Οι χειρισμοί για τη «λίστα Λαγκάρντ» προσφέρουν σαφή συμπεράσματα για τις πρακτικές και το ήθος των κυβερνήσεων Παπανδρέου, Παπαδήμου και Σαμαρά. Η πρώτη, διά των Γ. Παπακωνσταντίνου και Ευ. Βενιζέλου, κινήθηκε στο πνεύμα της συσκότισης και της αξιολόγησης στο παρασκήνιο με άγνωστους (προς το παρόν) στόχους. Η δεύτερη, πάλι διά του κ. Βενιζέλου, επέλεξε (το λιγότερο) την τακτική «μην αγγίζετε» ή «αγγίζετε επιλεκτικά», μέχρι να ξεκαθαριστούν οι ισορροπίες και μέχρι να αξιολογηθεί αν το περίφημο USB πρέπει να παραμείνει στο προσωπικό αρχείο του αρμόδιου υπουργού και μετέπειτα προέδρου του ΠΑΣΟΚ ή να παραδοθεί προς διαλεύκανση.
Η τρίτη κυβέρνηση, αποστέλλοντας το ανευρεθέν USB μέσα σε 20 λεπτά στο ΣΔΟΕ (και από εκεί στην εισαγγελία), απέδειξε ότι δεν έχει να φοβηθεί τίποτε και ότι σέβεται τη λειτουργία των θεσμών. Επίσης, η επιστολή του υπουργού Οικονομικών Γ. Στουρνάρα προς τον Γάλλο ομόλογό του Π. Μοσκοβισί για την αποστολή αντιγράφου της αρχικής λίστας, ώστε να γίνει σύγκριση με την υπάρχουσα, αποδεικνύει πραγματική βούληση έρευνας.
Οι υπηρεσιακές έρευνες και οι δικαστικές εξελίξεις των επόμενων μηνών μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντικές αλλαγές του κομματικού και επιχειρηματικού τοπίου. Για πρώτη φορά μετά τη Μεταπολίτευση, υπάρχουν βάσιμες ελπίδες ότι η υπόθεση δεν θα απολεσθεί στο σκοτάδι των συμφερόντων και ότι όσοι παρανόμησαν (γιατί, ασφαλώς, αρκετοί από τους αναφερομένους είναι απολύτως νόμιμοι καταθέτες και συνεπείς φορολογούμενοι) θα υποστούν κυρώσεις. Η ταχύτατη έρευνα και η, στο μέτρο του δυνατού, ταχεία άσκηση ποινικών διώξεων για πράξεις και παραλείψεις θα ανταποκρίνονται στο λαϊκό αίσθημα και θα ανανεώσουν την εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης στη Δικαιοσύνη και στο πολιτικό σύστημα.
Ομως το μείζον ερώτημα είναι πόσο γρήγορα μπορεί να γίνει η έρευνα, τι θα καλύπτει και ποια αδικήματα θα αφορούν οι πιθανές διώξεις. Η εκτελεστική και δικαστική εξουσία θα περιοριστούν αυστηρά στο στενό περιεχόμενο της λίστας, δηλαδή στη σύγκριση πραγματικής και δηλωθείσας φορολογικής ύλης, ή θα χρησιμοποιήσουν αυτή την ευκαιρία για διεύρυνση της έρευνας; Γιατί η εμπειρία από ανάλογες υποθέσεις στο εξωτερικό δείχνει ότι αρκετά νομικά και φυσικά πρόσωπα σε ανάλογες λίστες δεν αρκούνται σε απλές αποστολές εμβασμάτων, αλλά χρησιμοποιούν παρόμοιους λογαριασμούς ως τμήμα μεγαλύτερου μηχανισμού διεθνούς διακίνησης κεφαλαίων και απόκρυψης επενδυτικών δραστηριοτήτων.
Η ίδια διεθνής εμπειρία δείχνει ότι ένας μόνο συγκεκριμένος τραπεζικός λογαριασμός ή μία μόνο συγκεκριμένη πιστωτική κάρτα ή ένας μόνο συγκεκριμένος κωδικός μεταβίβασης αξιογράφου αποτελούν τον πρώτο κρίκο μιας αλυσίδας συναλλαγών, αλλά και την άκρη του νήματος της διαλεύκανσης. Γι’ αυτό και η «λίστα Λαγκάρντ», με την εξαίρεση των νομοταγών καταθετών, προσφέρει τον πρώτο κρίκο πολλών αλυσίδων και την άκρη πολλών νημάτων! Η όποια παρόμοια λίστα, μαζί με τον εξαγγελθέντα αναδρομικό έλεγχο του «πόθεν έσχες» υπουργών και υφυπουργών από το 1974 ως σήμερα, αποτελούν σπάνια ευκαιρία αυτοκάθαρσης, συμβάλλοντας σε ομαλές εξελίξεις και αποτρέποντας την ενίσχυση των πολιτικών άκρων.
Μ.Η.Τ. 232120