Κρίσιμη για το μέλλον της Ελλάδας και της Ευρώπης ήταν η χθεσινή μαραθώνια συνεδρίαση του συμβουλίου υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης (Eurogroup). Στο συμβούλιο, που έγινε υπό το αδιάκοπο σφυροκόπημα των αγορών στα ομόλογα των κρατών της περιφέρειας της ευρωζώνης (περιλαμβανομένων της Ιταλίας και της Ισπανίας), τέθηκαν επί τάπητος όλες οι πιθανές λύσεις για την κρίση χρέους, σε μια προσπάθεια των Ευρωπαίων να περιορίσουν τη φωτιά που τείνει να λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μετέφεραν διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία, οι υπουργοί των 17 χωρών συζήτησαν όλα τα ενδεχόμενα, όπως την επαναγορά των ελληνικών ομολόγων από την αγορά στις σημερινές χαμηλές τιμές τους (προσφέρονται με έκπτωση ακόμη και 50% σε σχέση με την ονομαστική τους τιμή) ή την ανταλλαγή των ελληνικών ομολόγων, που κατέχουν ιδιώτες επενδυτές -όπως τράπεζες και ασφαλιστικά ταμεία- και τα οποία λήγουν την επόμενη διετία, με άλλα ομόλογα, μεγαλύτερης διάρκειας, σε μια προσπάθεια να καταστεί το ελληνικό χρέος, το οποίο υπερβαίνει το 160% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, πιο βιώσιμο.
Σημειώνεται πως η γαλλική πρόταση μετακύλισης του περίπου 70% του χρέους που βρίσκεται στα χέρια ιδιωτών μέσω ανταλλαγής με ομόλογα διάρκειας 30ετίας και άλλους τίτλους που φέρουν υψηλή αξιολόγηση έχει ουσιαστικά εγκαταλειφθεί, καθώς προέβλεπε τη χρέωση της Ελλάδας με απαγορευτικά επιτόκια, έως και 8%, τα οποία δεν ήταν δυνατόν να χρεωθούν χωρίς να οδηγήσουν με μαθηματική ακρίβεια σε στάση πληρωμών.
Η Γερμανία, η Ολλανδία, η Αυστρία και η Φινλανδία είναι πεπεισμένες πως οι τράπεζες, οι ασφαλιστικές και άλλοι ιδιώτες που διακρατούν ομόλογα του ελληνικού κράτους θα πρέπει να σηκώσουν στους ώμους τους μέρος του κόστους ενός δεύτερου πακέτου στήριξης της Ελλάδας, το ύψος του οποίου αναμένεται να φτάσει τα 110 δισ. ευρώ. Το να το σηκώσουν σημαίνει για το μπλοκ των ισχυρών της ευρωζώνης ότι θα δεχτούν να μη λάβουν ρευστό στη λήξη των ελληνικών ομολόγων, αλλά άλλα ελληνικά ομόλογα, που θα λήγουν έπειτα από επτά ή δέκα χρόνια.
Η «επιλεκτική» χρεοκοπία
Η υποχρεωτική αυτή ανταλλαγή, ωστόσο, έχει ξεκαθαριστεί από τους οίκους αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας των χωρών ότι θα θεωρηθεί «πιστωτικό γεγονός», δηλαδή θα σημάνει τη χρεοκοπία της Ελλάδας για συγκεκριμένα ομόλογα που θα επιλεγούν. Είναι η «επιλεκτική χρεοκοπία» που αναφέρουν τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία, η οποία θα οδηγήσει στην ενεργοποίηση πληρωμής των περιβόητων ασφαλίστρων χρεοκοπίας, των γνωστών CDS.
Για να αντιμετωπιστεί, ωστόσο, η αναταραχή που θα προκύψει στις αγορές από το πιστωτικό γεγονός της Ελλάδας, θα πρέπει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να συνεχίσει να παρέχει άπλετη ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες, αποδεχόμενη τα ελληνικά ομόλογα, τα οποία θα έχουν λάβει τη χαμηλότερη διαβάθμιση, δηλαδή τη βαθμολογία χώρας που έχει χρεοκοπήσει.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αντιτίθεται σε αυτήν την επιλογή θεωρώντας ότι αν χρεοκοπήσει μια χώρα της ευρωζώνης, το χτύπημα σε όλον τον χρηματοπιστωτικό κλάδο της Ευρώπης θα είναι πολύ μεγάλο, σε βαθμό που μπορεί να οδηγήσει στην αποσταθεροποίηση όλου του οικοδομήματος της ευρωζώνης.
