Οι λήψεις του, σπάνια ντοκουμέντα μιας εποχής όπου το επάγγελμα του φωτογράφου «ξένιζε» και μόνο στο άκουσμά του.
Σκοτσέζος στην καταγωγή αλλά… Ελληνας στην καρδιά, ο Τζέιμς Ρόμπερτσον, ο ξακουστός φωτογράφος που απαρνήθηκε τη γενέτειρά του, το Μίντλσεξ, για να εργαστεί στο αυτοκρατορικό νομισματοκοπείο της Κωνσταντινούπολης, είναι ο δημιουργός μιας σειράς φωτογραφιών στις οποίες οι ελληνικές αρχαιότητες «πρωταγωνιστούν».
Αυτή τη συλλογή, την οποία από το 1989 έχει στην κατοχή του το φωτογραφικό αρχείο του Μουσείου Μπενάκη, παρουσιάζει ο πολιτιστικός οργανισμός από τις 29 Ιουνίου στο κοινό. Η έκθεση που επιγράφεται «Αθήνα και ελληνικές αρχαιότητες» περιλαμβάνει φωτογραφίες από τα έτη 1853-1854, την περίοδο δηλαδή που ο Σκοτσέζος φωτογράφος, αφήνοντας τη θέση του αρχιχαράκτη, πραγματοποίησε φωτογραφικές περιοδείες στην Αθήνα. Εκεί απαθανάτισε με τον φωτογραφικό του φακό μοναδικά ελληνικά μνημεία, συνθέτοντας έτσι ένα πολύτιμο ιστορικό αρχείο.
Στις φωτογραφίες του κυριαρχούν ο ναός του Σουνίου, της Αφαίας στην Αίγινα και του Απόλλωνα στην Κόρινθο, αλλά και τα μνημεία της Ακρόπολης (Προπύλαια, ναός Απτέρου Νίκης, Παρθενώνας, Ερέχθειο). Σε αυτά επικεντρώθηκε όταν ήρθε στην Ελλάδα και τα ξαναφωτογράφισε κατά τη δεύτερη επίσκεψή του στη χώρα μας το 1856.
Αν και αρχικά η χαρακτική ήταν το επάγγελμα με το οποίο έβγαζε τα προς το ζην, ο Ρόμπερτσον τη δεκαετία 1850- 1860 άνοιξε το φωτογραφείο του στη συνοικία του Πέραν και επικεντρώθηκε σε αυτό που αγαπούσε ιδιαίτερα. Τα αποτελέσματα αυτής της ενασχόλησης με τον… σκοτεινό θάλαμο δεν άφησαν φυσικά ασυγκίνητους τους κριτικούς της εποχής, οι οποίοι, όταν είδαν τις πρώτες λήψεις του, εκθείασαν το έργο του.
Μάλιστα, είναι χαρακτηριστικό ότι ο ίδιος την εποχή εκείνη ήταν περιζήτητος και η συμμετοχή του στις διεθνείς εκθέσεις πολύ συχνή. Φωτογραφίες του χρησιμοποιήθηκαν επίσης για να εικονογραφήσουν το έγκυρο περιοδικό της εποχής «The London Illustrated News» ενώ η καλλιτεχνική του πορεία στιγματίστηκε από την κάλυψη του πολέμου της Κριμαίας (1854-1856).
Βέβαια, στην πλούσια συλλογή λήψεών του περιλαμβάνονται και οι φωτογραφικές απεικονίσεις της Κωνσταντινούπολης -όπου έζησε επί 40 συναπτά έτη- της Μάλτας, της Δαμασκού, των Αγίων Τόπων και της Αιγύπτου.
Μετά το 1881 εγκαταστάθηκε στη Γιοκοχάμα, όπου έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του.
Στην επικείμενη έκθεση που πραγματοποιεί το Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζονται 38 φωτογραφίες που συνιστούν ένα σπάνιο ιστορικό ντοκουμέντο και απεικονίζουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την κατάσταση των μνημείων της Αθήνας κατά τη μετεπαναστατική περίοδο.
Info: Στο κεντρικό κτίριο του Μουσείο Μπενάκη (Κουμπάρη 1 και Βασιλίσσης Σοφίας). Από τις 29 Ιουνίου έως και τις 21 Αυγούστου.
Γιώτα Βαζούρα
Μ.Η.Τ. 232120