Μεγάλη Πέμπτη: Υπακοή στο θέλημα του Θεού

Τελέστηκε ο Μυστικός Δείπνος, καθιερώθηκε το μυστήριο της θείας ευχαριστίας, έγινε η προδοσία του Ιούδα και ο Ιησούς προσευχήθηκε πριν από τη σύλληψή Του

Η Μεγάλη Πέμπτη αποτελεί και αυτή μία από τις σημαντικότερες ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας, καθώς περιλαμβάνει γεγονότα καθοριστικά για τη χριστιανική πίστη μας. Είναι η ημέρα κατά την οποία τελέστηκε ο Μυστικός Δείπνος, καθιερώθηκε το μυστήριο της θείας ευχαριστίας, έγινε η προδοσία του Ιούδα και ο Ιησούς προσευχήθηκε στη Γεθσημανή πριν από τη σύλληψή Του.

• Του αρχιμανδρίτη Μιχαήλ Κανέλου*

Αυτά τα γεγονότα προσδίδουν ένα βαθύ θεολογικό περιεχόμενο στη Μεγάλη Πέμπτη, το οποίο σχετίζεται με τη θυσία, την αγάπη, την προδοσία, αλλά και την υπακοή στο θέλημα του Θεού.

Α) Ο Μυστικός Δείπνος και η θεία ευχαριστία. Το κεντρικό γεγονός της Μεγάλης Πέμπτης είναι ο Μυστικός Δείπνος, το τελευταίο δείπνο που είχε ο Ιησούς με τους μαθητές Του πριν από τη σύλληψή Του. Κατά τη διάρκεια του Δείπνου, ο Χριστός παρέδωσε στους μαθητές

Του το μυστήριο της θείας ευχαριστίας, λέγοντας:

• «Λάβετε, φάγετε, τούτο εστί το σώμα μου».

• «Πίετε εξ αυτού πάντες, τούτο εστί το αίμα μου» (Ματθ. 26:26-28).

Με αυτήν την πράξη ο Χριστός προσφέρει τον Εαυτό Του ως τροφή πνευματική και καθιερώνει το μυστήριο που αποτελεί την καρδιά της ορθόδοξης θείας λειτουργίας. Η θεία ευχαριστία δεν είναι απλώς μια ανάμνηση του Μυστικού Δείπνου, αλλά η πραγματική μετάδοση της χάριτος του Θεού στους πιστούς. Ο άρτος και ο οίνος μεταβάλλονται σε Σώμα και Αίμα Χριστού, προσφέροντας ένωση με τον Θεό και την υπόσχεση της αιώνιας ζωής.

Β) Η ταπείνωση και η διακονία: Το νίψιμο των ποδιών.

Αλλο ένα σημαντικό γεγονός του Μυστικού Δείπνου είναι το νίψιμο των ποδιών των μαθητών από τον Ιησού (Ιωάν. 13:4-17). Με αυτήν την πράξη ο Χριστός μάς διδάσκει την ταπείνωση και την αγάπη προς τον πλησίον. Παρά το γεγονός ότι είναι ο Διδάσκαλος και Κύριος, σκύβει και πλένει τα πόδια των μαθητών Του, δείχνοντας ότι η αληθινή ηγεσία βρίσκεται στη διακονία και όχι στην εξουσία. Το νίψιμο των ποδιών προεικονίζει επίσης τη θυσιαστική Του αγάπη, καθώς μέσα από τη Σταύρωση θα καθαρίσει την ανθρωπότητα από την αμαρτία.

Γ) Η προδοσία του Ιούδα.

Η Μεγάλη Πέμπτη είναι επίσης η ημέρα της προδοσίας του Ιούδα. Κατά τη διάρκεια του Μυστικού Δείπνου ο Ιησούς προειδοποιεί τους μαθητές Του ότι ένας από αυτούς θα Τον προδώσει.

