Μάλλον γελιούνται όσοι πίστεψαν ότι μια ωραία καλοκαιρινή μέρα, στον ίσκιο μιας γέρικης αιγινήτικης ελιάς, αντάμωσε ο Τσίπρας τον Βαρουφάκη και απολαμβάνοντας το ούζο τους ανακάλυψαν πόσο ταιριάζει η χημεία τους… Αυτό θα μπορούσε να είναι η υπεραπλουστευμένη εικόνα μιας τυχαίας κοινωνικής συναναστροφής που κατέληξε σε σφοδρό πολιτικό ειδύλλιο. Και θα προσέφερε μια εύκολη εξήγηση γιατί ο τελευταίος έγινε υπουργός Οικονομίας και κύριος διαπραγματευτής για το χρέος, τρώγοντας στη…στροφή τον Μηλιό, τον Τσακαλώτο ή όποιον άλλον προαλειφόταν για τη θέση.
Ευτυχώς τα πράγματα δεν είναι τόσο συμπτωματικά. Η επιλογή Βαρουφάκη, που αποδεικνύεται εξαιρετικά ευφυής, ήταν πολύ επεξεργασμένη και ολίγον μακιαβελική. Μάλιστα, αποτέλεσε προϊόν εντατικών διαβουλεύσεων στα υψηλά κλιμάκια του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ, πριν οριστικοποιηθεί, έλαβε την έγκριση των δύο ανθρώπων που επηρεάζουν περισσότερο την πολιτική σκέψη του Τσίπρα: Του έμπειρου Γιάννη Δραγασάκη, ο οποίος κατ’ ουσίαν κρατάει το τιμόνι της οικονομικής πολιτικής, και του βετεράνου θεωρητικού της Αριστεράς Αλέκου Φλαμπουράρη, που αποτελεί ένα είδος μέντορα του σημερινού σαραντάρη πρωθυπουργού.
Και ήταν πράγματι μια επιλογή κομμένη και ραμμένη στο στρατηγικό σχέδιο ευρωπαϊκής διαπραγμάτευσης των πρώτων εβδομάδων της νέας κυβέρνησης. Μιας διαπραγμάτευσης που είχε κύριο στόχο την άμεση διεθνοποίηση του προβλήματος του ελληνικού χρέους, με «τελάλη» έναν παράξενο ταξιδιώτη, ο οποίος και -ως προσωπικότητα μόνον- ήταν μαθηματικά βέβαιο ότι θα συγκέντρωνε πάνω του τα φώτα της δημοσιότητας.
Ο βασικός Ελληνας διαπραγματευτής είναι ένας χαρισματικός διανοητής που προκαλεί νευρικότητα στους συνομιλητές του και μπορεί να τους μπερδέψει με πολυσχιδείς στοχαστικές αναλύσεις στο αντικείμενο της μακροοικονομικής θεωρίας, το οποίο φαίνεται να παίζει στα δάχτυλα.
Εκκεντρικός, αιρετικός, με έναν αέρα περιθωριακού και ασυμβίβαστου κοσμοπολίτη, χειρίζεται άψογα την αγγλική γλώσσα, ενώ το ντύσιμο και το ολίγον… απόκοσμο στιλ του είναι ό,τι πρέπει για να γεμίζει τις σελίδες των ξένων ταμπλόιντ.
Μεταξύ άλλων, δεν είναι ο τύπος που προσφέρεται για να του… πιάσεις το μαγουλάκι ούτε για να τον ψαρώσεις με σχόλια τύπου… «μεγάλε, ξέχνα το», όπως φάνηκε και από τη συνάντηση με τον Σόιμπλε.
Αν και ορισμένοι αμφισβητούν την επιστημονική απήχησή του, υποστηρίζοντας ότι αναφέρεται σε ένα περιθωριοποιημένο ακαδημαϊκό κοινό, ο Βαρουφάκης ξέρει να κλέβει τις εντυπώσεις, ενώ αποδεικνύεται ιδιαίτερα ικανός στις συζητήσεις man-to-man.
Ομως, εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Ο υπουργός Οικονομικών είναι σίγουρα ένας ιδιόρρυθμος σόουμαν που δεν «ιδρώνει» μπροστά στις κάμερες και έχει την πολυτέλεια να σνομπάρει το πολιτικό πρωτόκολλο. Το «κοντράστ» με τον νευρικό «χαρτογιακά» Χαρδούβελλη και τον δουλικό δημοσιοσχεσίτη Στουρνάρα είναι κάτι παραπάνω από ευδιάκριτο.
Ωστόσο, το μοντέλο του διαπραγματευτή-σταρ που γοητεύει τα διεθνή μέσα δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα συγκινήσει τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης, όταν αυτοί συνέλθουν στο συλλογικό θεσμικό όργανο, την πρωτοκαθεδρία του οποίου διατηρεί η Γερμανία.
Στο Eurogroup ο κ. Βαρουφάκης θα είναι απλώς ένας από τους 19. Δεν θα έχει την άνεση χρόνου για να «βραχυκυκλώσει» το κοινό με λεκτικά ευρήματα ούτε ασφαλώς να αναπτύξει υπερβατικές μακροοικονομικές προσεγγίσεις, διανθισμένες με…ροκ αναφορές. Εκείνη την ώρα μπορεί το κονκλάβιο να λειτουργήσει ως ιερά εξέταση για την «αμαρτωλή Ελλάδα», φέρνοντας τον εκπρόσωπό της σε θέση απολογίας. Αφήστε που θα βρουν ευκαιρία να βγάλουν το άχτι τους διάφοροι συμπλεγματικοί τύπου Ντάισελμπλουμ…
Επομένως ο Βαρουφάκης παίρνει μεν σήμερα πάνω του τους προβολείς της δημοσιότητας και ολάκερη τη δόξα μιας επιτυχημένης διαπραγμάτευσης, όμως θα φορτωθεί το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης σε τυχόν στραβοπάτημα ή θεαματική κυβίστηση, σενάρια καθόλου απίθανα…
Υπό αυτήν την έννοια, η ανάδειξή του σε βασικό πρωταγωνιστή και πρώτο «κυματοθραύστη» της ελληνικής διαπραγμάτευσης από τον κύριο Τσίπρα υποκρύπτει ίσως ένα στοιχείο πολιτικής υστεροβουλίας. Ο πρωθυπουργός σε αυτήν τη φάση προτιμά να μιλάει αόριστα για τις ευρωπαϊκές αξίες και μένει άφθαρτος στη πίσω πλευρά του… κάδρου. Εχει, επομένως, το περιθώριο για να εμφανιστεί, αν χρειαστεί, ως στρατηγική εφεδρεία και να πάρει πάνω του το παιχνίδι. Ο κ. Τσίπρας, σοφά ποιών, φρόντισε να διασφαλίσει μια… δεύτερη ευκαιρία. Για τον ίδιο και πιθανότατα για τη χώρα…
Γιώργος Χαρβαλιάς
Μ.Η.Τ. 232120