ΘΟΛΟΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

Ο Λάνθιμος, το κράτος και οι «εθνικές ιδεοληψίες»

Οι ταινίες του Λάνθιμου δεν είναι του γούστου μου. Εκπέμπουν την ψευδεπίγραφη σοβαροφάνεια της μεταπολιτευτικής θολοκουλτούρας που βρήκε έδαφος και στον ελληνικό κινηματογράφο. Αργόσυρτες με αφαιρετικά πλάνα, αλληγορικούς διαλόγους για…πολύ προχωρημένους, κενά σιωπής και άντε μετά να καταλάβεις τι είδες. Αυτή βεβαίως είναι η προσωπική μου άποψη. Και δεν είμαι ειδικός, το ομολογώ. Μου αρέσει να καταλαβαίνω αυτό που βλέπω. Γι’ αυτό μπορεί να βρεθώ μπροστά σε ένα αριστούργημα αφηρημένης τέχνης, όπως αυτά που εκτίθενται στην…Documenta, και να το χλευάσω. Ως αδαής…

Aσφαλώς ο άνθρωπος τα πάει περίφημα. Εχει βρει διεθνείς προσβάσεις και αποσπά σημαντικές διακρίσεις, τιμώντας τα «ελληνικά χρώματα». Ισως όμως μπορούσε να προσφέρει καλύτερη υπηρεσία στην πατρίδα μέσω του αναμφισβήτητου ταλέντου του. Η νεότερη ελληνική Ιστορία έχει κομβικές στιγμές κορύφωσης· πόνου, δράματος, αλλά και μεγαλείου. Γιατί είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την, ημιτελή τελικά, «εθνική ολοκλήρωση». Διαθέτει αποσπάσματα ανυπέρβλητου ηρωισμού, κεφάλαια θριάμβου, αλλά και πικρές σελίδες αβάστακτης δυστυχίας· άγριων διωγμών, εκτοπίσεων και εθνοκάθαρσης. Δυστυχώς οι Ελληνες σκηνοθέτες που εμπνεύστηκαν από αυτές είναι μετρημένοι στα δάχτυλα, όπως ο Νίκος Κούνδουρος με το «1922», που επιχείρησε να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη το συγκλονιστικό βιβλίο του Βενέζη «Το Νούμερο» για την τραγωδία της Μικρασιατικής Καταστροφής και βίωσε τη λογοκρισία από δημοκρατικά εκλεγμένες ελληνικές κυβερνήσεις. Η ταινία προβλήθηκε «κουτσουρεμένη», επειδή ενοχλούσε τους γείτονες, και στο τέλος παραλίγο να κατασχεθεί και η αρχική κόπια!

Π ροσπάθειες υπήρξαν και άλλες. Και ενδιαφέρουσες, όπως πρόσφατα η «Εξοδος» του Βασίλη Τσικάρα, που κατέληξε στα…αζήτητα ως ανεξάρτητη παραγωγή. Σκόρπιες πρωτοβουλίες, βασισμένες σε ιδιωτικά κεφάλαια και χωρίς καμιά ενθάρρυνση από το κράτος ή έστω από τη λεγόμενη «διανόηση», η οποία αγκάλιασε πρόθυμα ό,τι «ακαταλαβίστικο» ερχόταν ως «ελληνική ταινία ποιότητας». Αρκεί να μην είχε σχέση με… συνωστισμούς και άλλες τέτοιες «εθνικές ιδεοληψίες».

Για τον λόγο αυτόν οι σφαγές των ελληνικών πληθυσμών από το λεπίδι του Τούρκου δεν βρήκαν ποτέ μεταφορά στη μεγαλύτερη κινηματογραφική αγορά, που είναι η αμερικανική. Σε πλήρη αντίθεση με το Ολοκαύτωμα, που (ευτυχώς) κατέστη συνείδηση εκατοντάδων εκατομμυρίων θεατών, και πρόσφατα τη Γενοκτονία των Αρμενίων με την υψηλών προδιαγραφών ταινία «Η υπόσχεση», που πυροδότησε άμεσα την… άγαρμπη τουρκική «απάντηση» με τον «Οθωμανό υπολοχαγό»! Μακάρι λοιπόν να βρισκόταν κάποιος Λάνθιμος και ένα κράτος πίσω του για να στηρίξει μια ελληνική υπερπαραγωγή προς αυτή την κατεύθυνση…Ομως τι λέω τώρα, αυτά είναι ξεπερασμένα.
Ετσι δεν είναι;..

Γιώργος Χαρβαλιάς