπουργό Οικονομικών πήγαν χθες οι Ι. Κουκιάδης, πρόεδρος του Ταμείου, Κ. Μητρόπουλος, διευθύνων σύμβουλος, Α. Ταπραντζής, εντεταλμένος σύμβουλος, Α. Βαρθολομαίος και Α. Ζωηρού, μέλη του Δ.Σ.
Στη συνάντηση τέθηκαν οι προτεραιότητες από τον κ. Βενιζέλο, ενώ τονίστηκε ότι θα υπάρχει κάθε δυνατή βοήθεια από μέρους του για να ξεπεραστούν τυχόν προβλήματα που μπορεί να ανακύψουν, ειδικά στο πρώτο διάστημα λειτουργίας του Ταμείου. Ουσιαστικά, με βάση τον εφαρμοστικό Νόμο έχει εκχωρηθεί στο Ταμείο το σύνολο της δημόσιας περιουσίας.
Βασίλης Αγγελόπουλος
«Le Monde»: Δυστυχώς μας κυβερνούν παιδιά
Δεν γλίτωσε κανείς από τη σκληρή κριτική της γαλλικής εφημερίδας «Le Monde». Και με το «κανείς» εννοούμε κανείς πολιτικός σε καμία από τις πλευρές του Ατλαντικού.
«Με την ιδεολογική τους τύφλωση οι Ρεπουμπλικάνοι αρνούνται οποιεσδήποτε φορολογικές αυξήσεις για να μειώσουν το μέγεθος του χρέους τους, με μια ανεύθυνη συμπεριφορά που συμβάλλει σημαντικά στο να γίνει η οικονομική συγκυρία ακόμα πιο επιβλαβής» καταγγέλλει η εφημερίδα για τη μία μεριά του Ατλαντικού.
Αναφέρεται στις αδιέξοδες συζητήσεις μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών που έχουν στόχο την αύξηση του ορίου δανεισμού των ΗΠΑ προκειμένου η Αμερική να μην κηρύξει στάση πληρωμών. «Οσον αφορά την ανευθυνότητα και τη δειλία, δεν υπάρχει τίποτα σαν τη στάση των ηγετών της ζώνης του ευρώ. Για αρκετούς μήνες διαφωνούν για την υλοποίηση ενός δεύτερου πακέτου βοήθειας προς την Ελλάδα, όπου το πρώτο δεν υπήρξε αρκετό. Οι δισταγμοί και οι διαφορές τους υπονομεύουν την εμπιστοσύνη της αγοράς, η οποία έπειτα από όλα θα πρέπει να αγοράσει τα χρεόγραφα που εκδίδονται για τη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων τους» καταγγέλλει η εφημερίδα και για την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. «Θα πρέπει να γίνει κατανοητό: Η κατάσταση απαιτεί ενήλικες – και μας λείπουν και στην Ουάσινγκτον και στις Βρυξέλλες» γράφει απλά και σκληρά η «Le Monde». Στο άρθρο αναφέρεται ακόμη ότι η νομισματική ένωση είναι σε «αξιολύπητη κατάσταση», ενώ ευθύνες γι’ αυτό αποδίδονται στους υπουργούς που «επιλέγουν αγωγή για κρυολόγημα όταν ο ασθενής απειλείται από καρκίνο».
Μαρία Παναγιώτου
Μ.Η.Τ. 232120