Ενδεικτικό της κρισιμότητας της κατάστασης είναι ότι πριν από το Eurogroup πραγματοποιήθηκε έκτακτη σύσκεψη των μεγάλων κεφαλών της ευρωζώνης, του προέδρου της Ε.Ε. Χέρμαν βαν Ρομπάι, του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μπαρόζο, του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν Κλοντ Τρισέ και του προέδρου του Eurogroup Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.
Το αρχικό σενάριο για το νέο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα στηριζόταν σε τρεις πυλώνες:
1. Τα έσοδα του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων ύψους 50 δισ. ευρώ ως το 2015, που παραμένει κεντρικός στόχος στο νέο πρόγραμμα
2. τον εξορθολογισμό (μείωση) των υποχρεώσεων της Ελλάδας προς τους ιδιώτες πιστωτές τουλάχιστον κατά 30 δισ. ευρώ για την περίοδο ως και το 2015, και
3. τη χορήγηση νέου, πρόσθετου δανείου προς την Ελλάδα ύψους 35 δισ. ευρώ.
Σπύρος Δημητρέλης
Ο Οικονόμου προαναγγέλλει αποτυχία ιδιωτικοποιήσεων και νέα σκληρά μέτρα
Με κυνικό τρόπο ομολόγησε την ανικανότητα της κυβέρνησης να εφαρμόσει το Μεσοπρόθεσμο ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Π. Οικονόμου από τη Βουλή, προτρέποντας τους βουλευτές του ΚΚΕ να μην ανησυχούν και πολύ διότι «στο τέλος θα δείτε, θα πουληθούν πολύ λιγότερα». Ανοιξε ωστόσο διάπλατα παράθυρο για νέα σκληρά μέτρα, τονίζοντας με νόημα πως για ό,τι δεν πουληθεί η κυβέρνηση θα λάβει νέα μέτρα ισοδύναμου δημοσιονομικού αποτελέσματος.
Λίγες ημέρες μετά τη δήλωση του υπουργού Οικονομικών Ευάγγελου Βενιζέλου ότι «εγώ δεν θα δεσμευτώ ποτέ πως δεν θα πάρω νέα μέτρα», ήρθε χθες η δήλωση στη Βουλή του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Παντελή Οικονόμου, ο οποίος προέβλεψε με σιγουριά ότι η κυβέρνηση δεν θα πετύχει τον στόχο των 50 δισ. ευρώ.
«Τα προβλεπόμενα προς πώληση δεν θα πουληθούν όλα, διότι δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα. Στο τέλος θα πουληθούν πολύ λιγότερα. Σε μια τέτοια περίπτωση θα λάβουμε μέτρα ισοδύναμου δημοσιονομικού αποτελέσματος. Για ό,τι δεν πουλήσουμε θα λάβουμε και τα αντίστοιχα μέτρα» είπε ο κ. Οικονόμου μιλώντας με δημοσιογράφους, οι οποίοι πάγωσαν. Αμέσως μετά, έχοντας καταλάβει την γκάφα του, ο κ. Οικονόμου είπε: «Πείτε εσείς ότι θα τα βρούμε από την πάταξη της φοροδιαφυγής». Δυστυχώς γι’ αυτόν κανένας δεν τον πίστεψε και πιθανότατα δεν πίστεψε ούτε ο ίδιος τον εαυτό του.
Με το χρονοδιάγραμμα μάλιστα του Μεσοπρόθεσμου να αναφέρει ρητώς ότι οι αποκρατικοποιήσεις ξεκινούν από το τρίτο τρίμηνο του 2011, δεν θα πρέπει να αποκλειστεί τα πρώτα μέτρα ισοσκελισμού ενδεχόμενης παρέκκλισης από τους οριοθετημένους στόχους να έρθουν από το φθινόπωρο.
