Πριν από ενάμιση χρόνο έγραφα στη στήλη αυτή ότι η κοινωνία λειτουργεί υπό τον κανόνα των συγκοινωνούντων δοχείων. Τι σημαίνει αυτό; Οτι οι κοινωνικές επιπτώσεις που δέχεται ένα τμήμα της κοινωνίας γρήγορα διαχέονται και σε ένα άλλο.
Μελέτες τμημάτων περιβαλλοντικής έρευνας στις ΗΠΑ αλλά και στη βόρεια Ευρώπη δείχνουν ότι ο αέρας που αναπνέουμε πλέον στα ελληνικά αστικά κέντρα είναι εξαιρετικά επικίνδυνος για τη δημόσια υγεία. Οχι μόνο για την υγεία των φτωχών, των αστέγων, των σύγχρονων καταραμένων στα γκέτο κάτω από την Ομόνοια της Αθήνας και πάνω από την Εγνατία της Θεσσαλονίκης. Ο κανόνας των συγκοινωνούντων δοχείων «φροντίζει» για τη διάχυση του αρνητισμού στο σύνολο της κοινωνικής κλίμακας και όχι μόνο στα θεμέλια αυτής.
Στο σημείο αυτό αρχίζουν τα ρητορικά ερωτήματα. Ποιες οι άμεσες και ποιες οι μακροχρόνιες συνέπειες από αυτή την πέρα από κάθε φαντασία ανθρωπιστική κρίση που πλήττει την Ελλάδα και τους πολίτες της; Πόσο, για παράδειγμα, θα κοστίσει στην Πολιτεία η αύξηση των ασθενών που θα προστρέξουν τις ημέρες αυτές στα δημόσια νοσοκομεία λόγω των αναπνευστικών προβλημάτων που προκαλεί η αιθαλομίχλη; Πόσο θα κοστίσει στο κράτος και τα δημόσια ταμεία η αύξηση των κρουσμάτων καρκίνου στον πνεύμονα που δημιουργείται από την ατμόσφαιρα-δηλητήριο που αναπνέουμε όλοι μας; Πόσο θα κοστίσει στο κράτος η νοσηλεία και η αντιμετώπιση των χρόνιων προβλημάτων που δημιουργούνται στα μικρά παιδιά, τα οποία αναπνέουν τον αέρα αυτόν που έχει σοκάρει όλους τους ειδικούς επιστήμονες του δυτικού κόσμου; Πόσο το κόστος σε ζωές αλλά και μείωση των αγροτικών εξαγωγών, όσων έχουν απομείνει, από το γεγονός ότι η ατμόσφαιρα που αναπνέουμε περνά στο υπεδάφος της ελληνικής γης μέσω όξινων βροχών και οι αγορές του δυτικού κόσμου θα είναι διστακτικές να απορροφούν τα ελληνικά προϊόντα; Τέλος, ποιος έχει μελετήσει τις περιβαλλοωτικές ζημιές που έχει υποστεί η ελληνική γη από τη λαθροξηλεία και την απογύμνωση των βουνών μας από τα δάση; Οι επιπτώσεις αυτές έχουν μετρηθεί στο επίπεδο της υγείας, του τουρισμού ή των πλημμυρών που η αποψίλωση των δασών δημιουργεί ως αντιφαινόμενο;
Η απάντηση για όλα τα παραπάνω είναι αρνητική. Κι αυτό γιατί η έννοια της μακροσκοπικής ανάλυσης ουσιαστικά δεν υφίσταται σήμερα στο εσωτερικό της χώρας. Κι ενώ η έλλειψη προγραμματισμού αποτελεί ξεκάθαρα κυβερνητική αστοχία, εν τούτοις το σύνολο του πολιτικού κόσμου δείχνει μια ακατανόητη αποστασιοποίηση. Οι Ελληνες ευρωβουλευτές δεν ενημερώνουν το Ευρωκοινοβούλιο για το μέγεθος της περιβαλλοντικής καταστροφής που διενεργείται σήμερα στην Ελλάδα, ενώ το ελληνικό Κοινοβούλιο συζητά το θέμα ως ευκαιρία ανταλλαγής κομματικών επιχειρημάτων και ρητορειών μεταξύ των πτερύγων που καμία σχέση δεν έχουν με το πρόβλημα αυτό καθαυτό και την προστασία της δημόσιας υγείας.
Κάποιοι πολιτικοί δηλώνουν στα ΜΜΕ ότι ο φόρος του πετρελαίου θέρμανσης πρέπει να πέσει στο 1,10 ευρώ το λίτρο. Ακόμα κι αυτή η θέση αποδεικνύει την τεράστια απόσταση από την οποία ακούν το βόγγο της κοινωνίας. Ο πολίτης δεν έχει πλέον τα χρήματα για να αγοράσει πετρέλαιο, σε όποια τιμή κι αν αυτό διατεθεί, αφού η αγοραστική του δύναμη έχει πλέον ισοπεδωθεί από την υπερφορολόγηση. Το ουσιαστικό ερώτημα όμως είναι άλλο. Από το 2010 ποιες ενέργειες έκανε η ελληνική Πολιτεία ώστε να περιορίσει την ενεργειακή εξάρτηση της χώρας από το υψηλού κόστος πετρελαίου, ιδίως μετά την κατάρρευση του καθεστώτος Καντάφι στη Λιβύη; Το ερώτημα είναι πάλι ρητορικό, αφού όλοι γνωρίζουμε την απάντηση.
Το 1873 στο Λονδίνο μέσα σε μια εβδομάδα πέθαναν 700 άτομα από το φαινόμενο που έμεινε γνωστό ως Smog (ένα θανατερό μείγμα νέφους από τις υψικαμίνους των εργοστασίων και της ομίχλης που δεν επέτρεπε στους ρύπους να διαλυθούν στην ατμόσφαιρα). Σήμερα, το 2014 πλέον, η Ελλάδα έγινε «επιτέλους» Λονδίνο. Χαρούμενο το 1873… με υγεία.
Σπύρος Ν. Λίτσας