Ο Ιούδας, παρακινούμενος από την απληστία και ίσως από μια διαστρεβλωμένη αντίληψη του Μεσσία, δέχεται τριάντα αργύρια από τους αρχιερείς για να παραδώσει τον Διδάσκαλό του (Ματθ. 26:14-16). Η προδοσία του Ιούδα αποτελεί σύμβολο της απομάκρυνσης από τον Θεό και της ανθρώπινης αδυναμίας. Παράλληλα, αναδεικνύει την ελευθερία του ανθρώπου να επιλέγει μεταξύ του καλού και του κακού.

Δ) Η προσευχή στη Γεθσημανή και η υπακοή του Χριστού.

Μετά τον Μυστικό Δείπνο ο Ιησούς πηγαίνει με τους μαθητές Του στον κήπο της Γεθσημανής για να προσευχηθεί. Εκεί βιώνει έντονη αγωνία, γνωρίζοντας τα φρικτά μαρτύρια που επίκεινται. Προσεύχεται στον Πατέρα Του, λέγοντας: «Πάτερ μου, ει δυνατόν εστί, παρελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο· πλην ουχ ως εγώ θέλω, αλλ’ ως συ» (Ματθ. 26:39). Αυτή η προσευχή αποκαλύπτει το ανθρώπινο στοιχείο του Χριστού, που βιώνει φόβο και θλίψη. Ωστόσο, μέσα από την απόλυτη υπακοή στο θέλημα του Πατέρα, δείχνει το παράδειγμα της τέλειας ταπείνωσης και αγάπης.

Ε) Η σύλληψη του Χριστού.

Τη νύχτα της Μεγάλης Πέμπτης ο Ιούδας οδηγεί τους στρατιώτες στον κήπο της Γεθσημανής και προδίδει τον Χριστό με ένα φιλί. Ο Ιησούς δεν αντιστέκεται, αλλά παραδίδεται με ηρεμία, λέγοντας:

***

Ο δρόμος της σωτηρίας

«Πώς ληστήν εξήλθετε μετά μαχαιρών και ξύλων συλλαβείν με;» (Ματθ. 26:55). Η σκηνή αυτή αναδεικνύει την αγάπη και την ελευθερία του Χριστού. Δεν αιχμαλωτίζεται βίαια, αλλά παραδίδεται οικειοθελώς, γνωρίζοντας ότι αυτός είναι ο δρόμος της σωτηρίας του κόσμου. Το θεολογικό μήνυμα της Μεγάλης Πέμπτης.

Η Μεγάλη Πέμπτη είναι ημέρα γεμάτη βαθιά θεολογικά νοήματα:

1. Η θυσιαστική αγάπη: Ο Χριστός προσφέρει τον Εαυτό Του ως θυσία για τη σωτηρία των ανθρώπων.

2. Η ευχαριστία ως ζωή: Η καθιέρωση της θείας ευχαριστίας φανερώνει την ένωση Θεού και ανθρώπου.

3. Η ταπείνωση: Το νίψιμο των ποδιών δείχνει ότι η αληθινή δύναμη είναι η διακονία.

4. Η προδοσία και η ανθρώπινη ελευθερία: Ο Ιούδας είναι σύμβολο της ανθρώπινης αποστασίας αλλά και της ελεύθερης επιλογής.

5. Η υπακοή στον Θεό: Ο Χριστός, με την προσευχή Του στη Γεθσημανή, διδάσκει ότι η υπακοή στο θείο θέλημα είναι δρόμος σωτηρίας.

Η Μεγάλη Πέμπτη μάς προετοιμάζει για τα γεγονότα της Σταύρωσης, αλλά ταυτόχρονα μας θυμίζει τη μεγάλη δωρεά της θείας ευχαριστίας, μέσω της οποίας συμμετέχουμε στο μυστήριο της σωτηρίας.

*Διδάκτωρ Θεολογίας ΕΚΠΑ, εκπαιδευτικος προϊστάμενος Ιερού Ναού Αγίου Τρύφωνος Τερψιθέας Γλυφάδας