Αίσθηση, μάλιστα, προκάλεσε η κυνική αιτιολόγηση που έδωσε ο κ. Οικονόμου στην πρόβλεψη ότι δεν πρόκειται να πουληθούν όσα αναφέρονται στο Μεσοπρόθεσμο, καθώς «όσοι έχουν χρήματα προτιμούν να ποντάρουν στη χρεοκοπία παρά να επενδύουν». Απαντώντας σε ερώτηση των βουλευτών του ΚΚΕ για την ιδιωτικοποίηση της ΛΑΡΚΟ και του λιμανιού της Θεσσαλονίκης, ο κ. Οικονόμου είπε: «Ειδικά για τη ΛΑΡΚΟ δεν γνωρίζω να υπάρχει αγοραστής. Κανένας από αυτούς που έχουν χρήματα δεν διακινδυνεύει τα λεφτά του εκεί όπου υπάρχει ο παράγοντας εργασία. Προτιμούν να επενδύουν σε αέρα, spreads και CDS».
Ανικανότητα: Στα 4,5 δισ. € η μαύρη τρύπα του εξαμήνου
Στα 4,5 δισ. ευρώ έφτασε η «τρύπα» του Προϋπολογισμού στο πρώτο εξάμηνο του έτους, εκθέτοντας ανεπανόρθωτα κυβέρνηση, ΔΝΤ και Ε.Ε., αφού μέσα σε έναν μήνα το άνοιγμα μεγάλωσε κατά 1,3 δισ. ευρώ! Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, ο «εκτροχιασμός» των δημοσίων εσόδων έφτασε τα 3.267 εκατ. ευρώ (από 25.081 εκατ. ευρώ που ήταν ο στόχος, μαζεύτηκαν μόλις 21.814 εκατ. ευρώ, όταν πέρυσι την ίδια περίοδο είχαν συγκεντρωθεί 23.796 εκατ. ευρώ). Η μείωση συγκριτικά με το αντίστοιχο περσινό πρώτο εξάμηνο είναι της τάξης του 8,3%. Στον τομέα των δαπανών, η υπέρβαση βρίσκεται στα 1.275 εκατ. ευρώ (με στόχο 31.880 εκατ. ευρώ, στο εξάμηνο οι δαπάνες του τακτικού Προϋπολογισμού έφτασαν τα 33.155 εκατ. ευρώ, όταν πέρσι ήταν μόλις 30.483 εκατ. ευρώ).
Το υπουργείο Οικονομικών αποδίδει την υστέρηση στα έσοδα στην ύφεση, που είναι μεγαλύτερη από την αρχική πρόβλεψη, στις αυξημένες επιστροφές φόρου, λόγω συμψηφισμού με προηγούμενα έτη, και στη μη επέκταση του μέτρου της είσπραξης τελών κυκλοφορίας κατά τους δύο πρώτους μήνες του 2011, όπως είχε γίνει πέρσι! Ούτε λόγος δηλαδή για την αδυναμία του κρατικού μηχανισμού να αυξήσει τα έσοδα ή ότι ο στόχος ήταν ευθύς εξαρχής ανέφικτο να επιτευχθεί.
Για το σκέλος των δαπανών, η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών παραδέχεται ότι έχουν υπερβεί τον στόχο κατά 8,8%, κυρίως λόγω των αυξημένων δαπανών για τόκους (1.277 εκατ. ευρώ) και των αυξημένων επιχορηγήσεων στα Ασφαλιστικά Ταμεία (1.110 εκατ. ευρώ), αφού η ύφεση και η μείωση μισθών έχουν περιορίσει τα έσοδα από τις ασφαλιστικές εισφορές και έχουν αυξήσει το κόστος για επιδόματα ανεργίας.
Πάντως, παρά την τραγική πορεία του Προϋπολογισμού, ο Ευάγγελος Βενιζέλος συνεχίζει να αισιοδοξεί ότι τα νούμερα θα βελτιωθούν στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, αφού τότε θα έρθει η ώρα που οι πολίτες θα κληθούν να πληρώσουν τα «χαράτσια» των έκτακτων εισφορών που επιβάλλονται στον εφαρμοστικό νόμο.
Βασίλης Αγγελόπουλος
Μ.Η.Τ. 232120