Τελειώνουν οι αυταπάτες

«Δεν έχω πλέον αυταπάτες για την Ευρώπη» δήλωσε ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ξημερώματα της περασμένης Τετάρτης μετά το Eurogroup. Φρόντισαν, φαίνεται, να του τις διαλύσουν τινές εκ των εταίρων, δηλαδή οι Γερμανοί και όσοι τους ακολουθούν, στη διάρκεια της συνεδρίασης που προηγήθηκε. Μια συνεδρίαση που άφησε πολύ πικρή γεύση, όχι μόνο σε μας και σε όσα δικαίως περιμέναμε να αποφασιστούν αλλά και στην πλειονότητα των δεινοπαθούντων εταίρων μας, που ήλπιζαν ότι η απόφαση για μας θα σηματοδοτούσε την αρχή μιας νέας πορείας για την Ενωση και την αντιμετώπιση της κρίσης.

Μένει να δούμε πόσο θα γλυκάνουν τα πράγματα στη μεθαυριανή συνεδρίαση που ακολουθεί. Μένει να δούμε και πώς θα αντιδράσουν όσοι εκ του ρόλου τους δεν οφείλουν μόνο να διαπιστώνουν αλλά και να πράττουν.

Εχουμε αναφερθεί πολλές φορές από αυτές εδώ τις στήλες στις δικές μας μοιραίες αυταπάτες που μας έθρεψαν 40 χρόνια και εξέθρεψαν το τέρας που απειλεί να μας καταπιεί. Ωρα να μιλήσουμε και για τις αυταπάτες άλλων.

Την πρώτη για το πνεύμα της ηπείρου μας, που αφορά όλους τους Ευρωπαίους, τη διαλύει με όρους σχεδόν αξιώματος ο Γάλλος φιλόσοφος Μπερνάρ Ανρί Λεβί: «Η Ευρώπη θα πεθάνει εάν απωθήσει την ελληνική ρίζα της, εάν αποσυνδεθεί από τη ρωμαϊκή κληρονομιά της, εάν δεν κάνει όλα όσα είναι ανθρωπίνως δυνατά για να παραμείνουν στους κόλπους της αυτά τα δύο τμήματα της ταυτότητας και της ύπαρξής της».

Από αυτήν τη ρήση, τη φαινομενικά άσχετη με την τρέχουσα πολιτική, μπορεί να προκύψουν και η στρατηγική για το μέλλον και η τακτική για τη διαχείριση του παρόντος και βεβαίως αυτά που συνιστούν προαπαιτούμενα για την επιβίωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ένα όραμα για τους πολίτες της και τη θέση της στον κόσμο.

Τα παραπάνω συνιστούν και το τέλος της γερμανικής αυταπάτης. Η Γερμανία δεν μπορεί μόνη της. Μπορεί να είναι πολύ μεγάλη για την Ευρώπη αλλά είναι μικρή για την υφήλιο. Και γίνεται ακόμη μικρότερη, αν πιστεύει ότι η κυριαρχία της μπορεί να θεμελιωθεί πάνω στα ερείπια των συνεταίρων της. Αλλά και πάλι πόση αξία έχει ένα εξουθενωμένο ευρωπαϊκό κοπάδι με γερμανικό γκεσέμι στο λιβάδι της παγκόσμιας πολιτικής και οικονομίας; Λίγη, ακριβέστερα περιφερειακή, όπως θα έλεγαν οι αναλυτές και όπως υπενθυμίζουν οι δανειστές όλων μας, οι Κινέζοι.

Οι σοφοί Κινέζοι μάς οδηγούν στο τέλος και μιας άλλης αυταπάτης: Αυτής που αφορά τη σχέση Ε.Ε. – ΗΠΑ. Εχουμε μια τάση, ως γηραιά ήπειρος, να υποτιμάμε και να αγνοούμε όσα συμβαίνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ετσι όπως ήρθαν τα πράγματα όμως, η τύχη μας εξαρτάται από τη θέση που θα πάρουμε στο δίλημμα που διατρέχει την αμερικανική πολιτική ζωή από τις πρώτες μέρες της Ανεξαρτησίας: με τον έλεγχο του κράτους ή με την αυθαιρεσία και τα κερδοσκοπικά παιχνίδια των τραπεζών; «και με τον χωροφύλαξ και με τον αστυφύλαξ» δεν γίνεται.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συρθούν εκόντες άκοντες στο ύψος των περιστάσεων. Αυτό δα κι αν ήταν αυταπάτη, το ότι δεν θα χρειασθεί να αποφασίσουν. Καθώς συσκέπτονται, ας έχουν κατά νου ένα απόσταγμα από την πολιτική διαθήκη του Ελευθερίου Βενιζέλου, που αφορά και… ηπείρους: «Την ευπραγία των μικρών κρατών τη διασφαλίζουν ο ρεαλισμός, η αποφυγή του μικρομεγαλισμού και μια σταθερή προσήλωση σε ισχυρούς, έστω και εγωιστές, συμμάχους».