Υπάρχουν φυσιογνωμίες που το έργο και η διαδρομή τους αποτελούν παρακαταθήκη για την πατρίδα και όχι μόνο για την παράταξη στην οποία ανήκαν. Μία τέτοια φυσιογνωμία ήταν αναμφισβήτητα ο αείμνηστος Ιωάννης Πασαλίδης, ο ιστορικός ηγέτης της Αριστεράς. Η μελέτη του αρχείου και της ζωής του θα είχε πολλά να διδάξει σε όσους συμμετέχουν στον διάλογο για την ανασύνθεση της Κεντροαριστεράς και όχι μόνο σε αυτούς. Ισως αποδειχθεί συμβολικό το ότι ήταν μαιευτήρας.
Για τον Πασαλίδη η πολιτική ήταν διαρκής προσφορά στον λαό. Ο πολιτικός έπρεπε να έχει κατʼ ανάγκην απώλειες στην προσωπική του ζωή, για την οποία πίστευε ότι πρέπει να είναι καθρέφτης των υπέρ της κοινωνίας απόψεών του.Ετσι πρόσφερε αμισθί τις υπηρεσίες του σε όλες τις φτωχές οικογένειες και ήταν γνωστός ως «ο γιατρός των φτωχών». Μοναδικό περιουσιακό στοιχείο που απέκτησε, ένα σπίτι, κι αυτό όχι στη Θεσσαλονίκη αλλά στην Καστανιά Βερμίου, κάτω από την Παναγία Σουμελά. Γιʼ αυτό εξασφάλισε τον σεβασμό και την εκτίμηση όλου του κόσμου, του πολιτικού περιλαμβανομένου.
Με ζωή σαν παραμύθι, από τη Σάντα της Τραπεζούντας όπου γεννήθηκε το 1885 στην Ιατρική Σχολή της Οδησσού και της Μόσχας, παρών στα γεγονότα πριν και κατά την Οκτωβριανή Επανάσταση, ο μοναδικός Ελληνας βουλευτής της Γεωργίας, μενσεβίκος κυνηγημένος από τους μπολσεβίκους, φυγάς στη Γερμανία, απ’ όπου κατακεραυνώνει τον Λένιν και αργότερα αρνείται την πρόσκληση του Στάλιν να επιστρέψει στη Σοβιετική Ενωση με εξασφαλισμένο μέλλον, βρίσκεται από το 1922 στη Θεσσαλονίκη της προσφυγιάς και από το 1923 στη Βουλή.
Οπως κάθε βαθιά καλλιεργημένος άνθρωπος, συνδύαζε την έντονη πολιτική παρουσία, την ασυμβίβαστη στάση ζωής με την ελευθερία της σκέψης, την πολιτική μετριοπάθεια, τον σεβασμό στην αντίθετη άποψη, αλλά και έναν έντονο ανθρωπισμό πέρα και πάνω από κόμματα, με διαστάσεις εθνικές αλλά και πανανθρώπινες.
Η καθαρότητα και η ευστοχία των απόψεών του σε συνδυασμό με το καταλυτικό χιούμορ του υπήρξαν αξεπέραστες. Σταχυολογώ. Αν και πρόσφυγας, αντιτάχθηκε στην εκτέλεση των «Εξι». Από τους ιδρυτές του ΕΑΜ, φυλακίστηκε από τους Γερμανούς στο Επταπύργιο, διαφώνησε με τις επιλογές του ΚΚΕ στα Δεκεμβριανά, την αποχή στις εκλογές του ’46 και τον ένοπλο αγώνα που οδήγησε στον Εμφύλιο. Μόλις Δύο χρόνια μετά το τέλος του, τον Αύγουστο του 1951, προχωρεί στην ίδρυση της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς, αποτελούμενης από πέντε κόμματα, σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, με διώξεις στελεχών, εκτοπίσεις και εκτελέσεις και με εξόριστους τους πρώτους βουλευτές της στις εκλογές του ’51. Λίγο πριν από τη δικτατορία προτείνει στον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο να σχηματίσει οικουμενική κυβέρνηση για να σώσει τη δημοκρατία αλλά και τον…θρόνο του!
Σταδιακά η ΕΔΑ κατακτά όλους τους σημαντικούς δήμους της χώρας, δίνει αγώνες για την κατάργηση των διαχωριστικών γραμμών, τη στήριξη των λαϊκών τάξεων και την εμπέδωση της εθνικής κυριαρχίας. Δίνει ακόμα μάχες για το Κυπριακό, αντιδρώντας σθεναρά στην εκτέλεση των Κύπριων αγωνιστών Μ. Καραολή και Αν. Δημητρίου. Ο λαός ανταποκρίθηκε στους αγώνες αυτούς και στις εκλογές της 11ης Μαΐου 1958 ανέδειξε την ΕΔΑ αξιωματική αντιπολίτευση. Εκείνη την άνοιξη του 1958, στην τελευταία προεκλογική συγκέντρωση της ΕΔΑ στην πλατεία Κλαυθμώνος, κανείς ιδιοκτήτης δεν βρέθηκε που να αποδεχτεί, να επινοικιάσει ή να παραχωρήσει το διαμέρισμά του, από το μπαλκόνι του οποίου, όπως τότε συνηθιζόταν, θα μιλούσε ο πρόεδρός της.
Κι όμως ο ίδιος ο Πασαλίδης, αδιαφορώντας για τους… «εθνικοπαράφρονες» (δικός του ο όρος από στιχομυθία στη Βουλή!), είχε το θάρρος να απευθύνει λόγια σαν αυτά: «Ακούστε με, αγαπητοί, ακριβοί μου φίλοι. Είμαι ένας γέρος άνθρωπος, τα μαλλιά μου άσπρισαν στην υπηρεσία των εργαζομένων και του λαού. Είδα πολλά στη ζωή μου, πολλά διδάχθηκα, όπως οι παλαιότεροι από εσάς. Θέλω να σας τονίσω με όλη τη δύναμη της καρδιάς μου: Ενωθείτε. Μείνετε ενωμένοι. Ο αντίπαλος δεν βρίσκεται ανάμεσα στον λαό. Είναι απέξω και προσπαθεί να τον διχάσει. Ας μην τον αφήσουμε. Εχουμε όλοι ευθύνη γι’ αυτό. Αριστεροί ή κεντρώοι ή δεξιοί. Ας ενωθούμε στον αγώνα για τη ζωή και το μεγαλείο της πατρίδας, πριν μας ενώσει ο υδρογονικός όλεθρος όλους μας».
Γιώργος Κ. Στράτος
Μ.Η.Τ. 232120