TIPeR, το «ραβδάκι» που κάνει καρδιά από δέρμα

Μετέτρεψαν κύτταρα από τον εγκέφαλο και το δέρμα απευθείας σε κύτταρα της καρδιάς Αμερικανοί επιστήμονες από το πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια. Η μέθοδος, που έγινε με επαναπρογραμματισμό των ριβοσωμάτων τους ή τη μέθοδο μεταγραφικής ρύθμισης φαινοτύπων TIPeR, αναμένεται να ανοίξει τον δρόμο για νέες κυτταρικές θεραπείες, που θα αποκαθιστούν τον κατεστραμμένο ιστό των κυττάρων της καρδιάς σε ασθενείς με καρδιαγγειακές παθήσεις.

«Αυτό που είναι καινούργιο σε αυτή την προσέγγιση για τη δημιουργία καρδιακών κυττάρων είναι ότι μετατρέπουμε κατευθείαν το ένα κύτταρο σε άλλο χρησιμοποιώντας το RNA, χωρίς ενδιάμεσα στάδια» εξηγεί ο δρ Τζέιμς Εμπεργουιν, καθηγητής φαρμακολογίας στην Ιατρική Σχολή Πέρελμαν της Πενσιλβάνια. Δηλαδή, αντί να μετατρέψουν τα αρχικά κύτταρα στα λεγόμενα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα, μία μορφή παρόμοια με την αρχική εμβρυϊκή τους μορφή, από την οποία στη συνέχεια μπορούν να αναπτυχθούν σε όλα τα είδη κυττάρων, οι επιστήμονες ακολούθησαν άλλο δρόμο. Χρησιμοποίησαν τους «αγγελιοφόρους» mRNA, που μεταφέρουν τις πληροφορίες από το DNA στα ριβοσώματα που βρίσκονται στο πλάσμα των κυττάρων και τα οποία τις «μεταφράζουν» στις αντίστοιχες πρωτεΐνες.

Στέλνοντας λοιπόν «αγγελιοφόρους» με πρωτεϊνικά μηνύματα καρδιακών πρωτεϊνών σε κύτταρα που προέρχονται από τον εγκέφαλο (αστροκύτταρα) ή σε δερματικά κύτταρα (ινοβλάστες), αλλάζουν τον φαινότυπο αυτών των κυττάρων. Αλλοιώνουν, δηλαδή, τη γενετική τους έκφραση «επαναπρογραμματίζοντάς» τα, ώστε να μετατραπούν σε καρδιομυοκύτταρα, με άλλα λόγια σε κύτταρα των καρδιακών μυών.

Πρόκειται για την πρώτη απευθείας μετατροπή κυττάρων που έγινε ποτέ με αυτή τη μέθοδο μεταγραφικής ρύθμισης φαινοτύπων, με την ονομασία TIPeR. Προς το παρόν, τα αποτελέσματα της έρευνας θα αξιοποιηθούν για τις δοκιμές νέων φαρμάκων και θεραπειών. Ομως στο μέλλον αναμένεται να βοηθήσουν στην αναπλήρωση των κατεστραμμένων καρδιακών κυττάρων, ανοίγοντας νέους δρόμους στη λεγόμενη «αναγεννητική ιατρική». Η πρωτοποριακή έρευνα δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences».

Μυρτώ Μπούτση